This text is part of:
Search the Perseus Catalog for:
Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
8. pars altera probationum, quae est tota in
arte constatque rebus ad faciendam fidem appositis,
plerumque aut omnino negligitur aut levissime attingitur ab iis, qui argumenta velut horrida et confragosa vitantes amoenioribus locis desident, neque
aliter quam ii, qui traduntur a poetis gustu cuiusdam
apud Lotophagos graminis et Sirenum cantu deleniti
voluptatem saluti praetulisse, dum laudis falsam
imaginem persequuntur, ipsa, propter quam dicitur,
victoria cedunt.
[2]
atqui cetera, quae continuo magis
orationis tractu decurrunt, in auxilium atque ornamentum argumentorum comparantur, nervisque illis,
quibus causa continetur, adiiciunt inducti super
[p. 192]
corporis speciem: ut, si forte quid factum ira vel metu
vel cupiditate dicatur, latius, quae cuiusque adfectus
natura sit, prosequamur. iisdem laudamus, incusamus, augemus, minuimus, describimus, deterremus,
querimur, consolamur, hortamur.
[3]
Sed horum esse
opera in rebus aut certis aut de quibus tanquam
certis loquimur potest. nec abnuerim esse aliquid
in delectatione, multum vero in commovendis adfectibus; sed haec ipsa plus valent, cum se didicisse
iudex putat, quod consequi nisi argumentatione aliaque omni fide rerum non possumus.
[4]
quorum priusquam partiamur species, indicandum
est esse quaedam in omni probationum genere communia. nam neque ulla quaestio est, quae non sit
aut in re aut in persona; neque esse argumentorum
loci possunt nisi in iis, quae rebus aut personis
accidunt,
[5]
eaque aut per se inspici solent aut ad
aliud referri; nec ulla confirmation nisi aut ex consequentibus aut ex repugnantibus, et haec necesse
est aut ex praeterito tempore aut ex coniuncto aut
ex insequenti petere; nec ulla res probari nisi ex alia
potest, eaque sit oportet aut maior aut par aut minor.
[6]
argumenta vero reperiuntur aut in quaestionibus,
quae etiam separatae a complexu rerum personarumque spectari per se possint, aut in ipsa causa,
[p. 194]
cum invenitur aliquid in ea non ex communi ratione
ductum, sed eius iudicii, de quo cognoscitur, proprium. probationum praeterea omnium aliae sunt
necessariae, aliae credibiles, aliae non repugnantes.
[7]
et adhuc omnium probationum quadruplex ratio est,
ut vel quia est aliquid, aliud non sit; ut dies est, nox
non est; vel quia est aliquid, et aliud sit: sol est
supra terram, dies est; vel quia aliquid non est, aliud
sit: nox non est, dies est; vel quia aliquid non est,
nec aliud sit: Non est rationalis, nec homo est. his in
universum praedictis partes subiiciam.
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.