Hymnus in honorem Sanctorum Decem et Octo Martyrum Caesaraugustanorum.
Bis novem noster populus sub uno
martyrum servat cineres sepulcro:
Caesaraugustam vocitamus urbem
res cui tanta est.
5plena magnorum domus angelorum
non timet mundi fragilis ruinam,
tot sinu gestans simul offerenda
munera Christo,
cum Deus dextram quatiens coruscam
10nube subnixus veniet rubente
gentibus iustam positurus aequo
pondere libram,
orbe de magno caput excitata
obviam Christo properanter ibit
15civitas quaeque pretiosa portans
dona canistris.
Afra Carthago tua promet ossa,
ore facundo Cypriane doctor,
Corduba Acisclum dabit et Zoellum,
20tresque coronas. [p. 158]
tu tribus gemmis diadema pulchrum
offeres Christo, genetrix piorum
Tarraco, intexit cui Fructuosus
sutile vinclum,
25nomen hoc gemmae strophio inligatae est;
emicant iuxta lapides gemelli
ardet et splendor parilis duorum
igne corusco.
parva Felicis decus exhibebit
30artubus sanctis locuples Gerunda;
nostra gestabit Calagurris ambos
quos veneramur.
Barchinon claro Cucufate freta
surget, et Paulo speciosa Narbo,
35teque praepollens Arelas habebit,
sancte Genesi.
Lusitanorum caput oppidorum
urbs adoratae cineres puellae
obviam Christo rapiens ad aram
40porriget ipsam.
sanguinem Iusti, cui Pastor haeret,
ferculum duplex geminumque donum
ferre Complutum gremio iuvabit
membra duorum,
45ingeret Tingis sua Cassianum,
festa Massylum monumenta regum,
qui cinis gentes domitas coegit
ad iuga Christi.
singulis paucae, tribus aut duobus, [p. 160]
50forsan et quinis aliquae placebunt
testibus Christi prius hostiarum
pignere functae:
tu decem sanctos revehes et octo,
Caesaraugusta studiosa Christo,
55verticem flavis oleis revincta,
pacis honore,
sola in occursum numerosiores
martyrum turbas Domino parasti,
sola praedives pietate multa
60luce frueris.
vix parens orbis populosa Poeni,
ipsa vix Roma in solio locata
te, decus nostrum, superare in isto
munere digna est.
65omnibus portis sacer immolatus
sanguis exclusit genus invidorum
daemonum et nigras pepulit tenebras
urbe piata.
nullus umbrarum latet intus horror,
70pulsa nam pestis populum refugit;
Christus in totis habitat plateis,
Christus ubique est.
martyrum credas patriam coronis
debitam sacris, chorus unde surgens
75tendit in caelum niveus togatae
nobilitatis,
inde, vincenti, tua palma nata est,
clerus hic tantum peperit triumphum,
hic sacerdotum domus infulata
80Valeriorum.
saevus antiquis quotiens procellis
turbo vexatum tremefecit orbem, [p. 162]
tristior templum rabies in istud
intulit iras,
85nec furor quisquam sine laude nostrum
cessit aut clari vacuus cruoris;
martyrum semper numerus sub omni
grandine crevit,
nonne, vincenti, peregri necandus
90martyr his terris tenui notasti
sanguinis rore speciem futuri
morte propinqua?
hoc colunt cives, velut ipsa membra
caespes includat suus et paterno
95servet amplectens tumulo beati
martyris ossa.
noster est, quamvis procul hinc in urbe
passus ignota dederit sepulcri
gloriam victor prope litus altae
100forte Sagunti.
noster et nostra puer in palaestra
arte virtutis fideique olivo
unctus horrendum didicit domare
viribus hostem,
105noverat templo celebres in isto
octies partas deciesque palmas;
laureis doctus patriis eadem
laude cucurrit,
hic et, Encrati, recubant tuarum
110ossa virtutum, quibus efferati
spiritum mundi, violenta virgo,
dedecorasti.
martyrum nulli remanente vita
contigit terris habitare nostris;
115sola tu morti propriae superstes
vivis in orbe. [p. 164]
vivis, ac poenae seriem retexis,
carnis et caesae spolium retentans
taetra quam sulcos habeant amaros
120vulnera narras.
barbarus tortor latus omne carpsit,
sanguis inpensus, lacerata membra,
pectus abscisa patuit papilla
corde sub ipso.
125iam minus mortis pretium peractae est,
quae venenatos abolens dolores
concitam membris tribuit quietem
fine soporo.
cruda te longum tenuit cicatrix
130et diu venis dolor haesit ardens,
dum putrescentes tenuat medullas
tabidus umor.
invidus quamvis obitum supremum
persecutoris gladius negarit,
135plena te, martyr, tamen ut peremptam,
poena coronat,
vidimus partem iecoris revulsam
ungulis longe iacuisse pressis:
mors habet pallens aliquid tuorum
140te quoque viva.
hunc novum nostrae titulum fruendum
Caesaraugustae dedit ipse Christus,
iuge viventis domus ut dicata
martyris esset,
145ergo ter senis sacra candidatis,
dives Optato, simul et Luperco,
perge conscriptum tibimet senatum
pangere psalmis,
ede Successum, cane Martialem,
150mors et Urbani tibi concinatur, [p. 166]
Iuliam cantus resonet simulque
Quintilianum.
Publium pangat chorus et revolvat
quale Frontonis fuerit tropaeum,
155quid bonus Felix tulerit, quid acer
Caecilianus,
quantus, Evoti, tua bella sanguis
tinxerit, quantus tua, Primitive,
tum tuos vivax recolat triumphos
160laus, Apodemi.
quattuor posthinc superest virorum
nomen extolli renuente metro,
quos Saturninos memorat vocatos
prisca vetustas,
165carminis leges amor aureorum
nominum parvi facit, et loquendi
cura de sanctis vitiosa non est
nec rudis umquam,
plenus est artis modus adnotatas
170nominum formas recitare Christo,
quas tenet caeli liber explicandus
tempore iusto,
octo tunc sanctos recolet decemque
angelus coram Patre Filioque
175urbis unius regimen tenentes 1
iure sepulcri.
quin ad antiquum numerum trahetur
viva post poenae specimen puella,
morsque 1 vincenti, cui sanguis hinc est
180fons et honoris,
additis 2 Gaio (nec enim silendi)
teque, Crementi, quibus incruentum [p. 168]
ferre provenit decus ex secundo
laudis agone,
185ambo confessi Dominum steterunt
acriter contra fremitum latronum,
ambo gustarunt leviter saporem
martyriorum,
haec sub altari sita sempiterno
190lapsibus nostris veniam precatur
turba, quam servat procerum creatrix
purpureorum
nos pio fletu, date, perluamus
marmorum sulcos, quibus est. operta
195spes ut absolvam retinaculorum
vincla meorum,
sterne te totam generosa sanctis
civitas mecum tumulis; deinde
mox resurgentes animas et artus
200tota sequeris.
