1. ad Eridanum
Coeruleis generose vadis, rex divitis agri,Gallica qui medio flumine regna secas,
Heliades cui serta parant, venerantur et amnes,
Nereus et placidis accipit hospes aquis,
5Nympharum cui dia choros Ferraria mater
Ducit, et ad thalamos uxor amata canit
(Non Charites desunt illi, non carmina Musae
Culta negant, dulcis gratia in ore sonat;
Tum tibi per tacitas serpit nova flamma medullas,
10Ureris, et medio fervet in amne calor),
Salve, amnis, salve, hesperidum regnator aquarum,
Cuius et in coelo flumina nota micant.
Te propter fontesque tuos nitet aureus ille,
Vina Iovi gelidis qui sua miscet aquis,
15Te propter iaculumque ferus clipeumque reliquit,
Dum stupet ad Veneris gaudia prima deus.
Siccabat madidos Venus aurea forte capillos
Nuda quidem, si non parte tegatur aquis;
Pectus aquis tegitur, cervix humerique superstant,
20Sullevat effusas sedula dextra comas,
Ima papillarum tegitur pars, eminet illa,
Punicea Charites quam coluere rosa;
Candorem referunt undae, micat aura capillo,
Singula sub vitrea membra notantur aqua.
25Ipsa sua dea dote sibi blandita superbit:
"Mirum, ait, est, nostro si quis amore calet?
Mirum, si coelo regnat Venus, inter et arma
Conqueritur nostras ferreus ille faces?
Quid nunc, si videat? Quos sentiat ipse calores,
30Abiiciat vel nunc arma quirimque suam."
Dicebat, siccamque comam studiosa ligabat,
Nam Charites molli litore somnus habet.
Prodit ab insidiis iuvenis, prensatque paventem,
Implicat et cupida candida colla manu;
35Ter collo dentem impressit, ter utrunque labellum
Strinxit, et audaces huc agit, hucque manus.
Illa dolet gaudetque simul, refugitque, cupitque,
Vim nollet, vellet sed sua furta tegi,
Oscula nunc offert, nunc aversatur amantem,
40Et miscet blandis tristia verba iocis.
Ad votum properabat amans. Strepuere salicta
Proxima, sollicitum qua movet aura nemus:
Expavere simul, simul et latuisse volebant,
Sed nec quo fugiant quove tegantur habent.
45Ipse deos miserans atram de gurgite nubem
Obiicis, et latebris abdis opace tuis.
Illic securo venere ad gaudia cursu,
Mille modos matri dulce retexit Amor.
Dic, Mars, dic, Gradive, potens ubi cuspis, ubi hasta?
50Scit Venus; ad ripas illa relicta iacent,
Illa puer Veneris tractat, ridetque; sed ipse
In Veneris mavis bella movere sinu.
Bella move, nunc, dive, sapis, nunc consere pugnas;
Hostis adest, tamen est praeposuisse torum
55Deliciasque tori molles placidamque quietem,
Et dominae in tenero molle cubare sinu.
Salve iterum, Eridane; nam tu quoque iungis amantes,
Tu quoque concilias, quos suus urget amor;
Tu vatem teneraeque senem placare puellae,
60Et cupis, et ducis muneris esse tui.
Ergo perpetuos Ticinus et Abdua fontes
Certatim et famulas Mela ministret aquas,
Volvat et assiduos Benaci e gurgite fluctus
Mincius, andaeo pota fluenta seni,
65Ipse perennis eas, superesque et flumina et amnes,
Imperium norint aequora et ipsa tuum.
2. de Amore colligente succina in Eridano
Eridani circum ripas alnosque virentesQuaerit Amor tenera succina lecta manu;
Quaerenti assurgunt ripae, phaetontias arbor
Fundit rore novo, quae legat ipse puer.
5Dumque legit guttaeque manum puer admovet, ora
Exerit e tenui cortice nympha sua,
Quotque puer gemmas, totidem legit oscula virgo;
Ridet Amor, ridet conscia nympha sibi.
Naides ad risum coeunt, mirantur Amorem,
10Quodque puer pharetram telaque adunca gerat.
Sensit Amor, nervumque manu lunavit, et inquit:
"Deque meis humeris missa sagitta ferit."
Illa volat, fulxere aurae rutilante favilla;
Hauserunt virides tela corusca deae,
15Inque choros cantusque abeunt. Climenia virgo
Prodit ab excluso lapsa repente libro,
Inque sinu puero fruitur, caluitque fruendo:
Miscet Amor lusus blanditiasque suas.
Coerulus ut videt ipse deus, complexus utrunque
20Condit nube cava, rorat et amne suo.
Dum ludunt, pendentque arcus electride in umbra,
Prendit Stella manu, spiculaque apta legit,
Altera, quis urat longe et male figat amantem,
Altera, quis medico vulnera rore lavet.
25Mox strinxit telum idalium, fixitque sagitta
Meme, audax. Vati parce nocere tuo,
Parce, puella, seni. Cur non iacis altera tela,
Et vulnus medico rore, puella, levas?
Ure ferox, facilisque medere, utque aurea virgo
30Hinc saevis, illinc mite levamen ades,
Ure simul, medicare simul. Nihil ipse recuso:
Non ferrum, non me mista venena movent.
3. de Venere Amorem quaerente
"Dicite, Nereides, (nam vos quoque procreat unda)Anne aliquis vestris sit puer hospes aquis;
Matris vos miserae moveat dolor et labor, illum
Anxia tam longa quae sequor usque via.
5Ipse puer nudusque abiit nec cognitus ulli,
Quique meo nunquam cesserat ante sinu:
Maternis fotum mammis fotumque sub ulnis,
Hei mihi quis fluctus, quae fera syrtis habet?
Forte Paphi in luco, rivi crepitantis ad undam
10Dormieram, atque inter brachia natus erat;
Effugit e gremio fallens; ipsa excita somno
Hinc nemora et saltus, hinc loca culta peto.
Offertur nusquam terris; ingressa profundum
Advenio vestras heu Venus illa domos
15Sicca siti, squalensque situ, defessa viarum;
Non comes, aut hospes, non mihi tecta patent:
Et tamen hinc fama est dici Vulcanida terram,
Is deus est, pietas hic sua iura tenet.
Dicite, Sicelides, si qua latet, heu, mea cura:
20Anne aliquis vestro delitet amne puer?
Sic vobis in amore fides stet semper amantum,
Pax sit et a libyco litore et ionio."
Miscet et his lacrimas. Tum sic miserata Charybdis,
Pube tenus nudo pectore, blanda refert:
25"O dea (nanque deam testantur singula), mecum est
Ipse puer, lacrimis tu modo parce tuis."
