1. ad divum Laurentium Medicem | Nicodemi Folengi Mantuani musarum cultoris | epigrammaton liber
Me mea, Laurenti, stimulat, trahit, inque libellisSaepe meis gaudet nomen habere suum,
Vita, salus, uxor, pax, gemma, Serena comesque,
Flos, hera, lux, genitrix, spes, rosa, alumna, soror.
5Non hominum titulos nec me sinit illa deorum
Concinere aut Martem, sed Venus una iuvat.
Una Dionei solatur barbitos illam
Carminis et curas sic procul usque fugat,
Sic laetis celebrat Saturni festa cachinnis:
10Vincat age, et quae fert cor, ferat illa modos!
2. ad eundem
Hinc fluit orator Lygurum, Trinacrius indeNuncius aut Veneta missus ab urbe senex;
Nunc Sixti mandata legis, nunc Herculis aures,
Laurenti, praestas Minciadumque viris:
5Improbus ipse tamen tantis in motibus ad te
Carmina per pluvias, flamina perque tuli.
Da veniam: veniam mereor, cum nil mihi, praeter
Haec tua quam servet biblioteca, velim.
Gratius, Ausoniae cum cesserit ira, legentur
10Forsitan, aut poenae crimina morte luent.
3. ad eundem
Vatibus hic semper mos, si nova moenia visunt,Extitit, ut secum munera danda ferant.
Bella gerunt alii descripta, tragoedia multos
Attrahit aut scissis naenia moesta comis;
5Hos mage prosa iuvat, laudes hic concinit eius
Quem petit, ille poli signa vel orbis iter:
At me virgineus torquet calor, et mea iussit
Carmina lascivos ferre Cupido sales.
Sis, precor, his nuper contentus, maxime Tusci
10Rector agri: dabimus post meliora tibi!
4. ad eundem
Arserat in Tuscos Campania tota penatesMagnaque iam miseras cinxerat ira domos.
Iam pater in nati pectus, iam matris in alvum
Filius, inque nepos fata gemebat avi;
5Nulla senum verbis reverentia, nulla precantum
Gratia, nullus ibi tinctus in ore pudor;
Quisquis agri innocuas flammis deposcere sedes,
Partirique sibi praemia certus erat.
Tu, Petrides, nutu pacasti cuncta sub ipso:
10O facies telis invidiosa nimis!
5. ad librum
Forsan, ut indocti petiture palatia civis,Cura tibi ornatus non, liber, ulla fuit.
Falleris: haud censor quisquam praestantior et qui
Laurigeris melius serta referre sciat;
5Quin si forte leget, crebro Laurentius aurem
Vellet, ut esse tibi crimina mille scias.
Tu tamen haud fugies, sed "me claementia" dicas
"Audacem Medices fecit amorque domus."
6. ad divum Laurentium Medicem
Te plebs, arva, patres, et qui florentibus omnisParet agris, vellent semper ubique sequi:
Tu tamen incedis, Laurenti, solus, et illos,
Quos hominum sequitur longa caterva, regis.
5Quanto aliis maior tua gloria: solus in illos
Pace vales, quos non bella domare queunt.
7. ad eundem
Omnia cum possis deposcere, cum tua quisquisVota velit, semper vis tamen ipse nihil.
Nititur assidue parere Senatus et orat,
Laurenti, iubeas, sed magis ipse taces.
5O Petridae virtus invicta: quod exigit alter
Non habet, et renuis tu quod habere potes.
8. ad eundem
Cuncta sua Caesar tentavit fraude, nec UrbisHorruit excidium, grandis ut inde foret:
At tibi cum cedant omnes sumasque precentur
Imperium, mavis attamen esse minor.
5Cedat Iuleae stirpis tibi gloria, cedat:
Fortis es ingenio, fortis at illa manu.
Illa recusantes populos vi traxit et armis,
At tua, Laurenti, pax vel ubique iubet.
9. ad Serenam
Iam festa ingrediuntur, o Serena,Saturnalia gratiora cunctis:
Saturnalia nunc senex frequentat,
Saturnalia nunc puer frequentat,
5Saturnalia nunc pater frequentat,
Saturnalia cum parente nata.
Te duram licet et nimis severam
Praestes continue mihi, necesse est
Istis temporibus dicata saltem
10Nexis basia des mihi labellis.
