XIII
[13arg] “Quin” particula quot qualesque varietates significationis habeat et quam saepe in veterum scriptis obscura sit.“QUIN” particula, quam grammatici coniunctionem appellant, variis modis sententiisque conectere orationem videtur. [2] Aliter enim dici putatur, cum quasi increpantes vel interrogantes vel exhortantes dicimus “quin venis?” “quin legis?” “quin fugis?” aliter, cum ita confirmamus: “non dubium est, quin M. Tullius omnium sit eloquentissimus,” aliter autem, cum sic componimus, quod quasi prior videtur contrarium: “non idcirco causas Isocrates non defendit, quin id utile esse et honestum existumarit”; [3] a quo illa significatio non abhorret, quae est in tertia Origine M. Catonis. “Haut eos,” inquit, “eo postremum scribo, quin populi et boni et strenui sient.” [4] In secunda quoque Origine M. Cato non longe secus hac particula usus est: “Neque satis,” inquit, “habuit quod eum in occulto vitiaverat, quin eius famam prostitueret.” [p. 254] [5] Praeterea animadvertimus Quadrigarium in octavo Annalium particula ista usum esse obscurissime. Verba ipsius posuimus: “Romam venit; vix superat quin triumphus decernatur.” [6] Item in sexto Annali eiusdem verba haec sunt: “Paene factum est quin castra relinquerent atque cederent hosti.” [7] Non me autem praeterit dicere aliquem posse de summo pectore nil esse in his verbis negotii; [8] nam “quin” utrobique positum pro “ut” planissimumque esse, si ita dicas: “Romam venit; vix superat, ut triumphus decernatur”; item alio in loco: “Paene factum est, ut castra relinquerent atque cederent hosti.” [9] Sed utantur sane, qui tam expediti sunt, perfugiis commutationum in verbis quae non intelleguntur, utantur tamen, ubi id facere poterunt, verecundius. [10] Hanc particulam de qua dicimus, nisi si quis didicerit compositam copulatamque esse neque vim tantum coniungendi habere, sed certa quadam significatione factam, numquam profecto rationes ac varietates istius comprehensurus est. [11] Quod quia longioris dissertationis est, poterit, cui otium est, reperire hoc in P. Nigidii Commentariis, quos Grammaticos inscripsit. [p. 256]
