Sasso, Panfilo Modena fere 1450 - 1527, epigrammaton libri, epigrammaton libri epigr. epigrammaton libri quattuor (M. Dussin, tesi di laurea Università degli Studi di Padova, 1987-88), section 3

Home Collections/Texts Perseus Catalog Research Grants Open Source About Help

Hide browse bar Your current position in the text is marked in blue. Click anywhere in the line to jump to another position:

24. Villa Clara

Si cur Clara vocer, Victor qui me regit, haeres
Non aures tibi sunt, non tibi sunt oculi.

25. ad Ludovicum Martinengum

Iugera pampineo tetigi cum grata Lieo,
Quaeque colit, veluti Gargara culta Ceres,
Ad tua venissem sublimia marmore tecta,
Tecta palatinae Caesariana domus;
5Sed timui Martis nomen letale cruenti,
Nec mirum est; Martis sunt fera tela nimis.
Centimanus timet illa Gyges, timet illa Typhoeus
Et fera quae Nessus spicula saevus agit.
Sed postquam sensi doctis te ludere Musis
10Hic ubi Parnasus surgit ad astra biceps,
Pallados et dulces meditari carmine cantus
Aegide cum posita plectra lyramque movet,
Ad te nunc veni: Pallas nam candida Marti
Iuncta fero, Martem non sinit esse ferum.

26. ad Faustinum Mazanum | de figura circuli

Nobilior quae sit, Faustine, figura
Dignior ardenti pectore scire cupis.
Circulus est: coeli convexum cerne cacumen,
Orbe rotundato sydera quaeque micant.
5Taliter ardentis currit rota flammea solis
Taliter obscura Cynthia nocte micat.
Sufficit ista sibi, sese tenet, omnia claudit
Quae capit, haec tota est corporis una sui.
Deficiunt aliae; formas premit angulus omnes,
10Spargitur angustos destruit atque sinus.
Ergo sapis formae sequeris qui dona rotundae
Ut maneas: sed fac circulus ut maneat.

27. in Crespinum

Quisquis ab Aonio sacras Helicone sorores
Ducit ad argutae fila canora lyrae,
Cristatus galea, clypeo praesignis et hasta
Pro miseris subeat bella cruenta deis,
5His quoniam parva clausit Crespinus in arca
Plectra, lyram, tripodas, flumina, serta, choros,
Et iubet angusta sub pixide ferre choreas,
Ludere, precipites currere per salebras,
Texere serta, dapes instructa sumere mensa,
10Inque novem thalamis disposuisse toros.
Currite, nam scelus est ingens, quas Delphica claudunt
Nec iuga grammatica sub nuce stare deas.

28. epitaphium Marcellae

Qui legis hos tacito percurras murmure versus,
Ocia ne somni dulcia voce fuges,
Mortua non iacet hoc quoniam Marcella sepulchro,
Sed dormit longae fessa labore viae.
5Non moritur matrona tori quae servat honorem
Quaeque nihil dignum vulnere mortis agit.

29. Stephano gramatico

Si scelus est in me, feriant me fulmina summo
Ignea quae veniunt cum tonat orbe deus;
Urat et exardens Siculis me flamma caminis
Cum fera turbatus concutit arma faber.
5Scylla meum laceret corpus laceretque Chimera
Quae vomit et tumidas caeca Carybdis aquas.
Non durant sub sole nives, virtute sub ipsa
Et scelus et moriens caeca libido cadit.

30. Mercurius alloquitur | Sigismondum Gonziacum

Thus redolet, sonat aes, sydus sum solis amicum.
Placantur superi lumine, thure, sono.

31. in Petrum Advocatum

Res stabilis nulla est sub coelo; florida campis
Herba velut curvo vomere pressa cadit,
Solvitur in zephyros mortalis vita. Sepulchri
Certa dies, fluctus nos rapit ad Stygios.
5Rustica quae Petrum, non Petrum dextra peremit;
Qui gladio periit, non periit gladio.
Hunc sors, hunc saevo mactavit vulnere coelum,
Hunc nimium fati perfida conditio.
Ex alto quicquid patimur venit, omnibus est mors
10Non vario magni pectore scripta Iovis.

32. ad eundem

Quid fles, quod fodit me vulnere rusticus? Ipse
Me fodi, non me perfidus agricola.
Hunc vidi, poteram veloci cedere cursu;
Non cessi, tenuit me mea vis animi:
5Non me cedentem formidans cuspide fixit.
Tunc cecidi, fuit hoc cedere non cadere.
Rustica tela fugit qui ne moriatur inermis,
Rusticus obscuro funere bis moritur.
Nec mihi cor damnes; poterat nam perdere vulnus
10Atque meo vitam perdere sub gladio.
Vulnera certa dedit; perii, fuit inclyta virtus
Qua mansi moriens; sors fera qua cecidi.