10. ad eandem
Quod soli forsan bacchemur rere, Serena:Undique nunc summo rixa fragore sonat.
Ille domos iactis contendit quaerere talis,
Hic equites tuto gaudet habere loco;
5Dat varium teneris ludorum munus ephoebis
Astragalus, cessat tessara nulla modo;
Hic chartas densat numerosas, ille triumphos,
Natorum hic lusus furfure turpis amat;
Nonnullis epulum summa est vicisse voluptas:
10Nos certemus uter basia plura dabit.
11. ad eandem
Nimirum tetrica es nimis, et nimis aspera formaeNimirum oppugnas, vita salusque, tuae.
Parce age temporibus ieiuni, parce decorem,
Nec tantum hac studeas parte iuvare modo.
5Ludere iam fas est tibi largius: utere quovis
Nunc ludo, maneant dum procul usque nates.
12. ad eandem
En, mea, iam dulces, uxor, rediere kalendae,Nos sua ad arma quibus Celias alma vocat.
Dum favet haec castris subeamus: non iubet illa
Immunem Astypalen nos domuisse iugi;
5Non haec Barceos gaudet superare feroces,
Nec sua in extremos ferre trophea Scythas.
"Cymbia sint enses, crepitus volo vestra sit ignis
Classica, colluctans vulnera lingua dabit;
Sit thorus aequor" ait, "fuga lintea". Quid, mea, quaeso,
10Vita, sedes? Fugias: insequar hostis ego.
13. ad eandem
Gaudet amans cantu Prognes, mihi dulcior, o lux,Bruma dat haec vati gaudia plura tuo:
Longa tibi nunc est amota vagatio, limen
Oscula nunc intra figere plura licet.
5Non choreae, non grande meo simulantia bellum
Cornua te rapient victor equus ve sinu.
Eia age cervices aestivas abice tandem:
Frigora sacraunt lusus amorque sibi.
14. ad librum
Heu liber, heu dulcis labor, heu solatia, quam teIn populos vereor tam cito ferre pedes!
Non delatores aberunt, non criticus asper:
His scaber, his audax, his resupinus eris.
5Pone metus: quicunque tuos meditabitur annos
Laudabit, teneris obicietque choris.
15. ad Flavium Folengum
Nullam praeter amo meam Serenam,Nullam concino, nec frico nec ictu
Solo luminis audeo tueri.
Si causam lubet explicem quid illud,
5Mi Flavi, faciam, docebo: multos
Non est pauperis insequi calores.
16. ad Serenam
Concinat Hetruscos alius Mavortis honoresInfesti et Medices bella repulsa manu,
Concinat Idrontis palmas mortemque tyranni
Insubrium, prolis Mardferaeque dolos.
5Tu mea, dum Ianus profluxerit integer, exple
Lemmata et ingenium, lux, rege, sola, meum.
Da mihi luctantes linguas, da saepe Catulli
Basia, da tenerum nuda patensque femur;
Non pudor in nostris vigeat, non cura libellis:
10Lude, meum dum, lux, fine prematur opus.
17. ad eandem
Quos tua non capiant homines lamenta? quibus veInsidias gemitus non struat ille tuus?
Nec tam blandiciae dulces nec basia, quam te
Cum, mea, crissantem sentio, vita, queri.
18. ad Aulum Panniculum
Vulva mihi nimium quereris quod laxior: at meCura premit totum quod minus, Aule, capit.
19. ad Serenam
Vita, quis e nobis equitet vis ludere semper,Dantque tibi primum numina sorte locum.
Iam vir ut intactam poterit te sumere, cum sic
Reddiderit cunnus spermata saepe tuus!
20. ad eandem
Mollius assueto carpis me, gemma, loquentemIngeniumque putas iura novasse meum.
Quid me Saturni festis vis esse severum?
Hoc alia potius luce, Serena, petas.
5Basia nunc liceat, nudo nunc poscere cunnum
Nomine nec tectum mentula nomen amet.
Largius interdum tetrico vel ludere fas est:
Saturnalicium non pudor ornet opus.
21. ad Aulum Panniculum
Te piger ac teneri tonsor iuvat, Aule, lacerti,Ut grato pascas lumen amore diu;
At celeri validaque manu mage gratulor ipse,
Pectus herae foveam raptus ut inde cito.
