previous next
parvus , a, um, adj. (usual, irreg.
I.comp. and sup.: mĭnor, mĭnĭmus.—Comp.: “volantum parviores,Cael. Aur. Tard. 2, 1, 26.— Sup.: rictus parvissimus, Varr. ap. Non. 456, 10: “parvissima corpora,Lucr. 1, 615; 621; 3, 199: minerrimus pro minimo dixerunt, Paul. ex Fest. p. 122 Müll.: “minimissimus,Arn. 5, n. 8) [kindr. with paucus and Gr. παῦρος; cf., also, parum, parcus], little, small, petty, puny, inconsiderable (cf.: exiguus, minutus, brevis; in class. prose parvus is not used, like brevis, of stature, v. Auct. Her. 4, 33, 45).
I. Posit.: “in parvis aut mediocribus rebus,Cic. de Or. 2, 20, 84: “quam parva sit terra, etc.,id. Rep. 1, 17, 26; cf. id. ib. 6, 16, 16: “commoda parva ac mediocria,id. Q. Fr. 3, 8, 1: “in parvum quendam et angustum locum concludi,id. Leg. 1, 5, 17: “beneficium non parvum,id. Caecin. 10, 26: “parvi pisciculi,id. N. D. 2, 48, 123: “haec parva et infirma sunt,id. Clu. 34, 94: “si parva licet componere magnis,Verg. G. 4, 176: “merces,Hor. S. 1, 6, 86: “sucus,Plin. 21, 31, 105, § 178 et saep.: “liberi,Cic. Rep. 2, 21, 37; “so of children: salutaria appetant parvi,the little ones, id. Fin. 3, 5, 16: “parva soror,Ter. Eun. 3, 3, 15; cf.: “memini quae plagosum mihi parvo Orbilium dictare,Hor. Ep. 2, 1, 70: “operosa parvus Carmina fingo,a little man, id. C. 4, 2, 31; Suet. Aug. 48: “a parvis didicimus: si in jus vocat, etc.,when little, in childhood, Cic. Leg. 2, 4, 9: “puer in domo a parvo eductus,from infancy, Liv. 1, 39 fin.—Of time, little, short, brief: “parvae consuetudinis Causa,slight, short, Ter. And. 1, 1, 83; cf.: “in parvo tempore,Lucr. 5, 106: “nox,Luc. 4, 476: “vita,id. 6, 806: “parvam fidem habere alicui,Ter. Eun. 1, 2, 117: “hic onus horret, Ut parvis animis et parvo corpore majus,Hor. Ep. 1, 17, 39: “homo parvo ingenio,Plin. Ep. 6, 29: “parvum carmen,Hor. Ep. 2, 1, 257: “hoc opus, hoc studium parvi properemus et ampli,both small and great, id. ib. 1, 3, 28.—With ref. to value or consequence, little, small, low, mean, etc.: “meam erus esse operam deputat parvi pretii,Ter. Hec. 5, 3, 1: “nil parvom aut humili modo, Nil mortale loquar,Hor. C. 3, 25, 17: “et magnis parva mineris Falce recisurum simili te,id. S. 1, 3, 122: “pretio parvo vendere,Cic. Verr. 2, 4, 60, § 134: “parvi sunt foris arma, nisi est consilium domi,of little value, id. Off. 1, 22, 76: “parvi refert abs te jus dici diligenter, nisi, etc.,it matters little, id. Q. Fr. 1, 1, 7, § 20.—Hence, parvi facere, aestimare, ducere, pendere, etc., to esteem lightly, care little for: “parvi ego illos facio,Plaut. Mil. 4, 8, 41: “parvi aestimo, si ego hic peribo,id. Capt. 3, 5, 24: “quia parvi id duceret,Cic. Fin. 2, 8, 24: nequam hominis ego parvi pendo gratiam, Plaut. Bacch. 3, 6, 29.—So, in abl.: “signa abs te diligenter parvoque curata sunt,Cic. Att. 1, 3, 2; so, “quanti emptus? parvo,Hor. S. 2, 3, 156: “parvo stat magna potentia nobis,Ov. M. 14, 493: “parvo contentus esse possum,with little, Cic. Att. 12, 19, 1; cf.: “vivitur parvo bene,Hor. C. 2, 16, 13: “possim contentus vivere parvo,Tib. 1, 1, 25: “agricolae prisci, fortes parvoque beati,Hor. Ep. 2, 1, 139: “necessarium est parvo assuescere,Sen. Ep. 123, 3: parvo, as an abl. of measure, with comp. (rarely; “perh. not ante-Aug.): ita ut parvo admodum plures caperentur,a very little more, Liv. 10, 45, 11: “parvo brevius,Plin. 2, 67, 67, § 168: “haud parvo junior,Gell. 13, 2, 2.—So in designating time: “parvo post,Plin. 16, 25, 42, § 103: “parvo post tempore,Vulg. 2 Macc. 11, 1.—Of stature (late Lat. for brevis): “Zacchaeus staturā parvus erat,Aug. Serm. 113, 3; id. in Psa. 143, 1.
