Boiardo, Matteo Maria Scandiano 1441 - Reggio Emilia 1494, pastoralia G, pastoralia G past. G pastoralia, redazione G (S. Carrai, 1996)

^1
2 Alter ab Arcadia, Siculis de montibus alter
Venimus, Alcide, quo dudum nominis usque
Fama tui venit: placidas ne cantibus aures
Te pigeat praebere, dabunt haec carmina forsan
5Nomen in extremis victurus finibus olim.
Sic et Dardanii iuvenes et pulcher Adonis
Ignotos inter saltus et pascua noti:
Accipe nos igitur, princeps invicte, paratos
Versibus et dulci pariter contendere cantu;
10Sic tua te virtus et dextrae insigna fortis
Aeternum terris servent, sic aurea nobis
Saecula et innocui vigeant, te principe, mores.
³ Quin agite et viridi mecum considite in herba,
Et varios inter flores alterna ciete
15Carmina? Tuque prior, primum mihi cognite, Poeman,
Incipe; carminibus totidem, Silvane, sequeris.
⁴ Horrida diffugiunt glacialis tempora brumae
Et nivibus positis placidi mitescere montes
Incipiunt, incipiam pariter cantare Citherym.
⁵ 20Seu ver florigerum, seu torrida venerit aestas,
Sive erit autumnus, hiemis sive frigora, semper
Diceris nostris, Cardelia, versibus: et te
Silvestres referent a nostro carmine picae.
⁶ Solibus hibernis, aestiva blandior umbra,
25Blandior his undis et dulci blandior aura,
Huc ades, o mea cura: quid est quod silva moretur?
Illa riget dumis, virides tenet illa colubros.
⁷ Rupibus asperior, ventosa surdior unda,
Et levibus foliis volucrique incertior Euro,
30Quid tam lenta venis? Quid enim est quod silva moretur?
Illa tenet colubros, duris riget illa rubetis.
⁸ Hic nivei flores, croceis variantibus adsunt,
Hic umbrae tenues, quas frondea proiicit arbor,
Et puri fontes et gramina laeta Cytheri:
35O utinam hic libeat mecum tibi ducere vitam!
⁹ Tecum ego dumosos colles et terga nivosae
Alpis, et abrupta qua pendet rupe Fananum
Quaque magis rigidi consurgunt saxa Lonati,
Tecum ego desertas colerem, Cardelia, silvas.
¹⁰ 40Quae iuga, qui colles, qui vos tenuere recessus,
Dicite, Hamadryades, superis cum cessit ab oris
Candida Phyliroe? Lacrimis rorare supremos
Ite, piae, cineres et dona novissima ferte.
¹¹ Fleverunt moestae crudelia funera nymphae,
45Phyliroes tumulum lacrimis sparsere, rosisque
Et ferrugineas violas et candida circum
Lilia purpureosque piae posuere hyacinthos.
¹² Diligit et versus et carmina nostra Cytheris,
Nam modo cum canerem cantus lasciva notabat,
50Spectari et cupiens corylos agitabat et inde
Visa sub umbrosis latitabat pendula ramis.
¹³ At mea me solum spirat Cardelia, solum
Ardet, nam levibus quoties per plana veredis
Auritos agito lepores aut retia servo,
55Haec furtim sequitur venantemque et sedula servat.
¹⁴ Quid non cogit Amor? Tunc dicere carmina primum
Coepimus et primum moeditatos fundere versus
Ille dedit cantus nobis artemque loquendi,
Castaliis melior nymphis et Apolline maior.
¹⁵ 60Primus Amor docuit varias componere voces
Et dare disparibus resonantia verba cicutis,
Primus et insuetos querulo de gutture cantus
Duxit, et argutas docuit cantare volucres.
¹⁶ Pastores, avidas fluvio prohibete capellas
65Atque arcete procul pecudes, mala vipera ripas
Incolit: ah miseris ne forte occurrat et atros
Adiiciat morsus, et tristia vincula nectat!
¹⁷ Huc, pueri, cohibete greges, ubi plurima surgunt
Gramina et horrenti pecudes defendit ab Euro
70Collis, et Herculeo tuti sub nomine saltus
Ullas nec metuunt pestes nec bella luporum.
¹⁸ Hic aestu pereunt fontes, sine gramine tellus
Tristis inersque iacet, morbo periere capellae
Et steriles raris resonant mugitibus agri,
75Ut novus Alcides nostris discessit ab oris.
¹⁹ Piniferi elato laetantur vertice montes,
Laetantur silvae, varios laetissima tellus
Effundit flores, gaudent volucresque feraeque
Herculis adventu, gaudent armenta pecusque.
²⁰ 80Iam satis alterno certatum carmine, iam nox
Nigra subit, grates vobis persolvere dignas
Est animus: paribus certantes versibus ambos
Ex aequo parili donandos munere duco.
Accipite hos igitur corsa de matre gemellos
85Pugnaces catulos: fures turbamque luporum
Nocte sub oscura tuti temnetis, et iidem
Per silvas comites perque horrida saxa fugacem
Latratu capream laqueos incurrere cogent.
²¹ Dii tibi pro nobis quae nos non possumus ipsi
90Reddant, sed tenues si quid cantare cicutae
Hae poterunt, totis, princeps, celebrabere silvis.
Te fluvii celeres nostrique cacumina montis
Laeta canent, nec tam vocali carmine Daphnis
Notus erit, quamquam formoso nobilis ore
95Fulgeat et puris nomen sibi poscat in astris,
Nec qui flaventes haedera cohibente capillos
Incedit curru domitoque insignis Eoo
Ad iuga virgatas cohibet considere tigres.
Sed iam crebra polo collucent sidera: eamus.