22. in Chrestum Patycum
Raro, Chreste, potes sedere, lesumSed crebro quereris pedem lapillo,
Nunc crus tubere, nunc latus genu ve;
Scindis nunc soleas honestiusque
5Cingit fascia tibias, ut aegrum
Te fingas: tamen haud doles, nisi cum
Nummo perula turgitat recenti.
Urbem desine, note iam cynede,
Per totam simulare, quando morbum
10Agnoscunt pueri tuum senesque.
23. ad divum Laurentium Medicem
Te mea, Laurenti, trepidat, tremit atque perhorret,Quod nimis affari vulsa papyrus inest:
Fronte animum placida pavitanti redde, poetas
Qui nitido pavidos semper amore foves.
5Non haec pulverea cecini, quae sic fugit aurum,
Metra cicatriferi classe legenda senis,
Ne ve tibi ut sacra palmarum luce legantur,
Aut crucis in dominum cum gemiturus adis:
Haec mage Saturni festis Bacchique diebus
10Conveniunt, ludos cumque Priapus habet.
24. ad Serenam
Strata fugis, laxo gaudes et crure sedentem,Chara, magis vatem, lux, equitare tuum.
Nostra rescinduntur sic crimina: perfice, dum me,
Quod futui totiens, diffutuisse putas.
25. ad Aulum Panniculum
Radere me vellet Chrestus: reor attamen inguen,Aule, ano potius raderet ille meum.
26. de Serena
Gaudeo quod facilem me novit gemma, nec irasTuta meas horret, tuta minas ve timet.
Sic placido me capta, feros expellet amantes,
Dira nec in pectus audiet ulla meum.
5Dura nimis semper fragiles odere puellae
Corda virum: durus sit precor hostis amor.
27. de eadem
Tussit et aegrotat quotiens mea vita maritoHaeret: at hic surgens protinus inde fugit.
Oderit assidue dominae lamenta maritus,
Ut longum valeat fallere cauta virum!
28. de Ermo et Matthaea androgynis
Ermus Matthaeam subigit, sed quisquis utrunqueInguen habet: partes quis facit ergo viri?
29. ad Serenam
Quod violae in sylva Phoebo redeunte virenti,Fusaque per nostros lilia mane thoros,
Prata quod agrestis menthae cumulisque refercta
Serpylli, zephyro quodque movente crocum,
5Quod ter coccineo vestis saturata veneno
Et rosea affractis unda relapsa cadis,
Igne quod admoto storax, quod succus avarae
Frondis et Assyrio semina missa polo,
Quod variis doctus guttis componit aliptes:
10Hoc, mea lux, redolet spiritus usque tuus.
30. ad Flavium Folengum
Ne mihi quis vacuus, Flavi iucunde, viatorDiscedat, verpo littera parva data est.
Si quaeris quid agam: laudoque coloque Serenam,
Fertque mihi curas quasque beatus amor.
31. ad Serenam
Aut tu Vertunni proles, aut Protheos uxor,Aut forma saltem nunc minor ipsa tua es;
Quippe utero cum me rapuisti iacta supino,
Os ori, linguae linguaque iuncta fuit,
5Cum tamen (heu dulcis requies!) morientibus humor
Efflueret, rursus basia ferre nequis:
Nam nodo contracta brevi, vix pectora summo
Vertice tangebas, vixque puellus eras.
32. ad Flavium Folengum
Non auri nec opum tuis acervos,Mi Flavi, foribus venire Iani
Prima iussimus in die, sed astra
Res et saecula protegant rogavi.
5Quod du pauperibus dedere feci,
Sed tu munera versibus poetae
Commutare magis potes beatus.
33. ad Serenam
Tres totidem lepores coeperunt: quilibet unumEdit; adhuc duo sunt, nullus eratque gravis.
Haec, mea lux, misi tibi frusta, decentior ut sis:
Inde volo dicas qui superesse queant.
34. ad Flavium Folengum
Bis tibi, Flavi, hodie, dulcis, mea carmina verpusDanda habuit, bisque hoc cursor ademit iter:
Dii faciant, quotiens teneras expecto puellas,
Sic mea praeveniat quasque Serena diu!