33. ad Marcum Sanutum

Praetor habet nummos et pinguia iugera: quid tum?
Mondinus nummos ruraque dives habet,
Veste tegit corpus tincta bis murice: quid tum?
Se coquus et tonsor veste tegunt rosea;
5Fert gemmas, auri fert maxima pondera: quid tum?
Fert aurum et gemmas cerdo, faber, lanius.
Describit coelos, describit sydera: quid tum?
Et sacer et magnus dicitur astrologus.
Scit rerum causas, naturae dogmata: quid tum?
10Hunc gens quaeque novum dicit Aristotelem.
Consulit, auget, alit, prodest, dat munera: quid tum?
Asserit hunc Veneta quilibet urbe patrem.
Cum multis populo similis, popularis et ipse est;
Cum paucis deus est atque sibi similis.

34. ad eundem

Cum procul a patria video te, Marce, senatum
Aspicio Venetum tunc procul a patria.
Te sine cum Venetum propria sub sede senatum,
Nec te nec vultus, Marce, tuos video.
5Hoc decus est magnum: totum capis ipse senatum
Et patriam, non te totus uterque capit.

35. ad eundem

Quisquis avet coeli veloces noscere cursus,
Tristia Saturni sydera, laeta Iovis,
Aeteris obliquos axes quos nubilus Auster,
Quos videt arctoi Parrhasis ursa poli,
5Consulat hic Marcum Sannutum. Taliter aere
Omnia nam fulvo sydera composuit,
Se magis ut tali miretur Iuppiter orbe
Quam vero veram credat et esse domum.
Nec se decipiat, quoniam movet ordine recto,
10Se peragens variat temporis atque vices.
Tempore vivemus longo; nam Iupiter unus
Est geminus, geminum se quoque mundus agit.
Iuppiter ipse Iovis vitae dat munera, Marci
Dat quoque; mortales mundus uterque fovet.

36. ad Marcum Antonium Maurocenum

Pulcher es et nitidus: quid tum? Natura probatur
Talia quae potuit munera ferre tibi.
Dives es et nitidus: quid tum? Fortuna probatur
Talia quae potuit munera ferre tibi.
5Praetor es et clarus: quid tum? Gens clara probatur
Talia quae potuit munera ferre tibi.
Pulcher es et castus: quid tum? Tu, Marce, probaris
Qui iungis formae dona pudicitiae.
Dives es et largus: quid tum? Tu, Marce, probaris
10Qui dives rapidam spernis avaritiam.
Praetor es et iustus: quid tum? Tu, Marce, probaris
Munera qui fugiens iura fidemque colis.
Res magna est: cum sis pulcher divesque potensque,
Sis castus, iustus, sis pius atque probus.

37. ad Heliam Capreolum

Non ego quae poscis merito tibi dulcia mitto
Carmina, ne rumpam foedus amicitiae.
Sancta fides vult hoc ut dicat amicus amico:
"Quae mea sunt, tua sunt". Tu tibi sume tua.

38. ad Petrum Martirem | magistrum ludi et poetam

Quid fles, quid querulis cies profundi
Lamentis nitidos lares Olympi,
Aures quid Iovis incutis beatas?
Marcellae tumulus tuae quod ossa
5Parvus candida continet; diemque
Quod clausit tenero tenella cursu.
An nescis rapidos rotae volatus
Fatorum genus omne quod sub astris
Vivit precipiti sequi ruina?
10Quisquis nascit antequam serena
Spectet sydera, natus illa spectat,
Stat, currit, loquitur, tacet, quiescit.
Nondum mortuus et iacet sepultus.
Fixus terminus est necis; dierum
15Signavit numerum pater deorum.
Exorant Stygias preces sorores,
Nullae non precibus moventur astra.
Non plus vivere sordibus sub istis
Marcellam decuit, pati nec orbis
20Virtutes potuit sinu tot amplas
Terreno: tenera gravis iuventa,
Claemens, casta, pudica, munda, simplex,
Nam pulchro fuit et decora vultu.
Sublimes igitur domos opacas
25Has linquens petiit beata; fas est
Summos scandere nam deos penates.

39. ad Maximilianum imperatorem

Magna parant summos Latii tibi regna triumphos,
Te manet Ausonii regia quaeque soli.
Romulei te iura petunt veneranda senatus,
Te senis anguigeri sceptra beata vocant.
5Quid dubitas? Iam tempus adest. Rex inclyte, quid stas?
Iamdudum tardas litore solve rates!
Ecce levis placido tibi murmurat aura susurro,
Nullaque sedato tollitur unda mari.
Poscit equus frenum, clypeos et tela cohortes.
10Viribus a nullis spicula missa volant,
Per se letalis vagina liberat ensis,
Per se balistae moenia pulsat onus.
An melius Phrygiae Berecinthia cymbala matris
Tympanaque Ismarii sollicitare dei?
15Adde quod aeratas superum facit ira sagittas
In sua crudeles viscera ferre duces.
Quid stas? Rostra gemunt, plorant Capitolia, strident
Exquiliae, Petri limina, templa Iovis.
Imperium Romae si iam tibi Roma dicavit,
20An pateris regni iura perire tui?
Magnus magna facit: tu, maxime, maxima; tandem
Pro Roma, Caesar, Caesaris arma cape.

