1. resumit lyram quam superiore libro, | a Musa brevis temporis veniam precatus | dum ad graecos auctores se conferret, deposuerat
En vices gratae redeuntis anniLege quae divum stabili iuvente
Debitos terris referunt honores
Tempore certo.
5Concipit vires genialis ardor
Et novis aevi iuvenescit horis,
Quo semel moto exhilaratur omnis
Concitus orbis.
Ocio num tu, fidibus solutis,
10Deditus fies mihi solus et te
Forsan immundo paries habebit
Pulvere tectum,
Barbite? Haud ista mihi mente clavis
Aereis pendes, licet ipse pura
15Te manu templi positum sub alta
Parte reliqui,
Cum brevem dulci veniam Camoenae
Interim paucis numeris petivi,
Donec ad dites Danaum recessus
20Pauper adirem,
Unde rimanti penitus quod ultro
Se mihi ferret, leviter receptum
Id tibi mecum rediens in usum
Omne referrem.
25En opes ergo quibus ipse posthac,
Ut voles, uti poteris beatus;
En quibus noles aliis nitenti
Cedere cultu:
Quod nec audacter leviusve dictum
30Cogites, nam tu nimium nec optas,
Et mea pro, quod satis est, virili
Ipse paravi.
Cumque tu cuncta statuas pudenter
Iure ne credas minimum decere,
35Quod nec ornatu nimio nec ulla
Sorde laborat.
2. ad Iulium Alexandrum Capellam: | ab amore dehortatio
Siquid rerum, Iule, per usumExpertus recte coniecto,
Quod vaticinari prudentes
Dixere viri, en ego nunc vates
5Ab nimio hoc vultus pallore
Deque assiduo pectoris halitu
Et titubantibus adeo verbis
Vesanam auguro forte aliquam tibi
Iam circum praecordia sensim
10Repentem curam, quae dura
Hac te vivere conditione
Ipsa volens cogit nolentem.
Huic nisi tu principio gnaviter
Et forti animo obstiteris, frustra
15Post ipse reluctabere cum super
Ingestus turbarum cumulus
Te, quam ut valeas ferre, valentius
Premet, usque adeo largior ingruit
Fons semel haustus sollicitudinum.
20Sed non ulla tamen magis acriter
Pestis vitanda est tibi, quam trucis
Subigi saeva lege Cupidinis.
Haec penitus defixa medullis
Internis et mordicus haerens,
25Non nisi primos pascitur artus.
Haec et mentis nititur arcem
Tormento excussam illecebrarum
Perniciosis hostibus ingredi,
Quos validis conatibus alto
30Deturbes solio est opus et procul
Inde extrema in parte releges.
Atque ipsa dei quotiens improbi
Species observabitur oculis,
Aversus contineas visum, et
35Ne te fallax illius aura
Falsis teneat blandiciis, cave.
Interea quae verba salubriter
Olim, dum forte anxia devium
Natum quaereret, effata est Venus,
40Si vacat, audi: "O siquis Amorem
In triviis errantem viderit,
Meus est fugitivus, pretium sibi
Index basiolum Veneris feret.
Verum si ad me huc egeris illum,
45Sed multo plura habeas, hospes.
Est puer insignis, tu propriis
Hunc cognosce notis: nam corpore
Haud quaquam toto albicat, igni
Assimilis cui lumina flamma
50Fronte micant acri; mens est mala
Verbulaque olli suavia, nam quod
Loquitur non sentit idem; mellea
Vox quoque, sed cum incenditur ira
Est fera mens, fallax, fraudatorque
55Et mendax puer acria ludit.
Crinibus intonsis caput ornat
Osque ferum faciemque protervam
Exiguasque manus habet, attamen
Procul eiaculator et in luridum
60Acheronta ferox usque nec ipsi
Curat Stygio parcere regi.
Membra quidem nudus, sed mentem
Velatus, avisque advolitans modo,
Corde viri gremioque puellae
65Insidet ut, spretis ita cunctis,
Mente levi curaque ferantur.