35. de Serenam
Blanditur mea coniugi Serena:Vim fert pellicis et vagos amores,
Simplex et proba moribus decensque est,
Cultrix coelicolum domusque amatrix.
5Quis non hanc adamet? quis aestimaret
Hanc imponere posse diligenti?
36. ad Marioticum Vicecomitem
Gnossia das omni, patribus peiora ministrasPocula: quid confert sumptus hic ergo tibi?
Dum tituli in populo quaeris, Mariotice, pompam,
Ebrius hinc nimium diceris, inde tenax.
37. de Scardua Barbato
"Seu Socratis mores, seu tristis iura Catonis,Seu Flacci numeros sive Maronis opus,
Seu rus sive cibos, seu principis atria sive
Rem socii laudas invidia ve premis,
5Ore fluant quaecunque lubet"; rudis annuit atque
"Verum est agrestis Scardua semper" ait.
38. de tono rustico
Munera consuluit Tonus qui posset amicumVicinis caesi detinuisse suis.
"Cras refer in triviis" ait "omnibus" ille "casisque
Hunc fore subtractum": sed rapit ipse suem.
5Praedicat hoc, Tonusque frui sue se putat unum,
Sed vacuam reperit mane inopinus haram.
39. ad Marinum Pecorinum
Dicis quod male concoquis, Marine,Quod tres vel duo prandio vitelli
Quoquo sufficiunt: tibi videtur
Potu uno esse duos parum vitellos?
40. ad Iollam Floranum
Hydropicus quotiens mihi nomine diceris, iraRumperis et mixtum semper, Iolla, bibis.
41. de Nigra vinosa
Omnia Franchinus madidae vir pocula NigraeSurripuit, vegetis subsecuitque cubos.
Illa merum scabra sartagine protinus hausit,
Demersa in vegetem terque quaterque plaga.
5Pluribus addicit vir mulsa, nec invenit usquam:
O gula, quam crebro callida corda facis!
42. ad Marioticum Vicecomitem
Laxare assidue ventrem, Mariotice, quaeris,Et laxo Tityi iuggera ventre premis.
43. ad Chrestum Patycum
Qui tecum tibi solus ante, Chreste,Dormiret, sat erat mutoniatus;
At nunc coniuge ducta erunt vocandi
Bini: si taceas, voles ut illa.
44. de Alcynoo Sasseta
Non erat Alcynoo discintior Ilia cincto:Quod nimis hic premeret, fertur obisse tamen.
45. de Lyco servo
Oculum capillis contegit semper Lycus.Cur hoc? an altero videt nunc rectius?
46. de Luchina paupere
Ovorum calathos dum fert Luchina gemellosAd fora, sic coepit coniubilasse sibi:
"Centenos ex hac referam mercede trientes,
His iterum pullos ovaque multa feram;
5Deinde favos et oves foecundi faenoris, ex quo
Fructibus atque haerbis fertile iugger emam;
Redditus hic fundum, dabit ille palatia, moxque
Ancillas, pueros, sirmata, chryson, agros:
Iam cito adorabit me patria tota", genuque
10Dum flectit, calathos fregit et ova cadens.
47. ad Aeglen
Turpis es, et pulcher tibi vir: iam rarius, Aegle,Te futuet, siquis viderit ante virum.
48. de Scardua Barbato
Barbatus quoscunque rogat lepores ne loquantur,Vicino quoniam sustulit ipse duos.
49. de Hieronymo Manfredo mathematico
Viderat in coelis animalia parva magistroManfredus lucrum grande datura suo.
Nec mora, gallorum complevit foetibus omnem
Aere domum: at meles quanque voravit avem.
50. de Lyco servo
Cum caenant alii, domino Lycus astat, et inquit"Ieiuno", trepidus sed quater ante bibit.
51. ad Serenam
Desine marmoreos ungues mordere, superbisEmaceres ne me, lux mea paxque, minis;
Desine me, quaeso, contracta perdere fronte:
Sat perii, potius quod petis ore nota.
5Ut levis evolitem, ne coniunx audiat, oras,
Sistere me subitus, si venit ille, iubes:
Aut unum quod sit nobis dic tutius, aut hic
Cum veniet figam basia mille tibi.