Illicet emicuere faces, sonuere pharetrae
Telaque venturi nuntia signa dei;
Mox thalamo exsultans prodit puer et quatit alas,
30Nereidas tacito vulnere pungit Amor:
Litus amat, caluere undae, caluere natantes,
Mater adest facibus, natus adest pharetris.
Exsilit in puerum genitrix, exceptus et ille
In gremio risus hinc movet, hinc lacrimas:
35Exsultat litus, ridet mare, blanda Charybdis
Haec ait, horrisoni conticuere canes:
"Hunc tibi, diva potens, proles Iovis, auctor amandi,
Restituo; tua me, te mea cura premat.
Accepi infantem, blandum do, pro rude doctum,
40Proque fide fraudem, simplicitate dolum,
Pro lacrimis risum docui, pro melle venenum
Miscere, alternas et variare vices,
Nunc placidam blandis pacem promittere ocellis,
Nunc trucibus mentes sollicitare modis,
45Nil constans, nil perpetuum servare, nec ulli
Parcere, in incertum fasque nefasque sequi."
Talibus instructum memorat longaeva Charybdis
Coeruleo flavas humida rore comas;
Nereides puero assurgunt, ast aurea mater
50Zancleam ambrosio spargit honore deam,
Perpetuamque illi speciem viridemque iuventam
Esse dedit, siculam moxque salutat humum.
Gratatur terrae, natum quae fovit, et inquit:
"Terra ferax segetum, daedala terra virum,
55Vos numeros celebrate meos et nomen amandi,
Deque meo fiat numine clarus Eryx."
Haec ait, et niveis volucrum sullata quadrigis
Laeta petit portus, cypria terra, tuos,
Quaque volat Zephyri dominam comitantur, et aurae,
60Stillat acidalius rore fluente liquor.
Excepere deam Charites; sua redditur aris
Gratia, in amplexu matris inhaeret Amor.
At tu Pieridum studiis, cultissime Carbo,
Nanque et amas, facito sit tibi notus Amor,
65Sint notae maris insidiae, sit nota Charybdis
Cincta sinum canibus, virginis ora ferens.
4. alloquitur pastores
Pastores, cohibete gregem, procul ite, capellae,Ite citae: en flammas pectora nostra vomunt,
Flagrat ager, suspensa volant incendia ventis,
Ipse et Amor flammas ventilat, ipsa Venus.
5Affer opem, Eridane, fluviosque immitte citatos;
Si non, et fluvios haec mea flamma voret.
5. alloquitur aves, deinde pecudes
Quid querulae arboribus strepitis, quid murmura, silvae,Vestra sonant, mox et triste siletis aves?
Scilicet et tepido soles auramque Favoni
Optatis, dum ver pectora laeta fovet,
5Dum faculas Venus accendit, dum ventilat ignes,
Dumque Amor e plena tela iacit pharetra?
Me miserum, quid ver, Veneris quid quaeritis ignes?
Has faculas, hoc ver pectora nostra dabunt.
Quaerite, aves, qua nostra volant suspiria, et illic
10Membra fovete igni, corda adolete face;
Qua volitant, illic fervent incendia, et illic
Excitat igne faces, temperat arma Venus.
Quid moestae in stabulis, pecudes, frondentia veris
Tempora et optatis florida prata sequi?
15Frigoribus mediis, media nive gramina vobis
Praebuerim, e lacrimis gramina nata meis:
E lacrimis sata prata meis, frondentia rura
Perque gravis hiemes frigora perque virent.
Has Amor, has dolor, ipsa Venus sine fine ministrat,
20Et sine fine quidem pabula nostra virent.
Pascite, pascendo crescunt sata, crescit et humor:
Iam mihi crescit amor, crescit et usque dolor.
6. Eridanum alloquitur
Fontis acidalii laticem Venus aurea liquitEt paphias myrtos idaliumque nemus,
Eridanus dominae tantum placet. Hanc colit amnis,
Hanc deus et latis Naides in lacubus,
5Huic aras posuit centum Ferraria, centum
Culta Cremona, et avis Mantua nota suis.
Eridanus Veneri (quis credat?) sufficit ignes,
Sufficiunt plenis flumina gurgitibus.
Parce, pater, flammis, ignemque averte sagittis,
10Sed flammae et pharetris rore medere tuo.
7. ad Stellam
Non Alpes mihi te, aut vasti maris aequor, et ipsaeEripiant Syrtes, nam mihi semper ades.
Mecum de summa specularis litora puppe,
Et mecum longas isque redisque vias,
5Mecum compositis haeres moritura lacertis,
Si pontus, si quid saeva minatur hiems,
Mecum quoque loco, quicquid fortuna pararit,
Quicquid ago, mecum es, nec nisi semper ades;
Tu curis solamen ades requiesque labori,
10Et quia semper ades, nil nisi dulce mihi est.
Quod, siquando absis, et te iam, Stella, requiro,
Sive dies, seu nox, sponte videnda venis.
Nam, cum sol primos effert pulcherrimus ortus,
Aurorae in gremio tu mihi mane nites;
15Illic purpureasque genas roseumque labellum,
Delicias video pectora et ipsa meas,
Oraque in ore deae cerno tua: tu mihi rides,
Sentio de risu gaudia mille tuo,
Ipsa mihi dicis: "Iungo mea gaudia tecum;
20Dum loqueris iungo basia nostra tuis."
Inde, ubi per medium rapitur sol aureus orbem,
Aurea te nobis solis imago refert;
Illius in radiis video rutilare capillum,
Et tua phoebeo splendet in igne coma;
25Quacunque aspicio, lux te mihi, tu mihi lucem
Offers, nec sine te luxve diesve mihi est.
Tandem, ubi sidereis nox advenit acta quadrigis
Clarus et occiduo Vesper in orbe nitet,
Ora refert tua nunc mihi candida lucidus Hesper,
30In Veneris specto te recubare sinu;
Hic risum illecebrasque tuas, hic oscula nosco,
Lususque et gratis abdita signa notis,
Inque tuis oculis figo mea lumina, et usque
Admoveo collo brachia lenta tuo.
35Tum nova me, vetus ipsa tamen, subit ante voluptas,
Praeteritique memor mens favet ipsa sibi;
Mox sopor irrepit membris, sopor ultima praebet
Gaudia, teque meo collocat ipse sinu,
Amplectorque, tuis innexus et ipse lacertis:
40Sic nullum sine te tempus et hora mihi est.
8. de Stella
Nostra die quod Stella nitet, quod nocte refulget,Solem Stella die, sidera nocte refert.
Nocte eadem surgente nitet, cedente refulget,
Phosphoron hic, illic Hesperon ipsa refert.
5Ergo eadem mihi sol, eadem mihi sidus, et una
Lucifer est, eadem Vesper et una mihi.
9. ad Stellam
Ad coenam me, Stella, vocas et gaudia lecti,Mensa mihi posita est compositusque torus,
Ipsa ministrabis simul et simul ipsa recumbes,
Et dabis in medio basia multa mero.