40. ad Leonicum Patavinum

Scribis carmine dum meae puellae
Vultus sydereos, comas nitentes,
Pectus candidulum, pedem tenellum,
Argentum, violas, ebur, colostra
5Quae vincit niveo colore dextra
Illam sic proprio decore formas
Ut vivas habeat duas figuras.
Haec est candidior puella cygno,
Haec est lampade clarior serena,
10Haec est charior Indicis lapillis,
Haec est quae grege mollior petulco.
Ridet bellula, bellule iocatur.
Currit per virides proterva campos,
Cervos et lepores agens fugaces.
15Haec est Tyndaris aureos capillos
Cui quondam dedit aemulam rosisque
Pestanis faciens Venus venustam.
Qui fulgent oculos magis vel axe
Phoebi tergora cum micant Leonis,
20Pallas pectora, brachium Diana.
Hic omnes Veneres Cupidinesque
Spargunt cinama flosculosque nardi,
Narcissum, cassiam, crocum, ligustra.
Tendunt retia, dirigunt sagittas,
25Hamos melle tegunt et ore fundunt
Dulci nectare dulcius venenum.
Non cartham video, lyram sororum
Nullam sentio, carminis ve cantus
Doctos perlego. Delicata, mollis
30Quae iam cartha fuit, puella nunc est.
Illa est quae loquitur, citat sorores
Quae castas, cithara canitque Phoebi
Concentus querulos. Silet tabella;
Musae carmina cantat illa, laudes
35Versu sola suas suamque formam.
Se tollit, veneratur vel adorat.
Arridet sibi mitis et pudica.
Foelix pagina, litterae beatae
Quas nympham tulit in meam Cupido;
40Tu foelicior arduas Corinthi
Quis scandens salebras chelymque tangens
Formosam, generas deam genisque
Vincit lilia picta. Quo poetam
Non te, sed merito deum putabo.

41. In cives Faventinos

Quis vos tam subitus casus movet, unde tumultus
Nascitur hic cives? Frigidus unde timor?
Vos, veluti muros tormentis rumperet hostis,
Armatos media Cynthia nocte videt.
5Tympana dant sonitus, sonitus dant cornua, saxis
Cingitur arx, vallum tollitur, aera fluunt.
Quis furor, o miseri? Nunquid Telamonius Aiax
Fortis et Alcides bella cruenta parant?
Mars ridet, ridet concussa Gorgone Pallas
10Adversus lemures spicula quod capitis.
Ah, pudeat! Nam quem terrent insomnia dormit
Et vigilans nescit tempore quo vigilet.

42. omnes Italiae reges Venetis postponit

Quid faciet Calabrum Veneto sub Marte tyrannus?
Iugera quod nummis cum sine pauper emit.
Ast pater arma movet si maxima maximus: illud,
Orgia quod miles mystica concelebrat.
5Vipera si virus vomat horrida pectore, regis
Nihil, quoniam Ponti pharmaca Marcus habet.
At leo si Tuscus ruat agmen in omne cruento
Dente, quod exoptans vincere rana bovem.
Est opus ut pereant Volsci, pereantque Sabini,
10Ardea, Sannites, Tyburius arx, Stabiae
Si nova Saturni iusto sub foedere debet
Imperii sceptrum tollere Roma suum.

43. in Sylviam

Cur tibi sum vilis, si me mihi charior es tu?
Sylvia, num legis lex habet ista modum?
Respondes: "Roseo facies mihi pulchra decore est,
Auratae quatiunt lactea colla comae,
5Aemula labra rosis habeo, rutilantia Phoebi
Luminibus vinco lumina sydereis.
Stemmata me claram reddunt, redduntque beatam
Et domus et culti iugera laeta soli.
Tu niger es, vili productus sanguine, pauper;
10Res tam seiunctae non bene conveniunt".
Sum, (fateor) vilis, pauper, sed fidus amicus,
Et formam et nummos recta fides superat.
Corporis haec bona sunt: res, sanguis, lumina, tum
Talia qui curat nihil habet hic animae.

44. in eandem

Inter spem crucias et me quid saeva timorem,
Inter tristitia laetitiaque iocos?
Tam varii mores me perdunt; aequoris undae
Non tam diversis motibus astra petunt.
5Aspice, sydereo fulget qui lumine Titan
Firmavit certis omnia temporibus.
Dum Philomela canit, vario dum gramine tellus
Vestitur, gelida non nive prata rigent.
Falce metit curva gravidas dum messor aristas,
10Vina fluunt duro non pede pressa lacu.
Dum laeta es, ternis saltem sis laeta diebus
Et te tot luces tristitiae teneant.
Vel mihi sis semper crudelis et improba ne sit
Inter purpureas nix glomerata rosas.

45. praeponit Venetias caeteris urbibus | praestantia et maiestate

Regia clara fuit Xerxis Nilotica tellus,
Clarior urbs muris cincta Semyramiis.
Pulchra Samos, pulchrae Tyriae Carthaginis arces,
Pulchrior auratis Roma superba comis.
5Nomina nunc tantum sunt maxima; diripuit rem
Ambitio, regni caeca cupido, furor.
At quae nunc Venetis tollit se Roma sub oris,
Omnibus his maior, clarior omnibus his.
Imperio vicit Gallos, superavit Iberos,
10Inter delicias nec miseranda cadet.
Nam se sola fovet, sibi consulit, omnia sub se
Continet et tantum publica dona colit.
Ex patribus nemo est dictator, nemo magister,
Imperium nullis, omnibus imperium.
15Sic stant regna patres praeponunt ordine quando
Publica privatis munera muneribus.

