13.
[36]
ab1 Allobrogibus nominatum Sullam esse dicis. quis
negat? sed lege2 indicium3 et vide quem ad modum nominatus
sit. L. Cassium dixerunt commemorasse cum ceteris
Autronium secum facere. quaero num Sullam dixerit Cassius.
nusquam. sese aiunt quaesisse de Cassio quid Sulla
sentiret. videte diligentiam Gallorum; qui vitam hominum
naturamque non nossent ac tantum audissent4 eos pari calamitate
esse, quaesiverunt essentne eadem5 voluntate. quid tum
Cassius? si respondisset idem sentire et secum facere Sullam,
tamen mihi non videretur in hunc id criminosum esse debere.
quid ita? quia, qui barbaros homines ad bellum impelleret,
non debebat minuere illorum suspicionem et purgare eos de
quibus illi aliquid suspicari viderentur6.
[37]
non respondit tamen
una facere Sullam. etenim esset absurdum, cum ceteros
sua sponte nominasset, mentionem facere Sullae7 nullam nisi
admonitum et interrogatum; nisi forte veri simile est P. Sullae
nomen in memoria Cassio non fuisse. si nobilitas hominis,
si adflicta8 fortuna, si reliquiae pristinae dignitatis non tam
inlustres fuissent, tamen Autroni commemoratio memoriam
Sullae rettulisset; etiam, ut arbitror, cum auctoritates principum
coniurationis ad incitandos animos Allobrogum conligeret
Cassius, et cum sciret exteras nationes maxime
nobilitate moveri, non prius Autronium quam Sullam nominavisset9.
[38]
iam vero illud minime probari10 potest, Gallos
Autronio nominato putasse propter calamitatis similitudinem
sibi aliquid de Sulla esse quaerendum, Cassio, si hic esset
in eodem scelere, ne cum appellasset quidem Autronium,
huius in mentem venire potuisse. sed tamen quid11 respondit12
de Sulla Cassius? se nescire certum. 'non purgat,' inquit.
dixi antea: ne si argueret quidem tum denique, cum esset
interrogatus, id mihi13 criminosum videretur.
[39]
sed ego in
iudiciis et in14 quaestionibus15 non hoc quaerendum arbitror,
num purgetur aliquis16, sed17 num arguatur. etenim cum se
negat18 scire Cassius, utrum sublevat Sullam an satis probat
se nescire? 'sublevat apud Gallos.' quid ita? 'ne indicent.'
quid19? si periculum esse putasset ne illi umquam
indicarent, de se20 ipse21 confessus esset? 'nesciit22 videlicet.'
credo celatum esse Cassium de Sulla uno; nam de ceteris
certe sciebat; etenim23 domi eius pleraque conflata esse constabat.
qui24 negare noluit esse in eo numero Sullam quo
plus spei Gallis daret, dicere autem falsum non ausus est,
se25 nescire dixit. atque26 hoc perspicuum est, cum is qui de
omnibus scierit de Sulla se scire negarit, eandem vim esse27
negationis huius quam si28 extra coniurationem hunc esse se
scire dixisset. nam cuius scientiam de omnibus constat
fuisse, eius ignoratio de aliquo purgatio debet videri. sed
iam non quaero purgetne Cassius Sullam; illud mihi tantum
satis est contra Sullam nihil esse in indicio29.
Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
1 ab ec2, Schol.: om. cett.
2 sed lege TEe: Sullae cett.
4 audivissent e
5 esse quaesiverunt essentne eadem TEeπ: qui fuerant (-unt a) esse (-ent a) in eodem cett.
6 suspicari viderentur TEe: suspicarentur cett.
7 Sullae ante nullam hab. e, ς mg., ante facere T: om. cett.
8 afflicta eb1c2k, p mg.: afflata cett.
9 nominavisset Te: nominasset cett.
10 minime probari e: probari minime cett.
11 quid quod T
12 responderit Tg
13 mihi om. e
14 et in Te: et cett.
15 in quaestionibus et indiciis Schol.
16 aliqui Schol.
18 se negat Teπ: negat se cett.
19 quod Te
20 se om. e
21 ipse T, Ernesti: ipso cett.
22 nescit T videlicet Taπ: om. e: iudices cett.
24 qui quia Madvig
25 se π: om. cett. (post nescire suppl. Lambinus）
27 esse vim ec
28 quam tum si c2
29 indicio Te: iudicio cett.
M. Tullius Cicero. M. Tulli Ciceronis Orationes: Recognovit brevique adnotatione critica instruxit Albertus Curtis Clark. Albert Clark. Oxonii. e Typographeo Clarendoniano. 1909. Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis.
The National Endowment for the Humanities provided support for entering this text.
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.