II. Comp.: mĭnor , us cf. Gr. μινύς, μινύθω, less, lesser, smaller, inferior: “quod in re majore valet, valeat in minore,Cic. Top. 4, 23: “si ea pecunia non minor esset facta,id. Leg. 2, 20, 51: “Hibernia dimidio minor quam Britannia,Caes. B. G. 5, 13: “minus praedae quam speraverant fuit,a smaller quantity, less, Liv. 4, 51: “sociis dimidio minus quam civibus datum,id. 41, 13 fin.: “calceus ... si minor (pede), uret,Hor. Ep. 1, 10, 43: “neve minor, neu sit quinto productior actu Fabula,less than five acts, id. A. P. 189: “genibus minor,” i. e. down upon his knees, on his bended knees, id. Ep. 1, 12, 28; cf.: “minor in certamine longo,worsted, id. ib. 1, 10, 35: “numero plures, virtute et honore minores,inferior, id. ib. 2, 1, 183.—Absol.: minor, inferior in rank: “praevalidi ad injurias minorum elati,Tac. A. 15, 20; Ov. P. 4, 7, 49; cf.: “sapiens uno minor est Jove,Hor. Ep. 1, 1, 106: “minor capitis, i. e. capiti deminutus,Hor. C. 3, 5, 42: et sunt notitiā multa minora tuā, too trivial, = leviora, Ov. Tr. 2, 214: “dies sermone minor fuit,too short for, id. P. 2, 10, 37: “infans Et minor igne rogi,too young for, Juv. 15, 140.—With abl. of measure, Cic. Verr. 2, 1, 45, § 117: “ut uno minus teste haberet?id. ib. 2, 1, 57, § “149: bis sex Herculeis ceciderunt, me minus uno, Viribus,” i. e. eleven, Ov. M. 12, 554.—Of age: “qui minor est natu,younger, Cic. Lael. 9, 32: “aliquot annis minor natu,id. Ac. 2, 19, 61: “aetate minor,Ov. M. 7, 499: “minor uno mense,Hor. Ep. 2, 1, 40: “filia minor Ptolemaei regis,the younger daughter, Caes. B. C. 3, 112: “minor viginti annis,less than twenty years old, under twenty years of age, Dig. 30, 99, 1.— With gen.: “minor quam viginti quinque annorum natu, Praetor,Dig. 4, 4, 1; id. ib. 50, 2, 6: “si pupilla minor quam viripotens nupserit,id. ib. 36, 2, 30.—So, absol.: minor, a person under age (under five-and-twenty), a minor: “De minoribus,Dig. 4, tit. 4: “si minor negotiis majoris intervenerit,ib. 4, 4, 24: “si minor praetor vel consul jus dixerit, valebit,ib. 42, 1, 57.—Poet., children, Sil. 2, 491.—Also, descendants, posterity, = posteri: “nunc fama, minores Italiam dixisse ducis de nomine gentem,Verg. A. 1, 532; so id. ib. 733; Prop. 2, 15, 47; Sil. 16, 44: “minorum gentium, v. gens.—In specifications of value: vendo meum non pluris quam ceteri, fortasse etiam minoris,cheaper, Cic. Off. 3, 12, 51: “minoris pallium addicere placuit,Petr. 14: omnia minoris aestimare, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 2: “(fidem suam) non minoris quam publicam ducebat,Sall. J. 32, 5.—
(β). Poet., with acc. respect.: “frontemque minor truncam amnis Acarnan,Sil. 3, 42; Val. Fl. 1, 582.—
(γ). Poet., with inf.: “tanto certare minor,Hor. S. 2, 3, 313: “heu Fatis Superi certare minores!Sil. 5, 76.
