Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
30.
summotis pari spatio armatis cum singulis
interpretibus congressi sunt, non suae modo aetatis
maximi duces, sed omnis ante se memoriae, omnium
gentium cuilibet regum imperatorumve pares.
[2]
paulisper alter alterius conspectu, admiratione mutua
prope attoniti, conticuere.
[3]
tum Hannibal prior: ,,si
hoc ita fato datum erat, ut qui primus bellum intuli
populo Romano quique totiens prope in manibus
victoriam habui, is ultro ad pacem petendam venirem,
laetor te mihi sorte potissimum datum, a quo
[p. 566]
peterem.
[4]
tibi quoque inter multa egregia non in ultimis
laudum hoc fuerit, Hannibalem, cui tot de Romanis
ducibus victoriam di dedissent, tibi cessisse, teque
huic bello, vestris prius quam nostris cladibus insigni,
finem imposuisse.
[5]
hoc quoque ludibrium casus ediderit
fortuna, ut, cum patre tuo consule ceperim arma, cum
eodem primum Romano imperatore signa contulerim,
ad filium eius inermis ad pacem petendam veniam.
[6]
optimum quidem fuerat eam patribus nostris mentem
datam ab dis esse, ut et vos Italiae et nos Africae
imperio contenti essemus;
[7]
neque enim ne vobis quidem Sicilia ac Sardinia satis digna pretia sunt pro
tot classibus, tot exercitibus, tot tam egregiis amissis
ducibus. sed praeterita magis reprehendi possunt quam
corrigi.
[8]
ita aliena adpetivimus, ut de nostris dimicaremus, nec in Italia solum nobis bellum, vobis in
Africa esset, sed et vos in portis vestris prope ac
moenibus signa armaque hostium vidistis et nos ab
Carthagine fremitum castrorum Romanorum exaudim—
[9]
s. quod igitur nos maxime abominaremur, vos ante
omnia optaretis, in meliore vestra fortuna de pace
agitur. agimus ei, quorum et maxime interest pacem
esse, et qui quodcumque egerimus, ratum civitates
nostrae habiturae sunt. animo tantum nobis opus est
non abhorrente a quietis consiliis.
[10]
quod ad me attinet,
iam aetas senem in patriam revertentem, unde puer profectus sum, iam secundae, iam adversae res ita erudierunt, ut rationem sequi quam fortunam malim;
[11]
tuam
et adulescentiam et perpetuam felicitatem, ferociora
utraque quam quietis opus est consiliis, metuo. non
temere incerta casuum reputat, quem fortuna numquam decepit.
[12]
quod ego fui ad Trasumennum, ad Cannas, id tu hodie es. vixdum militari aetate imperio
accepto omnia audacissime incipientem nusquam fefellit fortuna.
[13]
patris et patrui persecutus mortem ex
calamitate vestrae domus decus insigne virtutis pietatisque eximiae cepisti; amissas Hispanias reciperasti
[p. 567]
quattuor inde Punicis exercitibus pulsis;
[14]
consul creatus, cum ceteris ad tutandam Italiam parum animi
esset, transgressus in Africam, duobus hic exercitibus
caesis, binis eadem hora captis simul incensisque
castris, Syphace potentissimo rege capto, tot urbibus
regni eius, tot nostri imperii ereptis, me sextum decimum iam annum haerentem in possessione Italiae
detraxisti. potest victoriam malle quam pacem animus.
novi spiritus magnos magis quam utiles;
[15]
et mihi talis
aliquando fortuna adfulsit.
[16]
quodsi in secundis rebus
bonam quoque mentem darent dei, non ea solum,
quae evenissent, sed etiam ea, quae evenire possent,
reputaremus. ut omnium obliviscaris aliorum, satis
ego documenti in omnes casus sum,
[17]
quem, modo castris inter Anienem atque urbem vestram positis signa
inferentem ac iam prope scandentem moenia Romana,
hic cernas duobus fratribus, fortissimis viris, clarissimis imperatoribus orbatum ante moenia prope obsessae patriae, quibus terrui vestram urbem, ea pro mea
deprecantem.
[18]
maximae cuique fortunae minime credendum est. in bonis tuis rebus, nostris dubiis, tibi
ampla ac speciosa danti est pax, nobis petentibus
magis necessaria quam honesta.
[19]
melior tutiorque est
certa pax quam sperata victoria; haec in tua, illa in
deorum manu est. ne tot annorum felicitatem in unius
horae dederis discrimen.
[20]
cum tuas vires, tum vim
fortunae Martemque belli communem propone animo.
utrimque ferrum, utrimque corpora humana erunt;
nusquam minus quam in bello eventus respondent.
[21]
non tantum ad id quod data pace iam habere potes,
si proelio vincas, gloriae adieceris, quantum dempseris,
si quid adversi eveniat.
[22]
simul parta ac sperata decora unius horae fortuna evertere potest. omnia in
pace iungenda tuae potestatis sunt, P. Corneli; tunc
ea habenda fortuna erit, quam di dederint.
[23]
inter pauca
felicitatis virtutisque exempla M. Atilius quondam in
hac eadem terra fuisset, si victor pacem petentibus
[p. 568]
dedisset patribus nostris; sed non statuendo felicitati
modum nec cohibendo efferentem se fortunam, quanto
altius elatus erat, eo foedius conruit.
[24]
est quidem eius,
qui dat, non qui petit, condiciones dicere pacis; sed
forsitan non indigni simus, qui nobismet ipsi multam
inrogemus.
[25]
non recusamus, quin omnia, propter quae
ad bellum itum est, vestra sint, Sicilia, Sardinia, Hispania, quidquid insularum toto inter Africam Italiamque continetur mari.
[26]
Carthaginienses inclusi Africae
litoribus vos, quando ita dis placuit, externa etiam
terra marique videamus regentes imperio.
[27]
haud negaverim propter non nimis sincere petitam aut expectatam nuper pacem suspectam esse vobis Punicam fidem.
multum, per quos petita sit, ad fidem tuendae pacis
pertinet, Scipio.
[28]
vestri quoque, ut audio, patres non
nihil etiam ob hoc, quia parum dignitatis in legatione
erat, negaverunt pacem:
[29]
Hannibal peto pacem, qui
neque peterem, nisi utilem crederem, et propter eandem utilitatem tuebor ear, propter quam petii.
[30]
et quem
ad modum, quia a me bellum coeptum est, ne quem
eius paeniteret, quoad ipsi invidere dei, praestiti, ita
adnitar, ne quem pacis per me partae paeniteat".
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.