52. ad Galassium Fabam
Terquinis saturas tuum, Galassi,Gallum coniugibus, sed uxor ut te
Vis tantum tua pasta sit: quid illam,
Crudelis, minus aestimas volucre?
53. ad Furianum Lupum
Cum nothus a nobis turges, Furiane, vocaris:Nec mihi te in tota notior urbe vir est.
54. ad Serenam
Nunc stomachum, modo, gemma, caput, nunc ilia, renesMoesta doles, quotiens mentula nostra riget.
Falleris excusis: etenim tam nulla supino
Aegrota est, ut non ventre iacere queat.
55. ad Aulum Panniculum
Qui modo Panniculus, melius nunc diceris, Aule,Penniculus: culos nam mage pennis amat.
56. ad eundem
Me puer, Aule, rogat, stultus sequor ipse puellas:Lenior hic semper, difficilesque nurus.
Vaeh mihi, mortales quam ridet Nursia semper!
Odi qui sequitur, quae fugit ipse sequor.
57. de Franchino
Semper iit trita sapiens Franchinus abolla:Possidet ingentes morio factus opes.
58. ad Serenam
Si cubo, si tecum caeno, si dormio, siquidAlloquor, eloquium vir tuus omne subit.
Desine iam nostri meminisse perenniter hostis,
Vita, vel hunc unum, si placet unus, ama.
59. ad Antonium Pelotum
Hoc est, quod tibi debeo, Pelote,Carmen: non ibi laudibus potis sum
Ullis tollere te: vacare ludo
Nulla est gloria, sed tamen vocari
5Noster gloria ludus iste gaudet.
Non nos pocula, res, agros nec aurum,
Sed sors lusimus ipsa cui iuberet
Carmen solvere; nec triformis ortu
Nos vidit Venus occidensque: nobis
10Sat millesima pars fuit diei.
60. epitaphium Malacisii Florentini
Insertor salium facetus olimEt mordax Malacisius sepulchro
(Heu mors!) hoc tegor. Haud praeibat alter
Me, convivia cantibus iocisque
5Seu vellet decorare, sive mille
Maternos numeros modo redactos
Ad mentem recitare, dedecebat
Nec nostrum lyra pollicem: paratus
Cunctis deliciis eram iocisque
10Semper, praecipue iubente Turco.
61. ad Furianum Lupum
Dum nimis Agnetem pavidus, Furiane, relinquisAffigique times cornua longa tibi,
Cursorem quencunque iubes hanc visere: quid iam
Stulte, diu insanis? sic facis ipse procos.
62. de Nigro
Nemo Nigro improbior fulvique tenacior auri.Innumeris contra fastibus ille tumet.
Vellet inauratas structasque tapetibus aedes,
Vase abacumque omni: sed nimis aera iuvant,
5Stat toga purpureo decies sibi mersa colore,
Stant iura et vates: sed nimis aera iuvant;
Vellet agros, vellet pallatia condere, servos
Exornare togis: sed nimis aera iuvant.
Solvit, emit, gemit inde, hylaris videt empta, sed aurum
10Flet cum non reperit: sic Niger usque dolet.
63. ad divum Laurentium Medicem
Parce, precor, Cosmae stirps inclyta, parce dolenti,Si quandoque meus fert maledicta liber:
Nec mihi lingua nigra est, nec dens rubigine tinctus,
Publica sed ledunt me malefacta nimis.
5Insequor haec igitur, ne vana sequatur agatque
Plebs ea: clam peragat qui mala semper agit.
64. ad Flavium Folengum
Multa ioco narras, Flavi, mala, sed Niger illaCredit: sic fiunt crimina vera ioci.
65. de Brotheo
Omnibus arridet Brotheus, maledicit et omniPalpat, et innocuum rodere callet herum.
Non hic amicorum natas dominique nepotes,
Nec famulas Christi contemerare timet;
5Ecclesias odit divinaque verba refellit,
Plusque sibi ingenua classe culina placet;
Non veteres Nigri gannitibus usque sodales
Cessat ab ingrato poste movere suis.
Gaudeat hic ergo solus: qui solus ubique
10Esse velit, solum vel sua poena trahet.
66. de Nigro
Non famuli parent sibi, nec Niger increpat illos.Cur id? Avaricia conticet ipse sua.