III. Sup.: mĭnĭmus , a, um (whence a new sup.: “minimissimus digitorum,Arn. 5, 160; 166; cf., in the Gr., ἐλαχιστότατος, from ἐλάχίστος), very small, very little; least, smallest, etc.: “cum sit nihil omnino in rerum naturā minimum, quod dividi nequeat,Cic. Ac. 1, 7, 27: “minimae tenuissimaeque res,id. de Or. 1, 37, 169: “minima pars temporis,Caes. B. C. 1, 70: “quā minima altitudo fluminis erat,id. B. G. 1, 8: “in maximā fortunā minima licentia est,Sall. C. 51, 13: “vitia,Hor. S. 1, 3, 69: “minimus digitulus,the little finger, Plaut. Rud. 3, 4, 15; so, “minimus digitus,Plin. 11, 45, 103, § 251.—Of age: minimus natu horum omnium, the youngest, Cic. de Or. 2, 14, 58: “ex his omnibus natu minimus,id. Clu. 38, 107: “Hiempsal, qui minimus ex illis erat,Sall. J. 11, 3: “minimus filius,Just. 42, 5, 6.—In specifications of value: “deos minimi facit,Plaut. Ps. 1, 3, 35: Pe. Quanti emi potest minimo? Ep. Ad quadraginta fortasse eam posse emi minimo minis, id. Ep. 2, 2, 110: Crispinus minimo me provocat, for a trifle (in a wager), Hor. S. 1, 4, 14 (minimo provocare dicuntur hi qui in responsione plus ipsi promittunt quam exigunt ab adversario, Schol.).—Prov.: “minima de malis,of evils choose the least, Cic. Off. 3, 29, 105.— “With a negation emphatically: non minimo discrimine, i. e. maximo,Suet. Aug. 25: “res non minimi periculi,id. ib. 67: “ut nihil, ne pro minimis quidem, debeant,Liv. 6, 41. —With gen.: “minimum firmitatis minimumque virium,Cic. Lael. 13, 46: “minimum pedibus itineris confectum,Liv. 44, 5: “unde minimum periculi erat,id. 27, 15.— As adv. absol.: “praemia apud me minimum valent,very little, Cic. Fam. 1, 9, 11; cf. Quint. 5, 10, 56: “minimum distantia miror,Hor. Ep. 2, 1, 72: “dormiebat minimum,Plin. Ep. 3, 5, 11: “medica secatur sexies per annos: cum minimum, quater,at least, Plin. 18, 16, 43, § 146: “quam minimum credula postero (diei),as little as possible, Hor. C. 1, 11, 8: “ita fiunt omnes partes minimum octoginta et una,at least, Varr. R. R. 2, 1, 12: “quae (comprehensio) ex tribus minimum partibus constat,Quint. 5, 10, 5: “in quo non minimum Aetolorum operā regii fugati atque in castra compulsi sunt,chiefly, particularly, Liv. 33, 6, 6: “eae omnia novella sata corrumpunt, non minimum vites,Varr. R. R. 1, 2, 18.—Hence, adv.