5Coena placet. Venio. Ponam sed foedera lecti:
Me tua coena iuvat, tu mea pacta proba.
Prima cuba, nec nuda tamen; tenuissima sed te
Tela tegat, cyprio tela liquore madens.
Ipse sequar. Tu me amplexu placidissima blando
10Excipe, et in tepido (qua potes) abde sinu;
Oscula mox iunge, cupidas imitata columbas,
Oscula non uno continuata modo.
Muta venus mihi nulla placet: suspiria misce
Aptaque lascivis garrula verba iocis;
15Nec manus officio desit, manus aemula linguae est;
Haec tactu venerem suscitat, illa sono.
Gaudia Amor probat haec; verum, si rixa sequatur,
Quam dens, quamve aliquid moverit ausa manus,
Auctor ero rixae. Tu mox offensa quereris,
20Unguibus et scindes pectora nostra tuis;
Scindam ego nunc tunicam, subducta et veste papillas
Nuda eris, et nullo tegmine bella geres.
Ipsa manum collo iniicies, super ipsa recumbes,
Verbera et ipsa dabis, verbera et ipsa feres;
25Dente petes, ego dente petam; demorsa dolebis,
Ipse querar, lacrimae prona per ora cadent.
Tum supplex veniam grata cum pace rogabo;
Ipsa dabis, simul et basia multa dabis;
Basia multa dabo, iungam quoque munera pacis,
30Munera complexo ter repetita sinu.
Hoc est pacis opus, sunt haec sua foedera lecti:
Subscribas; per me nulla futura mora est.
10. ad Stellam
In tenebris, mea Stella, nites, dum sidera pallent,Et nox ipsa tuo lucida honore placet;
In medio, mea Stella, die sub sole nitescis,
Clarior et per te solque diesque venit.
5Sic es sideribus decus addita matutinis,
Et radiis debent solque diesque tuis.
Sed cur, quae tenebris honor es, decus una diebus,
Cur lumen nobis nocte dieque negas?
Nocte negas foribus clausis, in luce fenestris:
10O tenebrae, non iam stellave luxve mihi.
11. de Phoenice ave et de amante
Seligit e silvis Arabum lucisque sabaeisQuos Phoenix ramos ad sua busta paret,
Instruit his nidum, nido mox incubat ales,
Incubitu flammas excitat inde suo;
5Uritur hinc, cinerique suo fit et inde superstes,
Ipse sibi est ortus, ipse sibi est obitus.
At contra e curis gravioribus atque dolorum
Seligit e cumulo quis foveatur amans,
Incubat his gaudetque malis, fruiturque, doletque,
10Hinc moritur, post haec ad sua vota redit.
Ille tamen post mille annos, post secula dena,
Ast hic quoque die nascitur et moritur.
12. alloquitur heliades sorores
Quid moestae, quid coerulea sub fronde, sorores,Lugetis, miseros amne iuvante modos?
An fratrem Phaetonta, vagis quod tractus habenis,
Ah miser, externis exulet ipse locis?
5Hinc electra fluunt, lacrimosaque gutta rigescit,
Hae lacrimae, hi luctus succina lenta ferunt.
Flete, piae, lugete, piae Phaetontides, et me
Vel socium vestris luctibus accipite.
Si desint vobis lacrimae, si desit et himber,
10Ipse quidem lacrimae, luctus, et himber ero;
Per me etiam Eridanus crescet stagnantibus agris,
Finis enim lacrimis nulla futura meis;
Per me etiam ripae mittent incendia, flagret
Amnis, et in medias ignis iturus aquas.
15Cedite, cultores; ripas et flumina iam iam
Usta dabo, in flammas ibit et omne nemus.
13. Stellam alloquitur
Quale per aestatem, sub sole rigentibus haerbis,Blanditur lapsis aura recens foliis,
Quale per arentes hortos in vere tepenti
Nox mulcet teneras rore madente rosas;
5Tale mihi, dum mens languet, dum pectora fervent,
Nostraque in incertum vela gubernat Amor,
Tale seni solamen ades mihi dulcior Hyblae,
Stella, favis, umbra gratior idalia.
Aura recens nam, Stella, mihi flagrante sub aestu,
10Ipsa meos ignes rore madente levas;
E labris mihi ros, ex ore recentior aura
Spirat, Stella, tuo, stillat et ipse liquor.
14. ad Antimachum Mantuanum, | de amoribus Mincii ac de Virgilio
Ducebat choreas Veneris puer inter olores,Eridanus placidis qua nemus ambit aquis,
Naides et sociae varia sub veste Napaeae
Fundebant raris carmina culta modis;
5Ipse manu rutilam gestabat ab aere sagittam,
Et levis instabili sub pede pulsat humum,
Quaque movet pennas, tremulae stridere favillae,
Perque leves frondes sparsilis aura micat.
Eridanus spectat flaventi crine superbus,
10Populeo madidum cinctus honore caput,
Mincius et spectat varianti laetus amictu,
Mincius ausoniae clarus honore tubae,
Spectat arundineo formosus Mela galero,
Dives et undosis Abdua gurgitibus,
15Quique amnes socii regem venerantur, et ipsi
Quique scatent fontes, quaeque palustris aqua.
Ecce autem niveis cygnus se sustulit alis,
Cygnus olorini duxque, decusque chori,
Deque manu pueri rostro plaudente sagittam
20Eripit, et cantu sidera summa petit.
Concepit flammas ferro stridente sagitta,
Gaudet olor, fraudem ridet et ipse puer,
Inque sinum Minci rutilis delapsa favillis
Afflavit tenero fulgida amore senem;
25Hinc in Pasyalen telo flammante reluxit,
Pasyale vulnus sensit et ipsa suum.
Instauravit Amor choreas, suspirat uterque,
Cantat olor, cantu consonat omne nemus,
Senserunt flammas ripae, sensere salicta;
30Infantem decimo sidere nympha parit.
Excipit hunc, tepidoque sinu complexa, Melisse
Blanda fovet, blandis conciliatque iocis
Instratum lauri foliis somnoque gravatum,
Tutanturque et apes labraque melle linunt.
35Hinc Musae placidis salicum docuere sub umbris,
Sebethus liquidis qua fluit huber aquis;
Inde, specu exceptus, viridisque in rupe Vesevi
Pastor agens cecinit: "Tityre, coge pecus,
Huc ades, o Meliboee, caper tibi salvus, et hedi;
40Ite domum saturi, nox venit, ite, greges."
Post laetas segetes, quo sidere vertere terram
Conveniat, baccho qui sit et aptus ager,
Cura boum quae sit, pecori quis cultus habendo
Et docuit pressis mella liquare favis.
45Felix arvorum cultu, felicior armis,
Dum profugum Aeneam, dum canit arma virum,
Illi Vulcanus clipeum, sua Mulciber arma
Aptat, et in classem corruit omne nemus.
Illi fatorum seriem gentisque togatae
50Deiphobe Glauci monstrat et omne genus;
Inde sedens ebore in niveo sebethida ad undam,
Colligit hetruscas marrubiasque manus:
Agmen agit Lausus, magnique ipse agminis instar,
Attrituque pedum terra sabina tremit,
55Et, quotiens raucum gemuit cava buccina, matres
Presserunt natos pectora ad ipsa suos.
O salve, Italidum gentis decus, in Latium qui
Aonio ducis vertice Pieridas,
Salve et idumaeas debet cui Mantua palmas,
60Cui Phoebus latio vestit honore comam;
Sparge, Charis, roremque tuum syriosque liquores,
Parthenope, violas, Mantua, funde rosas.
Ipse aram statuens vati venerare Camoenas,
Antimache, et patriae concine grata tuae,
65Quae puerum genuit, cuius sub voce locutae
Pierides nostrum constituere decus.
15. de infelicitate amantum
Cantando luces peragit sub fronde cicada,Et mulcet silvas carmine laeta suo,
At tenebras sub rore levi, sub deside somno
Transigit et noctes, nocte iuvante, suas;
5Cantando moritur, sentit nec taedia mortis,
Quin cantu vitam ducit, et exequias;
O felix ortu, interitu felicior. At me
Et nox nigra gravat, vexat et atra dies.
Ante fores iaceo gelidae sub frigora brumae,
10Nec pudet aetatis Pieridumque senem;
Ante fores, sub sole, Leo dum fervet et ignis
Ustulat icarius, conqueror usque senex.
Uror amans, tabesco senex; lux omnis amara,
Nox inimica mihi est, noxque diesque nocet.
15Sors iuvenum miseranda, senum deflenda, cicadae
Sors felix: o iam discite quid sit Amor.
16. queritur de Eridano
Et coelo Eridanus candenti sidere fulget,Et terris stella candidiore nitet;
Illic igne suo miscet cum nectare lymphas,
Hic flammas fluvio fervidus igne vomit,
5Illic fundit aquas, hic ignes coerulus amnis:
Me miserum, gelida qui cremer ustus aqua.
17. ad Stellam
Nudasti, mea vita, sinus et sponte papillas,Admostique meam pectora ad ipsa manum,
Oraque cum teneris iunxisti nostra labellis,
Sedistique meo sarcina grata genu;
5Cervicemque amplexa, levi mox victa sopore,
Concidis in nostrum languida facta sinum,
Longaque post fessos suspiria claudis ocellos,
Dum tibi sopitae serpit ad ossa quies.
Ipse tibi tenuem procuro sedulus auram,
10Composita et moveo lenia flabra manu,
Ipse tibi somnos cantu levo; cantus amores
Sarnidis et Fauni dulcia furta refert:
"Faune, veni, tibi Sarnis adest ad flumina nota:
Ad notas salices, candide Faune, veni.
15Ecce tibi niveum violae cum flore ligustrum
Iungo, et puniceis lilia cana rosis,
Roscida servantur, legi tibi quae modo, fraga,
Fragaque quot totidem basia et ipsa paro.
Huc ades, o formose, tibi nam nuper ad amnem
20Siccavique meam disposuique comam,
Pierides compsere caput, dum corpus et ipsae
Et crinis flavos molliter amne lavant,
Inde comam assyrio certatim unxere liquore;
Inde arabo nostrum spirat odore caput.
25Quin citharam docuere, et me fecere magistram,
Et data pro magno munere eburna chelys.
Faune, veni, te Sarnis amat, suspirat et unum,
Et parat in niveo gaudia multa sinu,
Fistula te et calami vocitant, vocat aestus, et unda,
30Auraeque, et murmur subsilientis aquae."
His ego mulcebam somnos. Tibi purpura mollis
Tingebat niveas flore decente genas,
Qualis ubi ad thalamos Hebe deducta mariti
Ad cupidi erubuit basia prima viri.
35O quotiens sparsos, errant dum fronte, capillos
Collegi blanda disposuique manu:
Sic Lede placitura fuit, sic uxor Orestis,
Atque Helene, dixi, sic quoque culta fuit.
Et modo compositum reieci in colla capillum,
40Et dixi: hac placuit Laodomia coma.
O quotiens teneras variavi flore papillas,
Et dixi: Charites sic coluere sinum;
Ornabam gemmis digitos: ad Pelea quondam
Vecta Thetis, niveam sic tulit ipsa manum;
45Brachia nudavi: Aurorae sunt brachia, dixi;
Admovique cavae roscida poma manu:
Sic rear ad virides myrtus requiesse Dionem,
Poma manu Paridis dum tenet illa sui,
Ipsa sinu ambrosiam spirat, perque ora recursant
50Blanditiae et grato mistus honore decor.
At tibi perque genas, roseisque infusa labellis,
Ludit et in tenero gratia amica sinu,
Et, quotiens blandos somno recludis ocellos,
Crediderim vel te posse movere deos.
55Quosque moves; verum custodia nostra tuetur,
Teque meo patior non abiisse sinu.
Tunc ego non suxisse quidem, libasse labellum,
Sed tibi sopitae nil nocuisse velim;
Sic levis ad summum florem de rore liquenti
60Libat, et e tenero gramine lingit apis.
Oscula libabam, quae tu, velut excita somno,
Excipis atque aliquid velle videre loqui;
Velle loqui dum visa, simul dum basia carpo,
Auraque de molli ducitur ore mihi,
65Dum ludo improbius, tua duriter ora momordi:
Hei mihi, clamasti; sic iubet ipse dolor.
Hei mihi, clamavi, parcas mitissima, dixi.
Parcis, et in solito es blanda refusa sinu,
Colla notas et labra notas; mox ulta dolorem
70Risisti, et gratos movit uterque iocos.
18. ad Stellam
Stella, tibi coelum patria est, hinc clara refulges.Si tibi terra domus sit, domus Assyria est;
Assyrio etenim spirat tibi pectus odores,
Assyrio mollis stillat ab ore liquor.
5Sin quia deliciae et veneres blandique lepores
Tecum habitent, patrii sit tibi terra lares,
Ipsa domus patriique lares sit Cyprus, et una
Sit Veneri, atque eadem sit tibi, Stella, domus.
19. lacrimas Amori, suspiria Cupidini dicata
Debentur Cereri segetes, debentur et hortiLampsacidae, flores, candida Chlori, tibi,
Mellaque debentur flavae thymbraea Melissae,
In sortem cessit, Pallas, oliva tuam,
5Sunt Zephyri faciles aurae blandique susurri,
Sunt fontes munus, casta Diana, tuum,
Munditiae Charitum sunt, oscula nubilis Hebes,
Cypridis amplexus gaudiaque illa tori;
At lacrimas, questus, at suspirantia verba,
10Has Amor assumit, illa Cupido sibi,
Crudelis vel uterque deus, sed blandus uterque,
Blandus uterque quidem, sed sine mente deus.
20. de Stella
Stella mihi in tenebris fax est ad gaudia noctis;Hanc sequor, haec dux est, haec mihi certa via.
Stella die in medio vox est ad gaudia lucis;
Gaudia Stella die, gaudia noctis ea est.
21. de Venere et Amore
Exhausit pharetram Veneris puer, at Venus ignisExtinxit; Venus hinc, inde et inermis Amor,
Exhaustam hic pharetram, extinctas flet Cypria flammas,
Hic arcum lacrimis tingit, at illa faces.
5Neve, puer, neu fle, mater; dant spicula mille
Stellae oculi. Puer, his utere pro pharetra;
Cum flammas mea corda vomant, his utere, mater,
Pro face, inexhausta tu face, et hic pharetra.
22. de se ac de Stella
Surrisit, blandosque manu compressit ocellos,Mox furtim infecit gutta iterata genas.
Scilicet amplexus repetit dum Stella beatos
Osculaque et dulci garrula verba sono,
5Risit, et argutos dextra compressit ocellos,
Delicias nosset ne qua puella suas.
Mox, ubi demorsi succurrit triste labelli
Vulnus et insani plaga maligna ioci,
Excivit lacrimas infelix ira coactas,
10Et de me visa est non bona verba loqui.
Di faciles, quid amara bonis, quid tristia laetis
Miscetis, curas ingeritisque novas?
O desint lusus, dum desit cura puellis;
Dum lacrimae desint, ipse tepescat amor.
15Hosne oculos lacrimare, genisne inducere guttas?
Parcite, di: nil vos tam nova forma movet?
Sed lacrimare licet, lacrimis formosior ipsa es;
Iam fluitent lacrimae, nunc mihi cara places.
Fac lacrimas, fac ipsa genis manare fluentum,
20Nostra se ut hoc ipso temperet amne sitis:
Amne sitim sedare licet, licet oscula furtim
Surripere, et lacrimis inseruisse iocos.
Di faciles, miscere iuvet nunc tristia laetis,
Oscula cum lacrimis, cum lacrimisque iocos;
25Dic mihi blanditias, dic suspirantia verba.
Quid latet in tepido bella papilla sinu?
Da pectus tractare tuum niveasque papillas,
O in delicias pectora nata meas.
Nunc liceat saevire, atque insanire. Volenti
30Aspera, nolenti mollis et aequa veni;
Nolentem cupidis vesana incinge lacertis,
Oscula nolenti, dum vetat, ipsa rape.
Nunc cupio, nunc ipse velim: tu dura recusa,
Et mea vesanis unguibus ora pete.
35Dic tenerum, dic dulce aliquid. Quid vertis ocellos,
Teque meo lacrimans subtrahis usque sinu?
Pone iram et lacrimas. Sed te lacrimare decorum est:
Tu face, ut hae lacrimae nostra per ora cadant,
Tu face, ut has lacrimas siccem, face, ut oscula carpam,
40Inque meos oculos, candida, fige tuos.
Fixisti simul et rides; nunc oscula iunge;
Oscula compositae pignora pacis eant:
Oscula complexu gaudent, pax gaudet utrisque,
Pace Amor exsultat, pace et amore Venus.
45Tu pacem, mea vita, colas; recolamus amorem;
Sic erit ex aequo mutua nostra Venus.
23. ad Stellam
Cum tenerum, cum dulce aliquid blandumque iocaris,Ah, medio mihi tum corde liquescit amor.
Spem mihi cum et cupidis pacem promittis ocellis,
Lux oculis, toto corpore sensus abit.
5Cum rides ignemque oculis vultuque fateris,
Mens animum, ipse animus pectora destituit.
Amplexu iam, Stella, tuo succurre cadenti,
Ore animum et foveas, oreque redde animam.
24. ad Stellam
Libat apis de rore favos mellisque liquorem;Inde hominum mulsum, nectar et inde deum.
De labris, mea Stella, tuis mihi mella liquescunt;
Hic ros mella mihi stillat et iste favus,
5Condit et his Venus ambrosiam. Mihi parcite, divae:
Sola Venus vera diffluit ambrosia.
25. de suspiriis amantum
Distillat forte e tenui vagus omnis, e indeLabitur effusis non rediturus aquis;
Emanant corde ex imo suspiria, moxque
Conversa redeunt in sua corda via.
5Ex oculis lacrimae postquam fluxere, nec illas
Luminibus rursum restituere genae.
Cur revocant ad se rursum suspira curae,
Rursus et infestat tristia corda dolor?
Nulla quidem ratio est, etenim rationis amantes
10Expertes, omni caeca in amore via est.
26. de Eridani felicitate
Felices Hermi ripae ditante metallo,Felicesque Tagi, quas rigat unda ferax,
Electro felix, felix mantoide cera
Eridanus, flavis qua petit aequor aquis.
5Electrum ramis stillant frondentibus alni,
Succinaque e lento cortice lapsa fluunt,
Fundit mella favis e dulcibus, eque liquenti
Rore premit tenera culta Melissa manu.
Illa bianoreis Minci pulcherrima ripis
10Regna tenet mellis, pulcher Hymete, tui,
Regna tenet laticis, quem florida deliquat Hybla,
Hybla favi et mellis dives et Hybla thymi.
At longe superatque Hyblen superatque et Hymeton
Eridanus, cypria ditior ambrosia,
15Ambrosia, teneris spargit quam Stella labellis,
Spargit et e roseo lucida nympha sinu,
Spargit et ex oculis. Ipsi mihi parcite, divi:
Eridani sors est invidiosa deis;
Eridano assurgunt Musae, nova Mincius antro
20Intonat et varios voce manuque modos,
Assurgunt Charites, ipsa et dea mater Amoris
Summittitque faces, signaque subdit Amor.
27. ad Stellam deprecatio
Ne misero, ne, Stella, seni blandire. Quid ignemExagitas? Facibus ne, precor, adde faces.
Vis misero, vis ipsa seni indulgere? Remitte
Blanditias, oculos et mihi dura nega,
5Verba nega, vultumque nega, mihi dira precare:
Ipse precor, veniant omnia dira mihi.
Peccatum est, mors poena mihi aut miserabile fatum;
Nam veniae misero quis locus esse potest?
Sit pietas periisse reum: fecisse beatum
10Ipsa cupis? Miserum redde, beatus erit.
Supplicium infelix a te pro munere posco:
Supplicium meritis grata repende meis.
An potui immorsis dentem fixisse labellis?
An potui lacrimas dente ciere tuas?
15Spectavi, flueret crudo dum vulnere sanguis,
Admovi iugulo tela nec ipse meo,
Spectavi exanimem, viso dum lapsa cruore
Concideres (viso nanque cruore cadis),
Nec cecidi super ipse miser, nec vulnera lavi:
20Hic error dira caede piandus erat.
Forsitan aut lacrimas siccavi, aut denique dixi,
Ut misero parcas: "O mea, parce tibi?"
Quid tibi, dens, quid, amare, precer, cum ludere possis,
Laedere qui malis, vimque in amore sequi?
25Imprecor, ut qui regnat Amor nova ponat amandi
Iura, ferat leges et deus ipse novas,
Nullaque sint concessa viro, concessa puellis
Oscula, contineat basia quisquis amat.
I, saevi, dens saeve, i, dure, et consere demens
30Praelia, nequitiae iam tibi finis adest.
Tu vero, mea lux (etenim tibi mollia corda),
Parce, sed (ut fas est) utere iure tuo.
Suge nota, fige impresso mala vulnera dente;
Cavit Amor, capias oscula mille licet.
35Id tantum, formosa, vide, vesana, caveto
(Quam vereor, noceat ne dolor ipse tibi),
Dum saevis, dum dente furis, dum vulnera figis,
Livor et insanas linquit in ore notas,
Ne linguam nostris committas forte labellis,
40Ne temere id, quod te laedere possit, agas.
Nulla fides legi, valeat reverentia legum,
Culpa tua est, partes dens aget ipse suas;
Nec sat erit suxisse genas, strinxisse labellum,
Tuta nec in clauso lingua erit ore tibi.
45Iam meditor, tunc colla manu, tunc unguibus ora,
Et mea tum ferro pectora iniqua petes;
Ipse tuos miser ante pedes commissa fatebor,
Et dicam: "In tua nunc iniice iura manus."
Sed non iniicies, et me complexa fovebis,
50Et tua miscebis basia multa meis;
Hinc sopor irrepet lassis, resolutaque membra
Composito ducent otia grata toro.
28. quod die nimboso Stella nata sit
Mira fides, periere rosae, cecidere hyacinthiEt violae, nullis est decor arboribus,
Non Zephyris est veris honos: hac luxit, Adoni,
Luce Venus miseris decolor exequiis,
5Hac Charites secuere genas, vulsere capillum,
Et nymphae moestis ingemuere modis.
En rursum rubuere rosae, nituere hyacinthi
Et violae, ipse suis est decor arboribus,
En Zephyris est veris honos: hac fulxit in ortu
10Stella die auratis concolor a radiis,
Hac Charites pinxere genas, compsere capillum,
Et nymphae teneros concinuere modos,
Laeta Venus renovatque faces, natusque sagittas,
Et nova de manibus vulnera uterque iacit.
15Hinc tamen eventus licuit spectare futuros:
Ecce ades aerumnis stella serena meis.
29. de amantum infelicitate
Vere rosas, segetes aestate, subinde racemos,Perque hiemem Genii dona beata legunt;
Flora rosas, messemque Ceres, Pomona racemos,
Inde suas Genius sponte ministrat opes.
5At miserandus amans et frigore tristis et aestu,
Vereque et autunno nil, nisi triste, legit;
Hinc Amor, inde Venus lacrimas, suspiria, questus,
Inde Cupido gravem fundit amaritiem.
Sin quandoque rosas legit, et legit ipse hyacinthos
10Perque suas sentis, perque rubeta legit.
30. de Eridano
Heliadum e lacrimis phaetontiadumque sororumEridanus moesto succina in amne legit;
E lacrimis cum Stella suis lavit ora genasque,
Stillat et hinc violas, afflat et inde rosas.
5Electro felix, felix violisque rosisque,
Eridane; e lacrimis sunt tibi divitiae.
31. ad Ioannem Pardum
Non arcum meditatur Amor, non spicula, Parde;Et tela et pharetras occupat ipse situs.
Pro pharetra nudis deus utitur ipse papillis,
His tincta idalio spicula felle latent;
5Utitur idem oculis, in vulnera nostra sagittis;
Ex oculis, heu heu, missa sagitta ferit.
Tu vero, quotiens felix in amore papillas
Tractabis, sis o sis memor usque tui;
Illic insidias, illic latitare pharetras,
10Letiferumque illic virus inesse puta,
Cumque tibi ex oculis mollis spiraverit aura,
Et ferro et flammis pectus inerme peti.
Heu heu, non oculis, non me puer iste papillis
Aut petit, aut urit, vel mea corda ferit,
15Me risu, me Stella capit; hic ignis et arcus,
Hic solus nostro pectore regna tenet.
Nunc ride, formosa, meis nunc ignibus insta,
Et mea ridendo pectora molle feri,
Molle feri, formosa, trucesque averte sagittas;
20Neu sanguis, neu te funera nostra iuvent.
32. ad Syrianam
"Dic age, dic, Syriana, deus quis curet amantes?""Nempe Amor." "Ast odit quis deus?" "Odit Amor.
Odit Amor, quoniam ferrum meditatur et ignes,
Letifera spargens spicula torta manu;
5Curat Amor, quod et amplexus et grata procurat
Oscula, quod placido gaudia mille toro."
"Qui deus hic Amor est?" "Pacem qui curat et arma,
Et pace in media tela cruenta iacit,
Haec et acuta iacit, iacit illa retusa; nec igni
10Indita certa fides, hic cremat, ille gelat,
Urit et hinc flammis torrentibus, inde liquentis
Solvit et in latices, illeque et ille dolet.
Talis Amor deus est; maris hic vestigia servat:
Nunc saevit, blandis nunc agit ipse modis.
15Nil laetum, nil dulce diu sinit, aut sinit aegrum
Instabilisque puer, et puer ipse deus,
Imperium crudele, sed indulgentia mitis,
Quin mite imperium, sed sine lege puer,
Sed sine mente deus. Procul hinc discedat amator:
20Solus Amor puer est, sola tyrannis amor."
33. ad Amorem deum
Nulla, puer, sunt tela tibi, non flexilis arcus,Deque tuo nullus vulnere sanguis abit;
Pax colitur, coliturque torus castique penates
Et genus et soboles, munus id omne tuum.
5Tu vincis animos hominum, tu pectora iungis,
Iungis et hinc iuvenes, iungis et inde senes;
Non puerile tibi ingenium aut variabile numen,
Nec volucres alae, nec levis aura placet;
Sed constans, sed serta fides concorsque voluntas,
10Scriptaque sub certa foedera lege probas,
Nec mens caeca tibi est, caeco seu spicula iactu
Moliris, caecum seu meditaris opus.
Omnia certa vides, sunt omnia nota videnti,
Nil tibi cum tenebris, nil tibi cum latebris;
15Solus Amor videt in tenebris, in luce vagatur,
Solus et ignotas novit inire vias,
Solus, ubi est iter in bivio, discernit utrunque;
Nulla illi ignota est semita, nulla via.
Perstat, et infixis alte radicibus haerens
20Crescit, et ipse suas sedulus auget opes,
Nec volucres pennas pernicibus explicat alis,
Sed manet, et stabili perstat ubique pede.
Non igitur puer est Amor incinctusve pharetra,
Nec pennas nudus caecave tela quatit;
25Sed deus est, qui corda hominum, qui pectora mulcet,
Et mulcet gratis illaque et illa modis
Quique puellarum mentes regit et regit artem,
Et thalami sanctas sancit amicitias.
Nam quodcunque in amore malum, quodcunque molestum
30De vitiis hominum semina certa trahit;
Hinc iuvenes, illinc peccant et utrinque puellae,
Ut contra nequeat sistere solus Amor;
Hinc puer, hinc arcu facibusque armatus et igni,
Et caeca spargit spicula caeca manu.
35Blande puer, deus ipse, deus facilisque potensque,
Salve, Amor, et generis conciliator, have.
34. de palma brundisina et hydruntina
Brundusii latis longe viret ardua terrisArbor, idumaeis usque petita locis;
Altera hydruntinis in saltibus aemula palma;
Illa virum referens, haec muliebre decus.
5Non uno crevere solo, distantibus agris;
Nulla loci facies, nec socialis amor.
Permansit sine prole diu, sine fructibus arbor
Utraque frondosis et sine fruge comis;
At, postquam patulos fuderunt brachia ramos,
10Coepere et coelo liberiore frui,
Frondosique apices se conspexere virique
Illa sui vultus, coniugis ille suae,
Hausere et blandum venis sitientibus ignem,
Optatos foetus sponte tulere sua,
15Ornarunt ramos gemmis (mirabile dictu),
Implevere suos melle liquente favos.
Mirum, si ex oculis et Amor sua spicula iactat,
Et Venus accensas spargit ab ore faces?
Mirum, si Eridanus, si vel regnator aquarum
20Rore suo nostras temperat usque faces?
35. de festis martinalibus
Martinum conviva saturque et potus adoret;Hunc nobis ritum Gallia prima dedit,
Hunc patres tenuere, tenent nunc itala regna:
I, puer, et multo pocula tinge mero.
5Dive, fave; nunc te colimus, tua templa veremur,
Et numen felix ducimus esse tuum.
Dive, assis; calabros, famuli, geminate trientis,
Instaurent positas fercula crebra dapes.
Numen adest; geminas video splendere lucernas;
10Intueor triplici tempora cincta face.
Dive parens Martine, ades, et tua pocula vise;
Te cyathi et calices, te tua musta vocant.
Euge, pater, bibit ipse pater calicemque supinat;
Quisquis adest, cyathos sumite, adeste deo,
15Dicamus bona verba, precemur et otia pacis:
Pace penus gravida est, vinea pace nitet,
Pace fluunt tua vina, pater; tu gallica seda
Praelia, nam servit Gallia cuncta tibi.
Annuit ipse deus; pueri nova vina ministrent;
20Vos mecum alternas continuate vices.
36. de Venere lavante se in Eridano et quiescente
Laverat Eridani liquidis Venus aurea lymphis,Et fessam choreis presserat alta quies,
Mulcebant myrti dominam flagrante sub aestu,
Invitat somnos murmur et aura levis.
5Aura levis suras furtim nudabat; at illi
In somnis visus pulcher Adonis erat,
Illius in roseis figebat rapta labellis
Oscula, et in tenero bella gerit gremio.
Hos inter lusus somno dilapsa figura est:
10Ah miseram in lacrimis linquis, Adoni, deam.
Ipsa querebatur; questum sopor aeger acerbat:
"Quo fugis? Heu quid me, clamat, Adoni, fugis?"
Ad gemitum coeunt nymphae, miserantur amantem,
Et formam et lacrimas adiuvat ipse sopor.
15Illius in placido ridebat gratia vultu,
Fulgebat niveo pectore rarus honos,
Stillatim ex oculis manabat gutta, genasque
Signabat tepido flumine gemma fugax.
Hic, ut erat Veneri propior, Bundenis ocellis
20Admovitque onycem, siccat et ora manu,
Colligit et sparsas candenti in pectore guttas;
Sed mirata prius pectora subriguit.
Exuviis his laeta abiit. Venus excita somno,
Inter olorinos conspicienda choros;
25Plauserunt dominae volucres, plausere salicta,
Summisit canas alnus opaca comas.
Ipsa vehebatur cygnis, comitantur euntem
Naides, et nitidos picta Napaea sinus;
Qua volitat dea, funduntur violaeque rosaeque,
30Ridet humus, vario vernat odore nemus,
Ambrosiae stillant rivi, chariteia turba
Fundit opes Hyblae, fundit, Hymete, tuas.
At laetae volucres concentibus aera mulcent,
Mulcet amor volucres, mulcet amor pecudes,
35Miscet amor fluviosque simul nymphasque lacustres,
Flumina amant, et amat rustica turba Dryas,
Arridet coelum Veneri, blanditur et aura,
Ac resides silvas ipse susurrus agit.
At dolet Eridanus, Martis memor: "Heu pater, inquit,
40Armorum, quid te thessalis ora tenet?
Strymona quid Pindumque colis? Ne, bellice, cessa;
In Veneris teneros, fesse, recurre sinus;
Tota tua est, tibi se compsit dea; te meus amnis
Exspectat, tibi nunc regia nostra vacat."
45Illa, sequens Minci ripas, divertit ad antrum,
Unde suas versat lubricus amnis aquas.
Hic centum niveae ducebant fila sorores,
Oceano nentes candida texta patri:
Accepere deam famulae, pater ipse seniles
50Praetendit gressus, tectaque in ampla vocat;
Hic citharae cantusque et pocula lenis iacchi,
In luxum et thiasos tota parata domus.
Nais at interea Bundenis laeta per hortos
Errat, et in dextra candidus ardet onyx;
55Hunc videt, hunc spectat gelida lasciva sub umbra,
Et sibi de lacrimis facta superba placet.
Ecce per adversas anguis se sustulit haerbas,
Sibilus, atque oculis tetra venena iacit.
Corruit exanimis nymphe, mens deserit artus,
60Fusus onyx, lacrimis huda madescit humus.
"Da veniam, Venus alma," rogat; Venus alma rogantem
Audit, et optatam fert dea mitis opem;
Quaque liquor maduit, frondescit amaracus illic,
Et grato viridem flore colorat humum,
65Quaque et onyx, illo candescunt lilia prato,
Aemula candori lilia, Cypri, tuo.
Sparge suum florem Veneri, formosa puella,
Nec sua non Veneri lilia funde, puer.