Sunt quoque et arma illi exiguoque
Ferit arcu parvaque sagitta.
Parva sagitta quidem, sed et altum
70Aethera saepe petit, sed et ipsum
Saepe Iovem, proprio qui numine
Summumque polum et sydera torquet.
Parva pharetra humeris dependet
Aurea et intus amari calami,
75Quibus hic me quoque matrem saepe
Sauciat: omnia sunt saeva, omnia.
Multoque sibi est saevior ipse.
Fax modica est, superat tamen illum,
Quo clarent pene omnia, Phoebum.
80Ergo hunc si capias, age verbere,
Neque tu miserare; ac si flentem
Aspicias fortasse, caveto
Ne te decipiat; si arriserit,
Magis attrahe; si suavia vellet
85Ferre tibi, fugito: sunt noxia
Oscula et ipsis sparsa labellis
Toxica; si tandem tibi dixerit:
'Haec cape, nempe tibi haec mea cuncta
Largior arma lubens' nequid tu
90Contigeris, fallacia munera
Haec speres, nanque omnia Amoris
Sunt ardenti infecta veneno."
Sic dea, quanvis ipsa parens foret,
Multa diu conquesta est quaerens,
95Donec latitantem illum et multum
Ambustum face propria comperit
Nescioquam complexum Psychen,
Quam, matris praeceptorum immemor,
Ne cui scilicet unquam vellet
100Se vinclo sociare iugali,
Uxorem optarat sibi iamque
Inde pater natam susceperat
Quae quanquam semper mortalibus
Aegri non nihil afferat, iis tamen
105Dicitur ampla voce Voluptas.
Haec est quae falsis et levibus
Munita bonis aegritudinum
Cupidis animis insidiatur.
Quam semper veluti dominam pater
110Assiduus comitatur et illius
Dura stimulos acuit cote,
Quis agitata nequit mens ullo
Fine regi, sed lapsa refertur
In peius nullisque tenetur
115Virtutum vinclis, quibus ego te
Iule, velim adstrictum leviumque
Immunem sic ducere vitam
Curarum vacuamque laborum.
3. conatur Nicolai Scholam | Patavinum absentem et alias res agentem | domum ac disciplinas, quas callet, reducere
Saepius de te querimur quod absisEt diu cesses, Schola, vix ut ultra
Iam tui desyderium morantis
Ferre queamus.
5Hic locus nam quid iuvat, et quid his te
Rebus indignis animum fatigas?
Altius quo non alius profundum
Aethera posset
Scandere et cunctos nitidi subire
10Orbis amfractus vagus et liquentum
Ignium solers penitus latentis
Quaerere causas.
Nec magis quisquam potis esset oris
Spiritu grato graviter referre
15Quaeque perpendis pariterque magno
Pectore promis,
Sive terrarum pelagique longos
Ambitus tecum studio recenses,
Sive metiri numero carentis
20Pergis harenas.
Sordidis ergo cupidisque rerum
Quique victuri satagunt et ullo
Vivere ex voto nequeunt beati,
Ista relinque.
25Nam satis quondam puero benigne
Et manu larga superi dederunt,
Unde quo posses sapienter uti
Esset abunde.
Adde quod tempus placidae quietis
30Instat ac istis inimica curis
Anxiis aetas properata serum
Vergit in aevum.
Quin tibi cursu propiore tandem
Aureae portus petitur salutis,
35Laetus ut hoc, quod superest, secundo
Tempore vivas?
4. ad Hermolaum Barbarum patritium Venetum: | in Dioscoridis traductionem
Est repens pedibus parvus humi leo,Quod vernis animal flatibus et levi
Tantum vescitur aura,
Hermolae, coloribus
Contectum variis, nam penitus refert
Quoscunque attigerit proxime. At est quoque
Huic cognominis herba
Terrae versicolor suae,
5Sive haec cyaneo, seu viridi fore
Illam, vel croceo tegmine iusserit.
Haec sed cuncta potentis
Naturae prope ludicra.