A. Posit.: parvē , a little, slightly (very rare), Vitr. 9, 6.—
B. Comp.: mĭnus , less: “aut ne quid faciam plus, quod post me minus fecisse satius sit,too little ... too much, Ter. Hec. 5, 1, 4: “ne quid plus minusve faxit,id. Phorm. 3, 3, 21 (v. plus, under multus): “cum habeas plus, Pauperiem metuas minus,Hor. S. 1, 1, 93: “ne mea oratio, si minus de aliquo dixero, ingrata: si satis de omnibus, infinita esse videatur,Cic. Sest. 50, 108: “metus ipsi per se minus valerent, nisi, etc.,id. Div. 2, 72, 150: “minus multi,not so many, Plaut. Mil. 3, 1, 138: “minus multum et minus bonum vinum,Varr. R. R. 1, 7, 2: “ita imperium semper ad optumum quemque a minus bono transfertur,less good, not so good, Sall. C. 2, 6: “quia Libyes quam Gaetuli minus bellicosi,Sall. J. 18, 12: “minus diu vivunt,Plin. 14, 22, 28, § 141.—Rarely with comp.: “minus admirabilior,Flor. 4, 2, 46 Duker: quare milites Metelli sauciabantur multo minus, Quadrig. ap. Gell. 9, 1, 1; cf. Ov. M. 12, 554: “civilem admodum inter initia ac paulo minus quam privatum egit,little less so than, nearly as much so as, Suet. Tib. 26: “dimidio minus,Varr. R. R. 1, 22, 3.—With quam: “nec illa minus aut plus quam tu sapiat,Plaut. As. 4, 1, 28: “minus quam aequom erat feci,id. Aul. 3, 2, 10: “respondebo tibi minus fortasse vehementer, quam abs te sum provocatus,Cic. Planc. 30, 72.—With atque: “qui peccas minus atque ego?Hor. S. 2, 7, 96.—And elliptically, without a particle of comparison: “minus quindecim dies sunt, quod, etc.,less than fifteen days, not yet fifteen days, Plaut. Trin. 2, 4, 1: “madefactum iri minus XXX. diebus Graeciam sanguine,Cic. Div. 1, 32, 68: “minus quinquennium est, quod prodiere,Plin. 15, 25, 30, § 104: “cecidere duo milia haud minus peditum,Liv. 42, 6: “cum centum et quinquaginta non minus adessent,id. 42, 28; Varr. R. R. 2, 2 fin.: “ut ex suā cujusque parte ne minus dimidium ad Trebonium perveniret,Cic. Verr. 2, 1, 47, § 123: “ut antequam baccae legantur, ne minus triduum serenum fuerit,Col. 12, 38, 6.—
2. In partic.
b. Non (neque) minus, equally, and as well, also: haec res non minus me male habet quam te, Ter. Hec. 4, 2, 30: quae hominibus non minus quam liberi cara esse debent, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 3; Ov. H. 19, 86: “neque minus assiduis fessa choreis,also, Prop. 1, 3, 3.—
c. Nihil minus, in replies, as a strong negation, by no means, Ter. Eun. 3, 1, 45: Py. At tu apud nos hic mane, Dum redeat ipsa. Ch. Nihil minus, id. ib. 3, 3, 29: “nihil profecto minus,Cic. Off. 3, 20, 81; cf.: quid? a Tranione servo? Si. Multo id minus, Plaut. Most. 4, 3, 20.—
d. Minus minusque, minus et (ac) minus, less and less: mihi jam minus minusque obtemperat. Ter. Heaut. 3, 3, 33: “jam minus atque minus successu laetus equorum,Verg. A. 12, 616; Hor. C. 1, 25, 6: “minus et minus,Ov. P. 2, 8, 73; id. H. 2, 129: “minus ac minus,Plin. 11, 10, 10, § 26.—
b. Quo minus, also written as one word, quominus, that not, from, after verbs of hindering, preventing, as impedio, recuso, deterreo, etc., Ter. And. 1, 2, 26: “si te infirmitas valetudinis tenuit, quo minus ad ludos venires,Cic. Fam. 7, 1, 1; 7, 1, 6: “hiemem credo prohibuisse, quo minus de te certum haberemus, quid ageres,id. Fam. 12, 5, 1: “deterrere aliquem, quo minus, etc.,id. Tusc. 1, 38, 91: “stetisse per Trebonium, quo minus oppido potirentur, videbatur,Caes. B. C. 2, 13 fin.; Quint. 12, 1, 16; “v. also quo. —Ante-class. also in the reverse order, minus quo: ne vereatur, minus jam quo redeat domum,Ter. Hec. 4, 4, 8.—
