M. Tullius Cicero, Orator
A. S. Wilkins, Ed.

55. [183] esse ergo in oratione numerum quendam non est difficile cognoscere. Iudicat enim sensus; in quo est iniquum quod accidit non agnoscere, si cur id accidat reperire nequeamus. Neque enim ipse versus ratione est cognitus, sed natura atque sensu, quem dimensa ratio docuit quid accideret¹. Ita [p. 2061] notatio naturae et animadversio peperit artem. Sed in versibus res est apertior, quamquam etiam a modis quibusdam cantu remoto soluta esse videtur² oratio maximeque id in optimo quoque eorum poetarum qui λυρικοὶ a Graecis no- minantur, quos³ cum cantu spoliaveris, nuda paene remanet oratio. [184] quorum similia sunt quaedam etiam apud nostros⁴, velut illa in Thyeste:

quemnam te esse dicam? qui tarda in senecta⁵

et quae sequuntur; quake, nisi cum tibicen accessit, orationis sunt solutae simillima. At comicorum senarii propter similitudinem sermonis sic saepe sunt abiecti, ut non numquam vix in eis numerus et versus intellegi possit. Quo⁶ est ad inveniendum difficilior in oratione numerus quam⁷ in versibus⁸. [185] omnino duo. sunt quae condiant orationem, verborum numerorumque iucunditas. In verbis inest quasi materia quaedam, in numero autem expolitio. Sed ut ceteris in rebus necessitatis inventa antiquiora sunt quam voluptatis. [186] itaque et Herodotus et eadem superiorque aetas numero caruit⁹ nisi quando temere ac fortuito¹⁰, et scriptores perveteres de numero nihil omnino, de oratione praecepta multa nobis reliquerunt¹¹.—nam quod et facilius est et magis necessarium, id semper¹² ante cognoscitur—