7. qua re
primum maximas gratias et ago et habeo1 Pisoni2, qui non
quid efficere posset in re publica cogitavit, sed quid3 facere
ipse deberet. deinde a vobis, patres conscripti, peto ut,
etiam si sequi minus audebitis orationem atque auctoritatem
meam, benigne me tamen, ut fecistis adhuc4, audiatis.
[16]
primum igitur acta Caesaris servanda censeo, non quo
probem—quis enim5 id quidem potest?—sed quia rationem
habendam maxime arbitror pacis atque oti. vellem adesset
M. Antonius6, modo sine advocatis—sed, ut opinor, licet ei
minus valere, quod mihi heri per illum non licuit7—doceret
me vel potius vos, patres conscripti, quem ad modum ipse
Caesaris acta defenderet. an in commentariolis et chirographis
et libellis se uno auctore prolatis, ne8 prolatis quidem
sed tantum modo dictis, acta Caesaris firma erunt: quae ille
in aes incidit, in quo populi iussa perpetuasque leges esse
voluit, pro nihilo habebuntur?
[17]
equidem existimo nihil tam
esse in actis Caesaris quam leges Caesaris. an, si cui quid
ille promisit, id erit fixum quod idem facere non9 potuit? ut
multis multa promissa non fecit: quae tamen multo plura
illo mortuo reperta sunt quam a vivo beneficia per omnis
annos tributa et data. sed ea non muto, non moveo:
summo studio illius praeclara10 acta defendo. pecunia utinam
ad Opis11 maneret! cruenta illa quidem, sed his temporibus,
quoniam eis quorum est non redditur, necessaria. quamquam
ea quoque sit effusa, si ita in actis fuit.
[18]
ecquid est
quod tam proprie dici possit actum eius qui togatus in re
publica cum potestate imperioque versatus sit quam lex?
quaere acta Gracchi: leges Semproniae proferentur; quaere
Sullae: Corneliae12. quid? Pompei13 tertius consulatus in
quibus actis constitit? nempe14 in legibus. de Caesare15 ipso
si quaereres quidnam egisset in urbe et in toga16, leges multas
responderet se et praeclaras tulisse, chirographa vero aut
mutaret aut non daret aut, si dedisset, non istas res in actis
suis duceret. sed haec ipsa17 concedo; quibusdam etiam in
rebus18 coniveo; in maximis vero rebus, id est in legibus19, acta
Caesaris dissolvi ferendum non puto.
This text is part of:
Search the Perseus Catalog for:
Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
1 et habeo et ago D
2 L. Pisoni D
3 quisquam post quid add Reid
4 fecistis adhuc D: adhuc fecistis V (peiore numero）
5 enim cam V
6 adesset M. Halm: adessem V: adesset D
7 licuit V2: om. V1: licebat D doceret om. V1
8 ac ne D
9 non facere Muretus
10 summo etiam studio praeclara illius D
11 ad Opis Vc: ad opes n1s: ad opus n2t
12 Cornelii V2
13 Cn Pompei D
14 nempe V2D et Victorinus de defin ed. Stangl p. 31: om. V1
15 a Caesare D
16 toga cn2: togam Vn1: tota s: totam t
17 ea ipsa D
18 etiam in rebus Vc: in rebus etiam nst
19 in legibus c et Victorinus p. 32: om. in cett.
M. Tullius Cicero. M. Tulli Ciceronis Orationes: Recognovit breviqve adnotatione critica instrvxit Albertus Curtis Clark Collegii Reginae Socius. Albert Curtis Clark. Oxford. e Typographeo Clarendoniano. 1918. Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis.
The National Endowment for the Humanities provided support for entering this text.
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.