C. Sup., in two forms, parvissime (post-class.), and minime (class.), least, very little.
1. par-vissĭmē : “memorare aliquid,very briefly, with very few words, Cael. Aur. Acut. 2, 38. —
B. In partic.
a. For minimum, saltem, at least: “is morbus erit longissimus minimeque annuus,Cels. 2, 8 fin. Targ.: “pedes decem vel minime novem,Col. 1, 6, 6: “sed id minime bis anno arari debet,id. 5, 9, 12; id. Arb. 16, 3.—
b. In replies, as an emphatic negative, by no means, not at all, not in the least, Plaut. Curc. 1, 3, 50: Ba. Sed cessas? Pa. Minime equidem: “nam hodie, etc.,Ter. Hec. 5, 3, 16: M. An tu haec non credis? A. Minime vero, Cic. Tusc. 1, 6, 10: num igitur peccamus? Minime vos quidem. id. Att. 8, 9, 2: “minime, minime hercle vero!Plaut. Trin. 3, 3, 23; so in discourse: minime multi (= quam paucissimi). Ter. Eun. prol. 2: minume irasci decet. Plaut. Stich. 1, 1, 27; Sall. C. 51, 13.—Strengthened by gentium (cf.supra): Nau. Meriton' hoc meo videtur factum? De. Minime gentium, Ter. Phorm. 5, 8, 44.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (137 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (137):
    • Cicero, Letters to his Friends, 12.5.1
    • Cicero, Letters to his Friends, 14.13
    • Cicero, Letters to his Friends, 1.9.11
    • Cicero, Letters to his Friends, 4.5.2
    • Cicero, Letters to his Friends, 4.5.3
    • Cicero, Letters to his Friends, 7.1.1
    • Cicero, Letters to his Friends, 7.1.6
    • Cicero, Letters to Atticus, 12.19.1
    • Cicero, Letters to Atticus, 1.3.2
    • Cicero, Letters to Atticus, 8.9.2
    • Cicero, Letters to his brother Quintus, 1.1.7
    • Cicero, Letters to his brother Quintus, 3.8.1
    • Caesar, Gallic War, 5.13
    • Caesar, Gallic War, 1.1.3
    • Caesar, Gallic War, 1.8
    • Cicero, Against Verres, 2.5.69
    • Cicero, For Plancius, 30.72
    • Cicero, For Sextus Roscius of Ameria, 34.96
    • Cicero, Against Verres, 2.1.117
    • Cicero, Against Verres, 2.1.123
    • Cicero, Against Verres, 2.4.134
    • Cicero, For Aulus Caecina, 10.26
    • Cicero, Against Catiline, 3.1.2
    • Cicero, For Aulus Cluentius, 34.94
    • Cicero, For Aulus Cluentius, 38.107
    • Cicero, For Sestius, 12.28
    • Cicero, For Sestius, 50.108
    • Livy, The History of Rome, Book 10, 45.11
    • Ovid, Metamorphoses, 12.554
    • Ovid, Metamorphoses, 14.493
    • Ovid, Metamorphoses, 7.499
    • Plautus, Curculio, 1.1
    • Plautus, Curculio, 1.3
    • Plautus, Miles Gloriosus, 3.1
    • Plautus, Mostellaria, 4.3
    • Plautus, Poenulus, 3.3
    • Plautus, Rudens, 3.4
    • Plautus, Stichus, 1.1
    • Plautus, Trinummus, 2.4
    • Plautus, Trinummus, 3.3
    • Vergil, Aeneid, 12.616
    • Vergil, Aeneid, 1.532
    • Vergil, Aeneid, 3.561
    • Vergil, Georgics, 4.176
    • Old Testament, 2 Maccabees, 11.1
    • Suetonius, Divus Augustus, 25
    • Horace, Satires, 1.1.93
    • Horace, Satires, 1.3.122
    • Horace, Satires, 1.3.69
    • Horace, Satires, 1.4.14
    • Horace, Satires, 1.6.86
    • Horace, Satires, 2.3.156
    • Horace, Satires, 2.3.313
    • Horace, Satires, 2.7.96
    • Horace, Ars Poetica, 189
    • Vitruvius, On Architecture, 9.6
    • Caesar, Civil War, 3.112
    • Caesar, Civil War, 1.70