Quid tu, qui propriis viribus et gravi
Verborum serie grandia stirpium
Sic miracula promis
Gemmarumque valentium
Manes pene cavo demere Tartaro?
10His quam perspicuo, nec tenui tamen,
Discrimen facis ore!
Illas ut bene frondibus
Et ramo et foliis et floribus explicas!
O foecunda animi copia! Quod tibi
Narratur, simulatque
Doctorum venit auribus
Perceptum, hoc adeo non simile est sibi,
Ut se sic oculis protinus indicat.
Talem Protea quondam
Passum vincla tenacia
15Pastori species mille putaverim
Induxisse novas, horribilem feram
Ignemque fluviumque
Dilapsum in tenues aquas.
5. ad Hieronymum Bononium: | nihil esse pretiosius tempore
Nulla maioris pretii supellexTemporis parvo fugienti usu
Contigit nobis superum benigno
Munere divum.
5Qua frui siquis scierit, Bononi,
Ille praecurrens opibus potentis
Divites, solus poterit beatam
Vivere vitam.
Seu diu semet stabilem aut caducum
10Cogitet, nam quid sapiens putabit
Esse momentis trepidantis horae
Carius unquam,
Temporis prono simulac abuti
Parcius cursu statuet, quod inter
15Multa, quae nobis aliena, nostrum
Extet id unum?
Cuius immensae penitus rependi
Ulla iacturae nequeat facultas,
Non opum, non, quos popularis aura
20Iactat, honorum.
Ergo ne cesses sapienter una
Hoc opus plane properare mecum,
Nequis evadat tibi punctus aevi
Segniter ullus.
6. ad Musam: | in Petri Bembi patritii Veneti laudem
Ecquod, diva, corollisIstis floridulis tuis
Dignum nunc statuis caput?
Cui tantum in tenero sinu
5Nunc myrti ac aderae foves?
Istis cui manibus sacris
Tantum nectis odorum?
Nunquid forsitan haec meo
Bembo serta virentia,
10Dulcis Pieri, praeparans,
Nascentem quoque ad ipsa
Incunabula tendis
Exornare poetam?
O quam principio indolem
15Prae se mirifice tulit
Ille cum, patris optimi
Nuper carmine turbidam
Ausus tangere mentem,
Admovit solidam ori
20Heroi sonitus tubam,
Vel cum saeva Cupidinis
Longum vulnera pectori
Affixa indoluit suo,
Quod aeternum elegis foret
25Durae pignus amicae!
7. pro Nicolao Franco ad Alphonsum | rerum hispaniarum scriptorem, | post captam de infidelibus urbem Granatam | ab invictissimis Hispaniae regibus
Est opus dignum pretio minoraQuaeque spernentem nihil haud superbum
Aggredi et magnas nisi res potenter
Sumere agendas;
5Seque post offert merito secundis
Laudibus qui, iam benefacta puris
Imprimens scriptis, eadem perenni
Dedicat aevo.
Qualis, Alphonse, propriis inisti
10Gentis Hispanae calamis honores
Nuper et regum merita decoros
Laude triumphos,
Ut viris urbem studiisque belli
Asperam et multis aliunde sumptis
15Et suis sese decimo tuentem
Viribus anno
Regius tandem vigor atque virtus
Bellica et prudens superarit astus,
Iam quibus sanctae fidei rebellis
20Quisque pavescit,
Ut tot ex una Hesperia potentum
Principum late populi volentes
Signa diversi sequerentur uno
Nomine regum;
25Utque Mendocae duo tum valentis
Roboris summis opibus frequentes
Iuverint, tum consiliis, subinde
Castra secuti;
Denique ut nobis aliquando nomen
30Perditum tanto retulit trophaeo
Sacra maiestas docuitque victos
Vincere posse.