46. exhortat Turcum | ut senatus Veneti signa capiat

Turce, quid expectas? Veneti cape signa senatus,
Victor et invicti tela Leonis age.
Non titulos quaeras, ferias non foedera, pactis
Convenias nullis, munera nulla pete.
5Foedera nam servant Veneti sine foedere; pactis
Non eget intacto numine sancta fides.
Non quaeras titulos et clarum nomen habebis,
Non poscas tacito plurima dona dabunt.
Magnanimus cogi non vult leo; parva rogatus
10Munera dat, magnis maxima sponte viris.

47. monet eundem ne sub tyrannis militet

Inclyte quid dubitas princeps? Servire tyranno
Si cupis, immerito regna tyrannus habes.
Deceptus totiens qui servit, fallere fas est.
Odit avis laqueos aucupe capta semel.
5Non aurum capias, fulvo latet anguis in auro,
Sperne preces, claudunt dulcia verba dolos.
Non lachrymis credas, parat improbus ore cruento
Perdere te, lachrymas dum crocodillus agit.

48. in Sylviam

Sylvia, si nostri non te movet improba fati
Conditio, saltem sors tua te moveat.
Non ego sum qui sum, vitam servare cadentem
Non mihi sed propter, Sylvia, te cupio.
5Est tua nam cordis si dulcia pignora perdo
Res mala; te damni, me dolor anget atrox,
Immo dolor crucians nimium violentus et acer
Et damni perdent, Sylvia, te miseram.
Si non inspicies igitur, duo sub Styga corda
10Mors simul atque animas distrahet una duas.

49. in Cupidinem dormientem

Est quia non tantum caecus, sed dormit amator
Dum vigilat, scopulus frigidus immo riget,
Isto dormit Amor scopulo. Sors tristis amantum,
Illorum est somnus vita, quies scopulus.

50. Ioanni Matheo Averoldo

Si quis bina mihi sextertia mittere tentat,
Declamas: "Sunt haec munera parva nimis".
Si quis purpureo saturatas murice vestes,
Declamas: "Sunt haec munera parva nimis".
5Carpathio si quis natas in litore conchas,
Declamas: "Sunt haec munera parva nimis".
Sardonycas si quis grandes grandesque smaragdos,
Declamas: "Sunt haec munera parva nimis".
Argentum, mensas, aurum, chrysendeta, vernas,
10Iugera, declamas: "Omnia parva nimis".
At quidcumque mihi dat hoc pro munere magnum est.
Gausapa magna satis, penula magna satis.
Quas mihi Croesus opes furiosa mente negavit,
Haec mihi sunt, haec sunt munera parva nimis.
15Illa quibus careo non sunt mihi munera toto,
Quod non dant plus est, sat mihi dimidium.

51. ad Lucam Lanam

Laurus erat iuveni quondam gratissima Phoebo,
Quondam, Bacche, tibi Bacchica vitis erat;
Munere Palladio pinguis surgebat oliva,
Herculis Herculeis populus alba comis.
5Iam Veneri myrtus, Cybelae carissima pinus
Iam Corcyraeo poma fuere duci.
Nunc rosa Phoebeis pro ramis candida vivit,
Pro myrto niveas vult Cytherea rosas.
Pallentes hederae vestit rosa picta corymbos
10Quae casiam, quae thus, quae meliloton olet.
Orphea dulcisonum potuit fecisse poetam
Pocula cui nondum Pegasis unda dabat.
Fecit Arionios Melibaeum promere versus,
Tityron et dulcem sollicitare lyram.
15Marmorea plus est aurum deducere caute,
Plus est si duro marmore fiat ebur
India quam si det, quam si per caeca latentes
Viscera telluris effodiantur opes.
Divinos viridi laurus non fronde poetas
20Divinos viridi quos rosa fronde facit
Nobilior vis est de non fecisse quod est est,
Hoc est quam si quis quod fuit esse facit.
Lux veluti superat tenebras et nubila Phoebus
Excedunt virides laurea serta rosae.

52. in Lentinam

Qui tibi iam gemini fuerant, Lentina, parentes,
Non tibi sunt gemini vivat uterque licet.
Est tibi nam qui te genuit, qui semine sparso
Te fecit; genitor nec tamen ille tibi est.
5Est tibi quae gravida mater gestavit in alvo
Te natam, mater nec tamen illa tibi est.
Vir non est genitor, non est sua filia, coniunx
Non matris nata est quam vidit illa nurum.
Portentum est ingens, matres, non nata parentes
10Quos habet ista duos non habet ista duos.

53. Ioanni Matheo Averoldo

Te sine cum vivo, me vita precaria servat,
Non quam nascenti fata dedere mihi.
Haec nam te sequitur tecum vigilatque cubatque
Componit, dictat, scribit, agit, loquitur,
5Et quoniam propriam fas est ut quisque salutem
Et vitae quaerat candida fila suae,
Ad me vel venias, veniam vel sedulus ad te.
Dimidium cordis vel mihi redde mei.

54. in Vianinum Mariscalchum

Nata, Viane, tibi sunt consule vina Camillo
Imperioque Numae, pauper es ipse tamen.
Pinguia centenis exerces iugera bobus
Niliacum munus, pauper es ipse tamen.
5Gallicus innumeras tondet tibi rusticus agnas
Quas tibi Parma dedit, pauper es ipse tamen.
Dat tibi pulchra Tyros, dat vellera Tarentum
Annibalisque domus, pauper es ipse tamen.
Scis quoniam? Posito tibi conchis inuncta voratur
10Pisce, gerunt medio quem Phaetontis aquae
Et quae circeae lautis fugis ostrea mensis,
Et tua quae volucris nomina, Phasis, habet,
Non alicae panes, non quas tibi terra placentas
Picentina dedit sed faba dura placent,
15Et resinatum pro vino sumis acetum
Et quae Massiliae lurida fumus agit,
Et quae purpurea deberes corpora palla
Cingere, Leuconico cingis, avare, sago.
Pauperior, miser, est nummo te divite; namque
20Est plusquam pauper qui caret hoc quod habet.

55. in Maurocenam porticum

Magna ruina fui, nunc porticus inclyta spector.
Cur? Maurocenae me posuere manus.

56. in eandem

Ne timeas soles, timeas ne, frigidus, hymbres;
Maurocenus agit hoc tibi Marcus opus.

57. in thalamum eiusdem

Me thalamum renovat Marcus; quia iura novavit
Ex Mauroceno sanguine primus honor.

58. Marco Antonio Sabellico

Non tantum pueri gaudent teneraeque puellae,
Non tantum veteres te veniente patres,
Sed Veneris myrtus, longa sed populus alno,
Sed loca quae sensu, quae ratione carent.
5Ecce, movent facilem blando tibi murmure caudam
Qui truculenta solent vulnera ferre canes.
O quam magna tui est praestantia candide vultus
Marce feras mites qui facis esse feras!

59. ad Marcum Sanutum

Promisit taurum Phoebo, promisit aquarum
Numinibus iusto sanguine tota domus,
Aeolios facerent rupto si spargere caelo,
Nubibus expressis, flumina larga notos;
5Thura dedit superis, cumulavit honoribus aras
Ne thalamos posse linquere, Marce, suos.
Desine mirari: facit hoc reverentia. Quem vis
Iustitiae celebrent gens nisi iusta patrem?

60. eidem

Vis doceam gelidos te pellere, Marce, Triones,
Quaeque facit Boreas nubila quaeque Notus.
Dic Arabum sedes, dic te Rhodopeia regna
Quaeque vident geminos velle subire polos,
5Et mox sydereum fieri spectabis Olympum.
Nam Boreas placido stabit et ore Notus.
Quid cupient homines, cupiunt si cernere venti
Te quoque quos flantes aequora surda timent?

61. eidem

Non poterat laqueis pisces non ducere setis
Piscator medio flumine tristis aquae
Et cum clamasset: "Quo me sors improba pellis,
Heu tibi quam caenam, candide Marce, paro!",
5Mugilis, auratae, rhombus, mullusque lupusque
Tunc manibus flentis se tribuere viri,
Sic voluere mori tanto pro laudis honore.
Est decus egregio succubuisse viro.

62. Blanco Comae

Cristatae cantant volucres et, Blance, sepultum
Te quoque sub dubia sydera nocte vident.
Effigies mortis sunt somnia tristia: surge,
Nam veniet celeri perniciosa pede;
5Vive tibi dum tempus adest: cur, improbe, dormis?
Ante necem, mortis vis fera tela pati.

63. eidem

Heu doleo quoniam tibi dulcia somnia rupi,
Somnia quae Veneris munera grata ferunt.

64. praeponit Venerem Palladi

Spectasset nudam Venerem cum bellica Pallas
Et natos pariter quos tulit illa duos,
"Haec armis Martem", dixit, "si vincere nullis
Armisonum potuit fulmineumque Iovem,
5Quid faciam saeve quatiens ego cuspidis hastam
Saxificum durae Gorgonis atque caput?"
Tunc Venus ostendens illi faciemque manusque
Brachia, crura, pedes, pectora, colla, femur,
Quis rosa Paestanis cedet generata sub arvis,
10Argentum, violae, cana ligustra, nives,
Rettulit: "Haec frangunt loricas, aegida, fulmen.
Nos armis tegimur, corpus inerme tuum est".

65. in Vitellum

Titonii croceum senis cubile,
Aurora aurigeris comis refulgens
Iam surgit roseosque clara vultus
Ostendit, Phaetontis et citatis
5Currunt flammigeri rotis iugales,
Et tu stertis adhuc, miser Vitelle.
Tractant causidici forense bellum,
Actor sollicitos vocat clientes,
Et tu stertis adhuc, miser Vitelle.
10Thermarum sonat aes, lavamur omnes;
Flet tristis Pharium bovem sacerdos
Et tu stertis adhuc, miser Vitelle.
Lauti prandia praeparant ministri,
Ad mensam veniunt dapes secundam
15Et tu stertis adhuc, miser Vitelle.
Te non ergo, velut decet, "Vitellum"
Ullus sed "vitulum" vocet "marinum";
Es tu nam vitulus, nec es vitellus.