    • Caesar, Civil War, 2.13
    • Tacitus, Annales, 15.20
    • Plautus, Asinaria, 4.1
    • Plautus, Aulularia, 3.2
    • Plautus, Bacchides, 3.6
    • Plautus, Captivi, 3.5
    • Plautus, Epidicus, 2.2
    • Plautus, Miles Gloriosus, 4.8
    • Plautus, Pseudolus, 1.3
    • Cicero, On Oratory, 1.37
    • Cicero, On Oratory, 2.14
    • Cicero, On Oratory, 2.20
    • Cicero, On Oratory, 2.79
    • Sallust, Catilinae Coniuratio, 2
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 10
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 11
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 18
    • Lucretius, De Rerum Natura, 1.615
    • Lucretius, De Rerum Natura, 1.621
    • Lucretius, De Rerum Natura, 5.106
    • Lucretius, De Rerum Natura, 3.199
    • Suetonius, Divus Augustus, 48
    • Suetonius, Tiberius, 26
    • Lucan, Civil War, 4.476
    • Lucan, Civil War, 6.806
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 11.26
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 16.103
    • Pliny the Younger, Epistulae, 3.5.11
    • Pliny the Younger, Epistulae, 6.29
    • A. Cornelius Celsus, De Medicina, 2.8
    • Livy, The History of Rome, Book 42, 28
    • Livy, The History of Rome, Book 44, 5
    • Livy, The History of Rome, Book 2, 60
    • Livy, The History of Rome, Book 4, 51
    • Livy, The History of Rome, Book 27, 15
    • Livy, The History of Rome, Book 6, 41
    • Livy, The History of Rome, Book 33, 6.6
    • Livy, The History of Rome, Book 42, 6
    • Livy, The History of Rome, Book 1, 39
    • Livy, The History of Rome, Book 41, 13
    • Cicero, De Legibus, 1.5
    • Cicero, De Legibus, 2.20
    • Cicero, De Legibus, 2.4
    • Cicero, De Republica, 1.17
    • Cicero, De Republica, 2.21
    • Cicero, de Finibus Bonorum et Malorum, 2.8
    • Cicero, de Finibus Bonorum et Malorum, 3.5
    • Cicero, de Natura Deorum, 1.3
    • Cicero, de Natura Deorum, 2.48
    • Cicero, De Amicitia, 13
    • Cicero, De Amicitia, 9
    • Cicero, De Divinatione, 1.14
    • Cicero, De Divinatione, 1.32
    • Cicero, De Divinatione, 2.72
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 1.38
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 1.6
    • Cicero, De Officiis, 1.22
    • Cicero, De Officiis, 1.31
    • Cicero, De Officiis, 3.12
    • Cicero, De Officiis, 3.20
    • Cicero, De Officiis, 3.29
    • C. Valerius Flaccus, Argonautica, 1.582
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 2, 4.8
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 3, 7.20
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 5, 10.5
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 5, 10.56
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 12, 1.16
    • Gellius, Noctes Atticae, 13.2.2
    • Gellius, Noctes Atticae, 9.1.1
    • Seneca, Epistulae, 123.3
    • Sallust, Catilinae Coniuratio, 51
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 32
    • Ovid, Ex Ponto, 2.10
    • Ovid, Ex Ponto, 2.8
    • Ovid, Ex Ponto, 4.7
    • Columella, Res Rustica, 1.6.6
    • Columella, Res Rustica, 5.9.12
    • Cicero, Orator, 66.222
    • Cicero, Topica, 4.23
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: