15.
atqui ex veterum rerum monumentis vel maximum
bellum populum Romanum cum Antiocho1 gessisse
video; cuius belli victor L. Scipio aequa parta2 cum P.
fratre gloria, quam laudem ille Africa oppressa cognomine
ipso prae se ferebat, eandem hic sibi ex Asiae nomine
adsumpsit.
[32]
quo quidem in bello virtus enituit egregia
M. Catonis, proavi tui; quo ille, cum esset, ut ego mihi3
statuo4, talis qualem te esse video, numquam cum Scipione5
esset profectus, si cum mulierculis bellandum arbitraretur.
neque vero cum P. Africano senatus egisset ut legatus
fratri proficisceretur, cum ipse paulo ante Hannibale ex
Italia expulso, ex Africa eiecto, Carthagine oppressa maximis
periculis rem publicam liberasset, nisi illud grave bellum
et vehemens putaretur. atqui si diligenter quid Mithridates
potuerit et quid effecerit et qui vir fuerit consideraris,
omnibus quibuscum6 populus Romanus bellum gessit hunc
regem7 nimirum antepones. quem L. Sulla maximo et fortissimo
exercitu, pugnax et acer et8 non rudis imperator, ut
aliud nihil dicam, cum bello9 invectum totam in Asiam cum
pace dimisit; quem L. Murena, pater huiusce, vehementissime
vigilantissimeque vexatum repressum magna ex parte,
non oppressum reliquit; qui10 rex sibi aliquot annis sumptis
ad confirmandas rationes et copias belli tantum spe11 conatuque
valuit ut se Oceanum cum Ponto, Sertori copias cum
suis coniuncturum putaret.
[33]
ad quod bellum duobus consulibus
ita missis ut alter Mithridatem12 persequeretur, alter
Bithyniam tueretur, alterius res et terra et mari calamitosae
vehementer et opes regis et nomen auxerunt; L. Luculli
vero res tantae exstiterunt ut neque maius bellum commemorari
possit neque maiore consilio et virtute gestum.
nam cum totius impetus belli ad Cyzicenorum moenia
constitisset13 eamque urbem sibi Mithridates Asiae ianuam
fore putasset qua effracta et revolsa tota pateret provincia,
perfecta a Lucullo haec sunt omnia ut14 urbs fidelissimorum
sociorum defenderetur et15 omnes copiae regis diuturnitate
obsessionis consumerentur. quid? illam pugnam navalem
ad Tenedum16, cum contento cursu acerrimis ducibus hostium
classis Italiam spe atque animis inflata peteret, mediocri
certamine et parva dimicatione commissam arbitraris?
Mitto proelia, praetereo oppugnationes oppidorum; expulsus
regno tandem aliquando tantum tamen consilio atque auctoritate
valuit ut se rege Armeniorum adiuncto novis opibus
copiisque renovarit17.
Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
1 cum rege Antiocho Priscian. (K. iii. p. 74)
2 aequa parta Kayser: si qua parta (partha ς) codd.: aequiparata Madvig
3 ego mihi fort. egomet
4 statuo s, Angelius: statuam mei
5 cum Scipione cum Glabrione Klotz (cf. Liv. xxxvii. 57): del. Ernesti
6 omnibus quibuscum scripsi: omnibus quibus regibus cum ς: omnibus quibuscum regibus Aχψ: omnibus regibus quibuscum πφω
7 regem om. w
8 pugnax et acer et Niebuhr: pugna exetaceret (exaceraret χψ2) σχψ2: pugna excitaret cett. (om. ω）
9 bello Naugerius (2): bellum mei
10 qui s, ed. R: quid mei
11 spe Klotz: ipse codd.
12 Mithridatem s, Ascens. (1): Mithrydate non ς: Mithridatem non cett.
13 constitisset Angelius: exstitisset codd.
14 ut et Halm
15 et cod. Graevii: ut mei
16 ad Tenedum ed. R: attenedum πχω: attened. ςAφ: attenedo ψ
17 renovaret cod. Graevii
M. Tullius Cicero. M. Tulli Ciceronis Orationes: Recognovit brevique adnotatione critica instruxit Albertus Curtis Clark Collegii Reginae Socius. Albert Curtis Clark. Oxonii. e Typographeo Clarendoniano. 1908. Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis.
The National Endowment for the Humanities provided support for entering this text.
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.