67. de Serena
Ridet et irato blanditur gemma minasqueFert omnes: quis non hanc adamare queat?
68. ad eandem
Nil inquis flagrare magis te quam mihi grataEfficere, actura es quo petis idque modo.
Difficilis facilisque nimis rogo ne mihi fias:
Gaudia nulla dat haec, illa, Serena, necat.
69. de Scutella
Aure patet maiusque habet os Scutella leonis:Si quoque non miror garrulitate valet.
70. de Matthaea et Ermo Androgynis
Matthaeam fricat Ermus, atque utrunqueInguen quisque gerit: quis ergo crissat?
71. ad Flavium Folengum
Quem Niger haud fallat, cum prodiga tecta SolonisLaudat et integrum cum Tuberone Numam?
Cum Macedum recitat Paulum legesque Lycurgi,
Fabricium et Curii Puplicolaeque domos?
5Protinus aut tellus dicas, aut Elia pubes
Hunc tulit, aut spretor Coriolanus opum;
Ne tamen haec fallant, Flavi, te verbula, sic hos
Laudat, ut occultas nesciat ullus opes.
72. de Brotheo
Brotheus excolitur, nec faustior ullus amore est:Vix tamen amplecti Thaida nocte potest.
73. ad Serenam
Cras Bromii colimus festum, dapibusque vocata es,Lux mea: frons totam lustrat odora domum;
Scanna tibi nitidam palum semota paravi
Mensam extra: nobis aptior ille locus.
5Pocula dum cyatis, dum iungam obsonia quadris,
Multa tui tangam, tu quoque multa mei;
Gaudia deceptis capiemus plurima cunctis
Convivis: tecum colloquar, ibo simul,
Ducemus choreas una, potabimus una:
10O felix, o lux crastina certa mihi!
74. ad servos
Surgite iam, pueri: iam vasa abstergere tempus,Iam verrenda domus, iam decorandus abax,
Iam crepitent flammae, iam deserat omnis Arachne
Tecta luisque omnis angulus omne vomat,
5Ianua iam pateat: nostra ad convivia, et una
Foeminei coetus, ecce Serena venit.
Segnior, Arctophylax, solito quid plaustra moraris?
Stes, sit et aeternum sors eademque tibi.
Non tua plaustra moram facient tamen: illa, licebit
10Sint tenebrae reliquis, clarificabit iter.
75. ad Serenam
Rumpitur atque furit Brotheus, quod, gemma, prehendi,Cui longum posuit raetia solus, avem;
Rumpitur, irarum solitum quod ponis acervum,
Participemque tuo me facis igne frui.
5Rumpatur doleatque magis maledictaque fingat:
Non aliter nobis dulcis inundat amor.
76. de Teutonico aegrotante
Aeger aquam hausturum sumpto promisit HiacoTeutonicus, nec vult nectare plenus aquam.
77. ad Aulum Panniculum
Urit et extorquet pueri me vultus amati,Blandiciis superat hunc mea gemma suis.
Quid tandem faciam? quid consulis, Aule, petenti?
Gratus inest oculis ille, sed illa iuvat.
78. ad Segniciem Scortum
Iurasti decies redituram solis in ortu,Cumque epulis plena est mensa parata, venis.
Unde diem, quaeso, numeras? an prandia lucis
Dant tibi principium luciferosque vocas?
5Iam mihi, iam quotiens summo te mane videndam
Promittes, lassae vina paranda sciam;
Sed tibi principium fuerant nunc plena diei
Pocula, Segnicies, at mihi finis: abi!
79. ad Aulum Panniculum
Plus mihi blandicias laudasti semper ephoebi:At me plus cunnus laxior, Aule, iuvat.
Cedant merdifodae: mihi gratius ora tueri
Quam scapulas: cedant quis liquor alter abest.
80. ad Lidam
Iam miserum variis potuisti, Lida, furoremNosse modis, Paphii duraque vincla iugi.
Fidus amans nulla, me iudice, destitit in re,
Ureret ut pariter mutua flamma duos;
5Tu mihi, scaeva, tuos vel adhuc tamen occulis ignes:
Ah fateare, precor, siquid amoris habes!
Gratia sin etiam misero exoptata negatur,
Me iubeat scripti parvus abire tenor;
Dulcius hoc fuerit, quam tot mala commoda ferre,
10Nam pacis vivet spes mihi certa: vale!
81. ad divum Laurentium Medicem
Quod colo nunc aliam, prisco magis hanc modo, rides,Laurenti, variam forsan amore sitim.
Da veniam: nunquam Veneris gula pascitur ardens,
Sed domina quaeque est pulchrior usque sua.
5Formosas quot amans videt, has velit usque puellas:
Cedendum est, in me dum nova saecla virent.
82. ad Flavium Folengum
Aegle moecha tibi videtur, astantQuod semper foribus suis amantes,
Flavi, mille. Virum morantur: erras.
83. de Aulo
Uxor parte iacet, medius puer, altera lectiAulum sponda gerit: cui favet ergo puer?
Aulus enim sapiens, qui se puerumque thorique
Contentos sociam tres facit esse simul.
84. de Nigro
Parcus erat Tubero, parcus Niger: ille sed aurumSprevit, at hic auri plus dape pondus amat.
85. ad Claram
Iam mihi blandicias speciemque decusque SerenaeDulcibus abstuleras, Clara dolosa, iocis.
Ut tamen argentum novi te poscere, coepit
Protinus illa oculis gratior esse meis.
86. de Scutella
Reclusum Scutella puer qui semper ab imoOs habuit, summum nunc cohibere nequit;
Sed studio legum eiecto maledicere coepit,
Spemque sui in lingua faenoris esse putat.
87. ad Marioticum Vicecomitem
Aestibus afficeris, cum sis, Mariotice, flammisProximus: unde aestus ledere, quaeso, potest?
88. ad Lauram
Me quotiens, mea Laura, foves, cadis igne tremisque:Quam timet ardorem nostra crumena tuum!
89. de Zenone praesbytero
Pastorem ecclesiae dapibus don Zeno vocarat."Ni modice impendis, non ero" presul ait.
Nominis hic noti modice prosternit asellum:
O nodi interpres Sphingos acute rei!
90. de absolutione praesbyteri
Dum confessori narrat delicta colonus,"Saepe Venus digitis" inquit "abacta meis;
Mox tibi surripui cumeras de messe gemellas".
"Dum mea" ait "reddas" praesbyter, "illa nihil".
91. ad Flavium Folengum
Quaeris an insanit, Flavi, Franchinus: at illeVafer, qui stulti scit trahere aera iocis.
92. ad Claram
Innuis et coram domina me, Clara, salutas,Aut puero fallax me vocet inde iubes
Omnia dum quaeris committere, nos rea tentas;
Sed iam parce: tuo est iustior eius amor.
93. de Nigro
Fabriciique Numaeque sequi vestigia vellet,Argentum sed iam coepit amare nimis.
Hos igitur laudat paupertatemque, sed illud
Ipse tamen non vult destituisse Niger.
94. ad librum
Iam satis errasti, lascive libellule: gressusIam trahe, nec perdi semper amore velis;
Iam choreae lususque iacent, ariesque superstans
Ieiuni macerum tempus adesse monet.
5Pone sales aestusque simul, maledicere parce,
Si sacra vis puro tempora corde sequi;
Poscenda interdum venia est, iam deice culpas:
Indulgere parat praesbyter ecce malis.
95. ad Bernardinum Marmitam
"Martis" forsitan inquies "kalendaeVenerunt tetricae, tuasque semper
Vis me luxurias videre". Castis
Bis ter ne timeas, rogo, in diebus,
5Bernardine, iocos salatiores
Audire: haud bene quis potest, prius ni
Crebro crimina legerit, fateri?
96. in Ioannem Franciscum Hippolytum | Pisauri locumtenentem
Iura sui Hippolyto tribuit Constantius agri:Urbs, gaude, si fas iusque piumque colis!
Si tibi perfidia est, depone; superbia si te
Angit, eat; tollas quod feritatis habes.
5Unus adest, a quo sanabitur ulcus Iapyx:
Urbs, gaude, si fas iusque piumque colis!
97. ad Nigrum
Nos sumus et fugimus nutu sub luminis: ergoQuid cumulas? quid opes attrahis usque, Niger?
Nulli tuta quies nec iter neque mensa, sed omni
Mortali semper vita citata fugit.