66. in Gallos

Gallus in humanos pugnat crudeliter hostes
Ut lupus in placidas sanguinolentus oves;
Materno pueris non parcit ab ubere raptis
Sed trahit hos saeva dilaceratque manu;
5Audet et insontes gladio mactare puellas
Crudelis, tumulum Pyrrhus ut ante patris,
Imbelles quos curva facit tremulosque senecta
Saevus et in sanctos tela movere patres;
Et nostrum sitiens ut tigris acerba cruorem
10Gaudet cum madidam sanguine spargit humum.
Miraris forsan? Cybeles facit ista, furore
Cuius ab insano nomina Gallus habet.

67. in Vitellum

Ventri qui faveat suo procaci
Et latam dapibus gulam superbis
Oblectet vetulo madens phalerno
Nonnullus magis est meo Vitello.
5Hic, cum stragula linquit et cubile,
Ad cellam pedibus volat citatis
Et tres quatuor aut bibit trientes
Bacchi consule nobilis Camillo,
Consumpta prius aridae selibra
10Carnis, quae suis vel est iuvenci.
Cum cenam domino parant ministri,
Arridens parasitus ut protervus
Gallinae geminas nates et amplam
Cerviciem, leporis fugacis armos
15Et cirros rapit unctus ostreorum;
Haec et cuncta simul vorat lupinam
Implens ingluviem tenus palato.
Nuper viderat anserem quod unum
Lato pectore cereisque lumbis,
20Tam dire miser esurire coepit:
"Anser", tempore dormiens ut atro
Clamaret: "Mea lux, mei lepores,
Anser bellule, corculum Vitelli,
O quot basia dulcibus labellis
25Infingam tibi cum cocus parabit
Te coctam domino! Anser, anser o mi,
Anser candide, tutor et patrone
Urbis Romuleae, decus volucrum".
"Anser", denique semper ore habebat
30Quo desiderio miser periret
Ne tanto, posui quod appetebat.
Tunc ille ut lupus improbus voravit
Pectus, colla, caput, pedes iecurque
Tristi dura cani ossa non relinquens.
35Proh quid caeca facit libido ventris!
In saevum tulit haec lupum Vitellum.

68. Ludovico Sforciae

Qui fera squamosi gestebat signa colubri
Ivit ad aetherae limina sancta domus
Dux Ligurum tenerae raptus sub flore iuventae
Ante tamen certae foedera scripta necis.
5Nam dederant illi ducunt quae stamina Parcae
Fatales Pylii saecula longa senis.
Sed quoniam patrui pietas, praestantia, vires,
Consilium, probitas, gloria, fama, decus
Sydereos tetigere polos qui fecit Olympum
10Mutavit fati Iuppiter ipse diem,
Aeterno temerans praefixas ordine leges,
Accelerans forti mortis et arma manu,
Solveret ut meritis Ludovici praemia tantis,
Et daret invicto sceptra beata duci.
15Immensi tandem virtus fert dona laboris.
Qui rexit tanta pro duce regna fide
Dux regat ut pro se fas est: vel sydera vel mors
Magnanimis reddunt munera digna viris.

69. Burane

Facundo veniens choro sororum,
Quas tu pectine cum iubes eburno
Carmen Pieria sonant in aula
Andini grave tibia poetae
5Orpheae modulis lyrae ve dignum
Ad nostras tua porticus Thalia
Poenei redimita fronde lauri
Offendit iuga Silviam sequentem
Me per florida. Noscis: hanc Diana
10Venatrix humeris velut pharetram
Pantherae maculis gerit vel lyncis
Distinctam, iaculos manu potenti,
Arcus cornua flexilis sinistra.
Haec illa est hilaris, iocosa, mitis,
15Claemens, candida, delicata, mollis
Quam solam Satyri colunt procaces,
Extollunt Dryades, amant Napeae
Divinum iubar Isthmiae Diones,
Quae dulces superat senis querellas
20Cygni, carmine cum canit sonoro,
Cui caedit variae decore pennae
Argi gemmea non probi volucris.
Ludentem teneram putabis agnam
Undam quae liquidi bibit Galesi,
25Sed gestat quia non sinu Pelorum,
Taurum, Dindyma Caspiosque montes
Me discedere litteris rogatus
Fas est Sylvia cum tuis notaret,
Implevit lachrymis sinus abortis,
30Et me blandula basians Catullum.
Coepit vincere passerem Catulli
Tractans deliciis Catullianis.
Foelices calami, beata charta
Quae tales mihi gratias tulere.
35Mitte, o mitte mihi tuas Camenas,
Te te saepius oro; nam Cupido
Illis sub tenet aureas sagittas,
Flammam, retia, balteum, flagellum
Et quicquid Cnydia manet sub arce.
40Quod si scripta dabis mihi frequenter,
Me grato Venus imbuet liquore.

