Titus Livius (Livy), The History of Rome, Book 27
Frank Gardner Moore, Professor Emeritus in Columbia University, Ed.

1. HIC status rerum in Hispania erat. in Italia¹ consul Marcellus Salapia per proditionem recepta Marmoreas et Meles de Samnitibus vi cepit. [2] ad tria milia militum ibi Hannibalis, quae praesidii causa relicta erant, oppressa: praeda—et aliquantum eius fuit—militi concessa. tritici quoque ducenta quadraginta milia modium et centum decem milia hordei inventa. [3] ceterum nequaquam inde tantum gaudium fuit quanta clades intra paucos dies accepta est haud procul Herdonea urbe. [4] castra ibi Cn. Fulvius proconsul habebat spe recipiendae Herdoneae, quae post Cannensem cladem ab Romanis defecerat, nec loco satis tuto posita nec praesidiis firmata. [5] neglegentiam insitam ingenio ducis augebat spes ea, quod labare iis adversus Poenum fidem senserat, postquam Salapia amissa excessisse iis locis in Bruttios Hannibalem auditum est. [6] ea omnia ab Herdonea per occultos nuntios delata Hannibali simul curam sociae retinendae urbis et spem fecere incautum hostem adgrediendi. exercitu [p. 204] expedito, ita ut famam prope praeveniret, magnis² itineribus ad Herdoneam contendit et, quo plus terroris hosti obiceret, acie instructa accessit. [7] par audacia Romanus, consilio et viribus impar, copiis raptim eductis conflixit. [8] quinta legio et sinistra ala acriter pugnam inierunt; ceterum Hannibal signo equitibus dato ut, cum pedestres acies occupassent praesenti certamine oculos animosque, circumvecti pars castra hostium, pars terga trepidantium³ invaderent, [9?] ipse Cn. Fulvi similitudinem nominis, quia Cn. Fulvium praetorem biennio ante in isdem devicerat locis, increpans, similem eventum pugnae fore adfirmabat. [10] neque ea spes vana fuit; nam cum comminus acie et peditum certamine multi cecidissent Romanorum, [11?] starent tamen ordines signaque, equestris tumultus a tergo, simul a castris⁴ clamor hostilis auditus sextam ante⁵ legionem, quae in secunda acie posita prior ab Numidis turbata est, quintam deinde atque eos qui ad prima signa erant avertit. [12] pars in fugam effusi, pars in medio caesi, ubi et ipse Cn. Fulvius cum undecim tribunis militum cecidit. [13] Romanorum sociorumque quot caesa in eo proelio milia sint, quis pro certo adfirmet, cum tredecim milia alibi,⁶ alibi⁷ haud plus quam [p. 206] septem inveniam? castris praedaque victor potitur.⁸ [14] Herdoneam, quia et defecturam fuisse ad Romanos comperit nec mansuram in fide, si inde abscessisset, multitudine omni Metapontum ac Thurios traducta incendit; occidit principes qui cum Fulvio conloquia occulta habuisse comperti sunt. [15] Romani qui ex tanta clade evaserant diversis itineribus semermes ad Marcellum consulem in Samnium perfugerunt.