37. de Nisea et Chariteo
Ora Terentiolae myrram flant, pectora nardumDulcidiae, stacten labra, Liquori, tua.
Colligit haec Nisea simul, conspergit et aura
Ambrosiae, quam flat crinibus ipsa suis;
5Pyxide mox parva, viridi circumdata myrto,
Dedicat, et ponit, cypria diva, tibi,
Optat et ut pariter cum coniuge transigat annos;
Quod Nisea cupit, quod Chariteus havet.
38. de Venere
Evolat e gremio terrae levis halitus, illumIn rorem vertit noctis amica quies;
E facie tenerae lenis fluit aura puellae,
Vertit eam in mentis dulce levamen Amor.
5Illius aspersu mulcentur roscida prata,
Huius at afflatus pectora fessa levat.
E gremio spirant telluris flabra, vicissim
Quaeque quieta ferant tempora, quaeque mala;
Quos risus, quae det suspiria pectus amantis,
10Ipsa eadem facies utraque signa dabit.
Cur non e terra, sed de spumantibus undis,
Nata sed irato sit Cytherea mari?
Fluctuat an semper miseri quia pectus amantis,
Aestuat et variis mens agitata modis?
39. de Venere et rosis
Pectebat Cytherea comas madidumque capillumSiccabat; Charites carmina lecta canunt,
Ad cantum Satyri properant, ad carmina nymphae,
Carmina de tacitis saepibus hausta bibunt.
5Hinc aliquis petulans ausus prodire Dionen
Intuitur, docta dum linit ora manu:
Erubuit pudibunda, ruborque per ora cucurrit,
Occupat et teneras purpura grata genas,
Mox interque rosas interque roseta refugit,
10Delitet, et molles spirat ab ore crocos.
Dum spirat funditque crocos, dum purpura fulget,
Concipit afflatus daedala terra deae;
Hinc et purpureum flores traxere colorem,
Quaeque prius candor, purpura facta rosa est.
15Has legite, his tenerae crines ornate, puellae,
Pestano niteat lucida rore coma,
Vere rosas, aestate rosas diffundite divae,
Spirent templa rosas, ipsae et olete rosas.
40. ad Carbonem
Fictilibus si coena placet tibi, candide Carbo,Coena parata tibi est, ruraque nostra patent,
Et penus, et virides horti, genialis et umbra;
Quasque suas pandit citria silva comas,
5Vina mihi deprompta et lecta et grata bibenti,
Aurea sive probes, seu mage nigra placent,
Lenis aquae simplexque latex et fertilis urna,
Certet ut inde merum, pugnet ut inde latex,
Vernarum mihi fida manus tibi nota ministret,
10Marmaricosque agitet barbara turba choros.
Fictilibus tibi mensa abacusque nitescet acernus,
Nullus in extersa non erit aede lepos,
In primis frons laeta et grati ad pocula lusus,
Et culti et nulla rusticitate sales.
15Principio gravidis ponentur lecta canistris
Quae tulit autunnus, quae meus hortus alit:
Roscida erunt, matura et erunt et sole recocta,
Quaeque sua carpsit Antiniana manu.
Hinc ponetur avis, fallacis praeda coloni,
20Primaque cui nomen ficus amata dedit;
Pingui iure natet salsaque immista suilla,
Condiat et tritum lauta patella piper.
De lanio nihil hic, nihil e caupone morare;
Rura dabunt quicquid nostra culina coquit.
25Altilis inde capus, raptique a matre columbi
Anser et implumis, et bene pastus anas,
Post tener et lactens et primis cornibus hedus,
Quem corno et ceraso farserit apta manus.
Forsitan accedet callosum tergus et apri,
30Aut celeris catuli devia praeda lepus,
Certus at in verubus fumat iam porcus, obeso
Et turdo et merulis atque palumbe satur.
Cuique suus praesto sopor, aut quem coerula limon
Temperet, aut quem dant punica pressa liquor,
35Seu quem bacca liquat myrti, liquat haerba virentis
Serpilli, aut dulci corna recocta sapa.
Feltrius accedat tecum; te culta Patulcis,
Illum pro foribus Antiniana manet.
Nec desunt vina et lances mensamque secundam
40Qui curent, missas nec sine lege dapes;
Nec tibi post epulas deerit praeceptor amorum,
Ingenio periit qui miser ipse suo,
Nec formosa suis quem Cynthie cepit ocellis
Contactum nullis ante cupidinibus,
45Delia nec lasciva neget tibi carmen et ille
Qui cupit in gelidis montibus esse lapis;
Basia vel tibi mille dabit, dabit altera mille
Lesbia, quique senes nullius assis habet.
Tu modo linque forum, linque et vadimonia, Carbo,
50Tantisper, tibi dum rustica coena datur.
41. ad fortem Teramanum consolatoria
Sic quereris, Teramane, dolor sic pectora vexat,Audiat ut questus daunias ora tuos;
Sic miser erepto sensim tabescis amico,
Nulla sit ut lacrimis meta futura tuis.
5Pirithoum Theseus, Patroclum flevit Achilles,
Sed finem lacrimis fecit uterque suis;
Et mortem Evander nato licet optet adempto,
Insiliit moestos non tamen ipse rogos;
Nec minus in patriam, nato moriente, superstes
10Et caram voluit Nestor adire Pylon;
Daunus et, extincto crudeli funere Turno,
Solatur nati fata cruenta pater.
Nil adeo durum est, quod non sua molliat aetas,
Et quem mens nequiit, tempora certa levant.
15Adde quod haud lacrimis dignus, sed laudibus ille est,
Pro patria voluit quisquis obire sua:
Illum, venturis retinentem nomina seclis,
Tollet ab obscura fama perennis humo.
Hac duce tarpeiam Decius se vovit ob arcem,
20Coclitis et virtus hac duce nota fuit;
Hinc duo Scipiadae repetito et vulnere fortis
Portius, hinc animae, prodige Paule, tuae.
Mars pater, et defensa Iovis Capitolia magni,
Et servata suis Vesta verenda focis
25Illis elisias sedes tribuere piorum
Certa loca; hic patriae est iura tuentis honor.
Hic honor, haec loca certa tuo concessa Camillo,
Pro patria elisium cui datur omne nemus;
Hic inter Marsosque suos, priscumque Sabellum,
30Romanosque patres, Argolicosque duces,
Ostentans decus eximium, sua vulnera, plausu
Excipitur; plausum reddit et omnis ager,
Laeta canunt heroes, et alta silentia rumpunt,
Fama coronatis celsa vagatur equis.
35Quare, age, nec gratas iuveni depone querelas,
Et lacrimis parcas hunc honerare tuis.
Ille deo fruitur, fatis melioribus usus,
Felix, quem patria fas sit in urbe coli:
Quemque coles, Teramane, memor patriaeque tuique,
40Heroem et culta concine culta lyra.