Heu pudet quantas tulimus referre
Iandiu clades miseri et quod ignis
35Ille Turcarum opprobrium perenne
Dirus inussit,
Cum pias quondam violentus urbes
Abstulit cunctas Danais et ultra
Impius flammas Italas ad usque
40Protulit oras,
Quem neque extinctum neque se moventem,
Perfidi sed iam vomitum furoris
Forte spectantem cohibebit unus
Victor Hiberus.
45Nam simul sanctos superum favores
Hausit, ut gentis adeo feroci
Praeditas cultu domitare tanta
Quiverit arte,
Hunc quis ad cunctos dubitet furentum
50Impetus ire oppositum mereri,
Summa cui rerum bene cedat omnis
Imperiumque?
8. ad Nicolaum Passerum patavinum: | eum recte beatum dici, qui vita fungitur quieta
Nolis, Passere, mollibusQuenquam deliciis aut opibus levem,
Vel quod credulior sibi
Insanis inhiet semper honoribus,
5Iam felicibus hunc, velut
Immunem miseris sortibus, inseri.
Nam, sive undique sordibus
Angustis premimur seu nitidi sumus
Reges, nescioqua tamen
10Urgemur pariter sollicitudine.
Quod si in propatulum suis
Quicunque explicitis conditionibus
Optandi dederit vicem
Cuicunque, ut libeat, summaque et infima,
15Cunctorum simulac bonis
Immixta exiguis tot mala senserint
Et purum penitus nihil,
Mox omnes videas sorte domum sua
Contentos petere, et graves
20Quoscunque ingenita peste relinquere.
Felix qui, solida potens
Quamprimum requie, nec caput anxiis
In rebus posuit neque
Plus aequo placidis arduus extulit.
9. ad semet adhortatio
Perge, quid cessas? Patet hoc aperteProtinus cunctis iter, ut volentes
Imus et nosmet properamus aequo
Sistere campo.
5Atque si moles prius obstet ulla
Quominus iam tum videaris apte
Ingredi, ne tu tamen abstineto
Promptius ire.
Hanc enim mox cum superaris, illhuc
10Veneris quo non alius patescit
Planior nobis locus atque callis
Latior ullus,
Qua per apricum nemorum vireta
Perque florentum medios odores
15Laetus ad sedes superum beatas
Leniter ibis.
Nam semel pressis et humi relictis
Noxiis curis, erit aequa posthac,
Quae tibi forsan poterat videri
20Ardua, virtus:
Una quae cunctos aditus recludit
Asperos nobis facilesque reddit,
Quaeve mortales super astra prorsus
Una reponit.
10. puer pro civitate Tarvisina | ad cardinalem Grimanum
Divae, quae lavitis comamPuro Castaliae rore nec alteri
Quam Phoebo sinitis sacrum
Contingi laticem, ducit amabiles
5Dum vestros medius choros,
Vel cum fastidicis plena volens suis
Miscet pocula vatibus,
Nunc primum teneris ingredior puer,
Si fas est, pedibus nemus
10Vestrisque admoveo fontibus oscula,
Fretus quo valeam meas
Tanto primitias edere principi,
Isti, qui licet omnium
Splendens Pontificum praeniteat decus,
15Utcunque has tenues tamen
Nunquam (quae gravis est ipsius aequitas)
Aspernabitur insolens.
Ergo cui pariter, maxime principum,
Virtus unanimi gradu
20Fortunae subit et fertur, et omnia
Aequali vice temperat,
Salve, nam prius hoc Aonidum chorus
In tanta tibi deditae
Urbis laetitia dicere postulat,
25Dehinc ut quam stabili tibi
Intexant serie stamina virgines
Quae fata at superos neunt.
Nam tu cum vario multa peregeris
Doctrinae studio, diu
30Sublimi ingenio functus, et hac gravi
Mortales ope iuveris,
Hinc vitae ingrediens mox iter alterum,
Humanum ut foveas genus,
Patrum consilio et munere Maximus
35Fies perpetuo Pater,
Omnis cui merito pareat et libens
Omnis quem veneretur et
Quem vere solidas continuo vices
Illius gerere autumet
40Qui coelo ut superis singula prospicit
Sic mortalibus omnia
Aequa pro meritis lance reponderat.
11. ad Cassandram Fidelem Venetam, | ut se ad hispaniarum reginam | libenter conferat adhortatio
Una nimirum series, Fidelis,Rebus est concors superis et imis,
Qua simul cunctus variat simulque
Convenit orbis.
5Quae licet paucis soleat patere,
Hanc potest plene tamen intueri,
Quisquis attente propiora nobis
Pensitat aequus:
Saepe nonnullos adeo sub uno
10Dispares tecto videas, ut illos
Inter immensi mediam putaris
Aequoris undam;
Alteros forsan simili propinquos
More, sed toto penitus remotos
15Orbe, vis fati parilis volentes
Coget in unum.
Hincque tu nusquam Hesperiae potenti
Visa reginae cupide vocaris,
Summa nam virtus utriusque summo
20Consonat astro;
Illa regalis specimen decoris,
Omnium quot sunt simul et fuere
Ac erunt unquam aetherei sub amplo
Culmine tecti;
25Grata tu divis et amica Musis,
Virginum splendens decus eminentum
Perditum longo revocans ab aevo
Una reducis.
Ergo quod felix tibi sors benigne
30Regiis offert manibus verenter
Sume et in tanto superis habeto
Munere grates.
Nanque vix illhuc venies et almam
Senties terrae speciem beatae,
35Mille cum laetum tacite subibunt
Gaudia pectus.
Nec tibi speres brevibus referri
Quae mihi in mentem veniunt notata,
Multa dum Franchus memoranda dulci
40Ore recenset:
Qui semel Summi venerandus illhic
Patris orator, meliora quaeque
Mente scrutatus, memori referre
Singula gaudet.
45Sed nihil felix reputes benigno
Et gravi regum magis et beatae
Stirpis aspectu referentis omni
Indole reges.
Quo tibi quondam dabit ut fruare
50Nobilis virtus tua cum patebit
In dies maior, peragente certo
Ordine rerum.
12. ad Marsilium Ficinum florentinum: | in livorem
Ibam forte salubribusQua lymphis Aponus perfurit, anxius
Quae tantum liquido ignium
Nais concipiat pectore, Marsili,
5Aeternum sophiae decus,
Seu vivo tumeat sulphure, seu nitro,
Nigrantisve bituminis
Interfusa graves aestuet halitus,
Sive hinc semita deferat
10Undas Tartarei fontis ad igneas
Diris pervia sontibus,
Heu tristis mihi cum belva devio
Horrenti subito specu
Visa est se celerem tollere, cui manus
15Et frons et caput et pedes
Humani, reliquo corpore squallidus
Serpens inseritur vagis
Instratus leviter tergora pinnulis.
Huic dextra geminae faces,
20Quarum mox ubi me contigit altera,
Infesto sibi pectori
Grassantem subigit saevius alteram,
Atque: "Istis" ait "ignibus
Hic me perpetuis ardeo, viderim
25Siquando meritis bene,
Nunquam laeta nisi nobilium malis".
His sic attonito mihi
Ambustoque hominum tunc genus excidit
Qui monstro huic penitus dati
30Despectant oculis omnia lividis,
Ut iam nil cupiam magis
Quam tecum miseros effugere invidos.
13. ad Hieronymum Bononium, | petens ut quae ruri composuerit edat
Rure quid nobis tot agens diebusQuod diu spiret referes, Bononi?
Quos legis, quorum tibi summa semper
Copia, flores?
5Arte cui doctis manibus magistra
Nectis haesuram capiti coronam?
Quae tibi halantes Pieris per herbas
Laeta ministrat?
Mollibus num te violis moratur
10Haec, an incumbit rubidis rosetis
Et levi veprem folio latenter
Iungit acutum?
Quicquid intexis vacuus petenti
Dulcis imperti socio benigne,
15Omnium tantos tibi qui recessus
Invidet unus.
14. ad Fuscium Thomeum de Ioanne Laurentio Veneto
Sunt vera, Fusci, quae mihi de tuoLaurente narras saepius? Ut graves
Virumque curas et deorum
Consilio meditetur aequo.
5Interque summos, implacidum decus,
Aestus honorum mobilius iocis
Deducat interdum morantem
Collibus Euganeis Camoenam,
Quae laetus olim scandit in Aonas
10Montis, et illhic virgineos choros
Invisit audax, et soluto
Castalium bibit ore nectar.
Ergo aut ferenti grandia dextera
Tractat potentum munera principum
15Dulcesque opum fructus honestae
Consequitur segetis beatus,
Aut, atra fronti nubila differens,
Perfundit alto carmineis et lyrae
Ardore mentem, dein recepta
20Pyndaricum movet arte plectrum.
Tum vero ceu cum nubibus arduis
Coactus imber constiterit Noto,
Mox ingruit terris ruitque
Crebrior innumeris harenis,
25Sic ille grandi turbine concitus
Vivacis aurae fertur in abditas
Regumque laudes et deorum
Plurimus, atque virum per ora
Diffundit illos, et graviter situ
30Premente denso carmine vendicat.
Quid? Cum patenti alvo fluente
Leniter et vitreo liquore
Descendit acris per medias faces
Saevae puelli matris et igneos
35Dulcis iuventae secum amores
Praeteritos vacuus recenset,
Tunc omnis illi molliculus iocis
Ridet venustis in labiis decor,
Et gratiae ludis, et omni
40Implicitae veneres lepore.
O quanta puri pectoris est fides!
Quam non medelae vulnificum patet
Telum, quod insedit medullis
Iam penitus teneris ab annis!
45Sic quondam Erichthei filia coniugis
Haerebat ardor pectoribus sui
Semper, nec unquam corde Procrin
Aeolides Cephalus movebat,
Quanvis, Himeti vertice dum feros
50Sectatur apros, hunc male cognitum
Aurora quadrigisque raptum
In gremio roseo foveret.
15. ad Ioannem Regium
Saepius, Regi, veneratus aequaMente coelestes precor, ut benignum
Hunc diu vobis dominum secundo
Sydere servent,
5Mox ut illius meritis honores
Debitos spectent semel, et fideli
Lancis aequatae trutina laborum
Praemia librent.
Nam quis, ut nosti, melius tot annos
10Res piae tantas fidei peregit,
Dum Patris Summi venetas ad oras
Nomine degit?
Mitto quot Romae varia negocii
Sorte distractus tulerit referre,
15Sive quae quondam residens Hiberis
Urbibus egit.
Et tamen cessant homines benigne
Quae satis nunquam valeant merenti
Reddere, ingratum genus atque iniqua
20Mente ferendum.
Auguror sed iam prope tempus esse,
Si movet veris mihi Phoebus ora,
Quo morae hos tantae pudeat iuvetque
Damna rependi.
25Nanque iam pastor sapiens propinquat
Qui, sacro longe removens ovili
Desides, large pecus omne pascet
Frugiferentum.
16. ad ingenuos et dociles adolescentes suos
Quam virtus nihil arduiPraestet, veridico discite carmine,
Quod nunc Pieridum sacris
Vates ex adytis profero virginum.
5Haec Fati horribilem metum
Instantis minuit, sternitur huic dolor,
Hac vincit labor omnia,
Nec fervens refugit tundere vividum
Hydrae multiplicis caput,
10Sed qua se innumeris anguibus impeti
Sentit, qui prope pullulant,
Hac instat penitus parte ferocior,
Donec iam fera saepius
Victrix herculeis concidat ictibus.
15Sic vos, o iuvenes, mihi
Intentis operam nunc date viribus,
Et gratam sibi singuli
Partem viperei verticis amputent.
Hic vatis subeat vicem,
20Primas syderei muneris occupans;
Alter rhetoris impleat
Humano officium quolibet altius;
Nec qui lucida sydera
Solers inspiciat desit, at huc quoque,
25Causas cum speculabitur,
Haec ad perveniat munera particeps.
