1. eulogium pro Albiera puella formosissima, | quae Gismundo Stufae sponsa | immaturo funere diem obiit
"Desine, chare, precor, lachrymas effundere, coniux:Iam Parcae nobis ultima fila legunt.
Desine fatorum seriem legesque severas
Aetherei incassum sollicitare Iovis;
5Mors sua quenque manet, mortales nascimur omnes:
Omnibus est natis atra videnda dies.
Non licuit tecum fatalem explere senectam
Legitimoque toro pignora chara dare,
Sed subito, ante diem, teneris extincta sub annis
10Aethereos scandam, virgo pudica, toros,
Antea quam sacris taedis et lumine claro
Coniugium nostrum percelebraret Himen.
Iam iam deficio (nigrescunt omnia circum),
Iam carne absumpta pascitur ossa febris
15Aridaque in sicco glomeratur lingua palato,
At vix extremos reddat adusta sonos.
Ante alios, veneranda parens genitorque, valete,
Et finem lacrymis ponat uterque, precor!
Nam non infernas Caron me vertet ad undas
20Ut sim vipereo praeda novella cani.
Non ego tantaleos cernam sitibunda liquores,
Non tollet nostros dira Celaeno cibos.
Non inter Danai trudar rimosa puellas
Ut repleam nigris dolia semper aquis;
25Non ego sysifeam molem scopulosque cadentes
Horrescam et strepitus, saeva Megaera, tuos;
Non aliae Eumenides, cinctae serpentibus atris,
Aeterno quatient pectora nostra metu;
Non me vallis iners scyticis concreta pruinis
30Urgebit, calidae nec Phlegetontis aquae.
Non alias scelerum poenas, quas gnosius Orci
Arbiter infringit cum luit umbra nefas:
Haec maneant sontes Ditis loca tetra puellas;
Non facit ad mores impia terra meos.
35Est locus in coelo platanis lauroque virenti
Nobilis et nitidis semper amaenus aquis.
Illic sydereis demulcet cantibus auris
Psitacus, et niveo pectore cantat olor,
Ver ubi perpetuum florentes gramine campos
40Vestit, et assidue ventilat aura nemus.
Illic virginei cantus castaeque puellae
Concelebrant laudes, diva Maria, tuas;
Quo meus exemptus terrestri carcere tendet
Spiritus, ut vita iam meliore fruar.
45Iam, Gismunde, vale, quondam charissime coniunx,
Dum vixi vita charior ipse mea.
Altera iam coniunx foecunda prole paratur,
Quae pilii tecum saecula regis aget".
Non tamen haec lachrymas potuit retinere cadentes,
50Diceret ut moriens saepe: "Marite, vale!".
Non sic dilexit Carie Artemisia regem,
Haemonium non tam Laodomia ducem.
Non Procris aut aliae quaecunque arsere maritum,
Albieram quantum nobilitavit amor.
55At, postquam aethereas accessit spiritus auras,
Restitit in molli corpus inane thoro.
Nec iam purpureo rubuerunt membra nitore,
Sed gelida infecit pallidus ora color.
Non aliter verni languescunt grandine flores
60Quos niger horrendis contudit imber aquis.
Quis posset flendo tam maestum aequare dolorem?
Nunc sunt flebilibus carmina danda modis.
Carmina nunc vestro lugubria dicite vati,
Hyppocrinei turba canora iugi.
65Fluminis hinc instar lachrymis rorantia frater
Spargit, et hinc pugnis verberat ora soror.
Vestibus hinc laceris clamabat ad aethera mater,
Nec puduit scissis exululare comis.
Vix tribus haec unum lustris adiunxerat annum:
70Ibit ad infernos, non reditura, lacus.
Quid tibi nobilitas, quid opes, quid forma, quid aetas
Profuit? Heu, morti subdita cuncta iacent.
Hinc pater, hinc coniunx stabant sine voce gementes;
Vexabat miseros tantus utrosque dolor.
75Tecum omnis periit splendor formaeque venustas,
Albiera, hetruscae nobilitatis honor.
In te congessit quicquid Venus aurea, quicquid
Pallas habet, quicquid Iuno superba boni;
Cui pater Albizius, romana a stirpe creatus,
80Cui Soderina parens, nobile utrunque genus;
Cui fuerant sancti formoso in pectore mores,
Nec dispar facies nobilitate fuit.
Nec minus idalio coniunx formosus Adone,
Nec fuit Albiera pulchrior ipsa Venus.
85Invidit Fortuna tibi, Parcaeque malignae
Fregerunt ruptis aurea fila colis.
Ast Herato, ut talem sensit periisse puellam,
Sustulit e cultis laurea serta comis.
Candidu iactavit sparsos per colla capillos,
90Lumina nec madidis sicca funere genis.
Pegasidum tum forte choros ducebat ovantes
Qua nitidis currit thessalus amnis aquis.
Sed, ne tunc merito fraudaret honore puellam,
Defunctae ut dignas conferat exequias,
95Insigni tumulum titulo signavit inanem,
Ventura ut possit noscere posteritas,
Impressitque duos nativo in marmore versus,
Thespiadum stillat qua sacer humor aquae,
Esset ut Albierae aethernum per saecula nomen,
100Eriperet tantum ne Libitina decus:
"Albiera hic posita est, longe pulcherrima rerum,
Cui fuerant mores nobilitate pares".
Tam silvam umbriferam penneiaque antra subivit,
Ut maesta in tenebris funera acerba gemat.