5Parce age damnosos semper devolvere nummos,
Et senio curas his generare tuo;
Non risus, non fama sequi, non gaudia grandes
Gaudet opes, quin mors scaevius inde furit.
Utere, nec titulos virtutibus addere cesses:
10Haec duo continue stant, moriuntur opes.
98. effigies Victorini Feltrensis
Cliniades dicens, monitis Cato, lusibus Hermes,Munere Gillias, stans Socratesque sedens.
Parvus eram, parvo Feltro satus: horruit iram
Sed nova Mantoi principis aula meam.
99. effigies Columbini Veronensis
Si numerare velim iuvenes quot ad ardua vexiPallados, obrueret Tethyos unda diem.
Mantua grammatico debet mihi tota, Catulli
Verona annumerat carmina nostra iocis.
100. frons laurea super pluteo posita
Non hic me posuit virentis huiusPossessor plutei, poeta quod sit;
Quod gliscit tamen innuit: videns me
Musas credit Apollinemque adesse.
5Toto corde hylaris repente fratres
Pendet somnia ceu sibi coronas
Causis omnibus omnibusque amicis
Spretas reddere laureas volentes.
Pean unicus imperat, magisque
10Quo fratres prohibent vocat Camoenas.
101. epitaphium Sicconis polentoni
Qui patriae leges, vitam lusoribus, aegrisVivendi et studiis paedia recta dedit,
Fama fori Euganei, Riciorum gloria avorum,
Urbis honos: hoc sub marmore Sicco iacet.
102. ad Paulum Rambaldonem
Victorinus erat iunctus mihi sanguine, Paule;Tu minus, et genuit vos tamen una domus.
Est ne, quod agnatum dedigner dicere te? Non.
Semovere genus saecla ne longa? Minus.
5Cur ergo? Solum Lucina Munda favente
Henselmina dedit diripuitque genus.
Rambaldona domus clara est, sed clarior illo
Facta: sit ille mihi gloria sola volo.
103. in Massicum
Themata cum primum, memini, dictare magisterCoepit et altrici verba negata loqui,
Te consultabat nostrum quicunque: docere
Quenque soloecismum, Massice, doctus eras.
5At postquam patycos sequerisque lupasque frequentas,
E puero indocilis principe factus homo es.
I nunc, et doleas: odio nunc accipe quanto
Discipulum incoestum casta Minerva premat.
104. ad Aulum Panniculum
Pauperibus quotiens das, Aule, numismata, miscesIlla diu, et vulgus viderit omne cupis;
Templa voras etiam multo cum murmure flexus,
In thalamo mutus stasque subinde tuo.
5Nolo bonus coram populo videaris inani:
Conscia sint acti numina sola boni.
105. ad Linum Sforciam
Quem misit tibi Clara passerinumNon nosti, Line; si sapis, monemus,
Vita blandicias suas: vorabit
Hic noctesque diesque. Non profundum
5Explebunt baratrum Tagi, Luculli
Chrisporumque domus, sed usque donec
Potus exiget hauserit cruorem.
106. ad Marioticum Vicecomitem
Quid tua tam iactas, Mariotice, dona petenti,Si nisi bis praestas terque rogatus opem?
Sponte ligant homines data munera, sed fluit omnis
Gratia, cum spectas vota precesque diu.
107. ad Ladinum Franchum
Cur animus nulli toto contentus in orbeVivat, me semper, chare Ladine, rogas.
Nemo est contentus, quoniam sibi nemo minorem
Comparat: hoc fiat, tutus et omnis erit.
108. ad Bartholomeum Gatellam
Diceris Idaliis ictus, Gatella, sagittis:Fer, moneo, crescat ne leve vulnus, opem.
Parcus ama, ne te suspectus, praelia, rixae,
Indutiae, offensae dissidiumque premant.
109.
Mille videbis in hoc, vatum pater alme, liturasPunctaque nunc illic, nunc ibi secta libro;
Semotam aut iunctam dipthongon hyphenque, recisum
Hypsilon interdum verbaque rasa leges;
5Acha modo occurret, modo dices "hic erat acha":
Quamcunque aspicies, nostra litura fuit.
Haec rudis auctographo risit librarius, etsi
Doctus: in his insons, chartula saepe rea est.