Recta pergite semita
Hac omnes igitur, dux ego sedulus
Vobis non abero uspiam
30Quo virtus hilares unica duxerit.
17. Creticum Camertem hortatur, | ut in patriam redeat post perpessos multos labores | dum utranque linguam ac disciplinas perdiscit
Rebus haerendo propius, quid ipsaePolleant intus sapiens futurus
Discat et vires utriusque linguae
Calleat, optas.
5Quae tibi quondam ratio ut suborta est,
Tum truces audes pelagi procellas
Temnere et Graias sitibundus urbes
Pergis adire,
Atque iam dulci patria remotus
10Hic volens septem remoraris annos,
Unde quaesitum meritis reportas,
Cretice, nomen.
Inde sermonum rediens honustus
Dotibus, doctos Patavi recessus
15Et penum rerum cupido beatam
Pectore quaeris,
Cuius ut fias satur, ecce rursus
Hic tibi externa est domus, inque cursus
Alteros septem melioris aevi
20Ducitur aetas.
Ergo iam plenus patriae ne curam
Forsan induces animo? Et subibit
Iam tibi grato locus unde primos
Sumpseris ortus?
25Hic suo nam te sibi iure sancta
Asserens dextra revocat: quid ultra
Tendis? Incassum properas, et isthic
Terminus haeret.
Dulcibus sic dum teneor potentum
30Ipse Musarum studiis et ocii
Debitus dudum patriae duo bis
Lustra reposcor,
Hic ubi, levum latus urbis urgens,
Fertur amoenae prope littus orae
35Caesarum subter monumenta leni
Ariminus unda.
18. ad Nicolaum Passerum de Theodoro Gaza
Hoc quodcunque vides, undique si caputFlectas, sydereo vertice contegi
Parcarum tenet arcto
Nodo serva necessitas.
Nam qua Romulidas Albula perfluit,
Illum, quem totiens laudibus omnium
Miramur, Theodorum
Audire hic memini senem.
5Is rerum mihi tum perpetuis pares
Causas principiis dicere, sic nihil
Fati sorte potentis
Immune esse, sed omnia
Aeternis superum obnoxia legibus.
Hinc Solis varios et Triviae graves
Defectus, et olympo
Certas syderibus vias;
Hinc quae terribili saeva Iovis manu
10Mittantur pluvia grandine fulmina
Terrarumque tremorem et,
Nautis exitium insciis,
Incertis tumidum temporibus mare.
Haec nanque aetherio mentis ab halitu
Divinae intus habere
Infusum, atque per arduam
Molem sese agitantem undique spiritum
Aiebat, tenues unde animantibus
Vitae, quaeque sub altum
Marmor, quaeque vel aetheris
15Vel terrae vario munere vescimur.
Quin inde ingenio, qua sapimus, Deum
Ipsorum quoque puram
Nobis particulam dari,
Quae quondam in numerum syderis, artubus
Terrenis resoluta, evolet et sua
Coeli parte residat
Simplex, nec tenebris neque
Iam tunc corporea subdita carceri.
20Sic nobis liquido, Passere, flumine
Verborum ille solebat
Qui, iam coelicola ante quam
Humanum et male mortalibus additum
Torporem exueret, continue tamen
Versabatur in ipsis
Terris, sydereum decus.
19. Clyciae ad solem, sed metaphorice ad Musam
Vertimur quo tu, sacra lux, perenniDuceris cursu sequimurque cunctis
Pene momentis, tua dum renident
Lumina terris.
5Et tuos, donec superis aberras,
Nocte, quam longa est, reditus moratae,
Mane mox omnes iterum ad beatos
Flectimur ortus.
Unde quod passis foliis viremus,
10Quod comam grate violae rubentis
Aemulam passim gerimus, quod ipsae
Vivimus abs te
Provenit, quae nos radiis superne
Suscitas tantis, et humo refotas
15Quantulas parva prohibes iacentis
Una perire.