70. Hieronymo Donato

Iustitiam servare decet rectumque fidemque
Sic tamen ut servent iura fidesque modum.
Dilectam nimio violavit amore puellam
Indulgens animo Lygdus et ipse puer.
5Bandinus viduam Pylio iam debilis aevo.
Da veniam iuveni, da necis arma seni.
Lex iubet; hoc teneris merito lascivit in annis
Haedus, et ante truces laeta iuvenca boves.
Carcere quem claudis saevo pro crimine, crimen
10Non peperisse potest si peperisse potest.
Non fecisse putans faceret cum crimina crimen
Non fecit; scelus est quod facit arte senex.

71. in Beltramum Mutinae praesidem

Praeside Beltramo pietas celebrata probatur;
Nec tantum iuris foedera saeva nocent.
Incurvat tenerum Mancinus saepe cynaedum;
Aurea dat dives munera, liber abit.
5Lipperius matrem futuit, futuitque sororem;
Aurea dat dives munera, liber abit.
Trafixit iugulum domino sceleratus Achilas;
Aurea dat dives munera, liber abit.
Symmachus excaelsi spoliat delubra Tonantis;
10Aurea dat dives munera, liber abit.
Falsa notat falsis Marius sextertia signis;
Aurea dat dives munera, liber abit.
Proditor, cursor, praedo, fur, moechus, adulter
Aurea si dederint munera nihil timeant.
15Vivere quisque potest Beltramo praeside: tandem
Tristia non poscit funera, poscit opes.

72. de Bartholomeo Catanio suspenso

Quo mortale genus varii nos motus Olympi
Fataque legitimo foedere certa trahunt!
Credere qui poterit? Longis iam debilis annis
Vir bonus et nivea simplicitate probus,
5Cum peteret patrios, Catanius, arva penates
Parva sedens parvo Bartholomeus equo,
Et peram fato suspensam gutture ferret
In qua fatalis sed ferus uncus erat;
Uncus erat patulo ducit quo pinguis aheno
10Et cocus et coctas uncta puella dapes.
Qui capulo quo curvus erat, velut ore tenaci,
Astrinxit ramum munus, Iacche, tuum,
Parte trahens una miseri caput ora senique
Quem celer opposita parte trahebat equus.
15Tristia contractae tunc stupea vincula perae
Guttura strinxerunt, Bartholomeae, tua.
Exanimen Stygias et te misere sub umbras
Vincula non sed quae sydera cuncta regunt.
Libertas homini nulla est; quae vivere cogunt
20Cogunt nos eadem, credite, fata mori.

73. de morte Donatae Venetae

Non sanguis, non forma potest, non candida virtus
Parcarum celeres continuisse manus;
Labitur omne quod est, nihil stat sub sydere firmum.
Iuppiter ut voluit, sydera cuncta regunt.
5Nam, cui cedebant castae Donata Sabinae
Et Bruti coniunx et tua, sancte Numa,
Nititur invicto Marti placuisse sereno
Quando magis Paphiae pulchrior ore deae,
Occidit ante diem, virtus sanguisque decusque
10Syderei vultus nihil valuere iacent.
Cernite quam vanum est nostris spem ponere rebus.
Impia sunt eadem sydera, quae pia sunt.
Quae nobis magno pro dono fata dedere
Donatam, telis haec rapuere suis.

74. de eadem

Quid fletis, Venetae matres teneraeque puellae,
Si rapuit fatis mors violenta suis
Donatam nostro virtutum tempore clarum
Exemplar patriae spemque decusque suae?
5Est hanc flere scelus magnum, nam mortua non est
Non posset vitae plus quia sorte frui,
Sed quia non poterat tam clarum cernere sydus
Tanta nec in parvo dona tenere sinu
Quae capit omne quod est tellus latissima. Sic non
10Vivere posse diu, vivere posse diu est.

75. de morte Iacobi Corsici

Qui solet intonsos sertis ornare capillos
Et tinctam roseo murice ferre togam,
Qui super Aeurotae ripas et per iuga Cynthi
Aspera vocali saxa movere lyra,
5Funerea cinctus palla miserabile carmen
Daulias ut nato concinit orba suo.
Nec tantum tristis fuit illo tempore Phoebus
Quo rapuit vatem Bacchica turba suum,
Quantum nunc saeva cecidit quia morte Iacobus
10Corsicus, Hetruscae gloria prima lyrae.
Ora sequebantur cuius modulantia carmen
Tigris, aper, taurus, gryps, lupus, ursa, leo.
Laeserat ille deos, turpi nam captus amore
Crimina damnavit, Roma, quia iste tua.
15Mortuus est; poenas vero pro crimine solvet
Saeva manus, iustos nam movet ira deos.

76. de Ludovico Zerbo

Dulcia non audit Zerbi quia verba loquentis,
Sermones nescit quod decus urbis habent,
Compositae deceat laudes quas tradere voci,
Quam sit facundis gratia larga sonis.
5Fecisset rigidum salibus ridere Catonem,
Fecisset tristem ludere Fabritium.
Horridus atque ferox, placidus claemensque fuisset
Hunc Nero sensisset si pia verba loqui.
Nec qui sancta Remi rapuit sibi sceptra, tulisset
10In socerum dirum tela cruenta gener.
Nec se Cadmei per mutua vulnera fratres
Misissent Stygiae caeca sub antra domus.
Damnat, agit, mordet, lacerat, trahit, increpat, urget
Cum scelus e caelo fulmina torta putes.
15Virtutem laudat cum credas aethere summo
Lumina nimbisonos clara fugare Notos.
Si nullis essent urbes moresque sub astris,
Urbani mores urbis et omne decus
Ad coelum ferrent Zerbo se sospite; namque
20Innumeras urbes pectore solus habet.

77. de Antimacho

Solve nodosa miserum cathena
Quem feri coelum nimis et proterva
Carceris caeci loca sub profunda
Sorte tulere.
5Te rogat mater lachrymosa tristis,
Te soror sparsis humeros capillis
Per suos, parva miseranda natis
Te quoque coniunx.
Si pater mortem scelus ob meretur
10Turpe, quid parvi meruere nati?
Caede mactabis miseri parentis
Quos simul omnes.
Dentibus saevis aper est timendus,
Dentibus tigris violenta duris,
15Cornibus taurus, basiliscus ore,
Ungue laena.
Mitis est agnus, pecudes, capellae,
Bos, equi, damae, lepores, columbae.
Ille sit saevus probus et pius fit
20Ille necesse est.
Sic iubet coeli genitor profundi
Per rosas spargens Cereris per herbas
Fertiles gramen lolii protervum
Triste rubique.
25Iura si semper sequimur severa,
Quem locum claemens pietas habebit?
Candidae mentes, animi sereni,
Blanda voluptas?
Ergo da capto veniam petenti,
30Qui tui regis regis omne regnum.
Regibus semper proprium deisque
Nam misereri est.

78. in Mancinum

Quo, Mancine, ruis praeceps? Te fata sequuntur
Auspiciis miserum perniciosa malis.
Nam quo te dicunt sub se fert nomen iniquum
Desidiam, luxus, vulnera, damna, faces.
5Iam dudum Stygii monstris furialibus Orci
Devotum cunctis et grave numinibus.
Ex cavea pulli fugiunt, Mancine, sonora
Et vox sydereo clamat ab axe mane.
Et violentus adhuc forti pugnare duello
10Quaeris et infausta bella movere manu,
Cum Colla certare putas; est numen in illo,
Gonziaci vires imperiumque ducis.
Sunt leges, sunt iura. Cades, Mancine, sub armis.
Impia nam semper qui petit arma cadit.

79. ad Vosonium poetam consumatissimum

Nobile Gazagri dicunt rus, munera Bacchi
Quod gerit apricis deliciosa iugis.
Quod Cereris fruges, teneris et amica puellis
Poma, beatus ager, quae tulit Hesperidum
5Quod Cytherea legit cantans de montibus illis
Gramina narcissi, gramina picta croci.
Insequitur certis leporem Dictynna sagittis
Ludit ad numerum per fata laeta Dryas.
Nobilis est, fateor, tam claris laudibus; astra
10Nobilior sed te lucida vate petit.
Vivere, Vosoni, facis hunc: sine nomine non est
Cultus ager quisquis sit bene cultus ager.

80. de bello Gallico

Quis nunc bella movet? Saevi gens aspera Rheni
Quae potat liquidas vel Phaetontis aquas,
Non quia mortali tam strenua pectore virtus
Esse nequit, quaterent tanta nec arma viri,
5Si iaculatur atrox hastam Germanus, iniqui
Pondere tormenti fortius illa ferit,
Si saxum Gallus, ballistae turbine dices.
Hoc furit, hoc durum moenia frangit onus.
Non agitant urbes aliter feriuntque trahuntque
10Fluctibus et scopulis quam freta surda rates,
Spicula fulminei turres quam saeva tonantis,
Murmure cum magno stridet uterque polus,
Haec genus humanum superat vis, impetus, horror.
Iratis certant Itala regna deis.

epigrammaton libri quattuor (M. Dussin, tesi di laurea Università degli Studi di Padova, 1987-88).

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.

An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.

Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar:

Sasso, Panfilo Modena fere 1450 - 1527, epigrammaton libri, epigrammaton libri epigr. epigrammaton libri quattuor (M. Dussin, tesi di laurea Università degli Studi di Padova, 1987-88)

This text is part of:

View text chunked by:

Table of Contents:

1. ad magnificum Ludovicum Martinengum

2. suburbanum Xanctini aurificis laudat

3. ad Georgium Valla

4. magnifico Ludovico Martinengo

5. Marco Antonio Sabellico

6. Petro Volsco

7. de bello Gallico

8. in eosdem

9. in eundem

10. in eosdem

11. in reges Latii

12. de laudibus urbis Brixiae

13. eiusdem

14. eiusdem

15. eiusdem

16. eiusdem

17. eiusdem

18. eiusdem

19. eiusdem

20. in Bombarderam

21. in Cantharum

22. de bello Gallico | ad Augustinum Barbadicum

23. deflet catellum amicae