Columella, Lucius Junius Moderatus, Res Rustica, Books V-IX
E.S. Forster, Edward H. Heffner, Ed.

---

Mox vere transacto sequitur, ut dixi, mellis vindemia,2 propter quam totius anni labor exercetur. Eius maturitas intelligitur cum animadvertimus fucos ab apibus expelli ac fugari. Quod est genus amplioris incrementi, simillimum api, sed, ut ait Vergilius, ignavum pecus, et immune,3 sine industria [2] favis assidens. Nam neque alimenta congerit, et ab aliis invecta consumit. Verumtamen ad procreationem sobolis conferre aliquid hi fuci videntur insidentes seminibus, quibus apes figurantur. Itaque ad fovendam novam prolem familiarius admittuntur. Exclusis deinde pullis, extra tecta proturbantur, et ut idem ait, a praesepibus arcentur. [3] Hos quidam praecipiunt in totum exterminari oportere. Quod ego Magoni consentiens faciendum non censeo, verum saevitiae modum adhibendum. Nam nec ad occidionem gens interimenda est, ne apes inertia laborent, quae, cum fuci aliquam partem cibariorum absumunt, sarciendo damna fiunt agiliores: nec rursus multitudinem praedonum coalescere patiendum est, ne universas opes alienas diripiant. [4] Ergo cum rixam fucorum et apium saepius committi videris, adapertas alvos inspicies,¹ut sive ^{2 3 4 5} [p. 496] semipleni favi sint, differantur: sive iam liquore completi, et superpositis ceris tamquam opereulis obliti, demetantur. Dies vero castrandi fere matutinus occupandus est. Neque enim convenit aestu medio exasperatas apes lacessiri.⁶Duobus autem ferramentis ad hunc ⁷usum opus est, sesquipedali vel paulo ampliore mensura factis, quorum alterum sit culter oblongus ⁸ex utraque parte acie lata, uno capite ⁹aduncum habens ¹⁰scalprum; alterum prima fronte planum et acutissimum: quo melius hoc favi succidentur,¹¹illo eradantur, et quidquid sordidum deciderit, attrahatur. [5] Sed ubi a posteriore parte, qua nullum .est vestibulum, patefactum fuerit alveare, fumum admovebimus factum galbano vel arido fimo. Ea porro vase fictili prunis immixta conduntur: idque vas ansatum simile angustae ollae figuratur, ita ut ¹²altera pars sit acutior, per quam modico foramine fumus emanet: altera latior, et ore paulo latiore,¹³ [6] per quam possit afflari. Talis olla cum est alveari ¹⁴obiecta, spiritu admoto¹⁵fumus ad apes promovetur.¹⁶Quae confestim nidoris impatientes in priorem partem domicilii, et interdum extra vestibulum se conferunt. Atque ubi potestas facta est liberius inspiciendi, fere, si duo sunt examina, duo genera quoque favorum ^{17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27} [p. 498] [7] inveniuntur. Nam etiam in concordia ²⁸suum quaeque plebs morem figurandi ceras fingendique servant. Sed omnes favi semper cavearum tectis et paululum ab lateribus adhaerentes dependent, ita ne solum contingant: quoniam id praebet examinibus iter. [8] Ceterum figura cerarum talis est, qualis et habitus domicilii. Nam et quadrata et rotunda spatia nec minus longa suam speciem velut formae quaedam favis praebent. Ideoque non semper eiusdem ²⁹figurae reperiuntur favi. Sed hi qualescunque sint ³⁰non omnes eximantur. Nam priore messe, dum adhuc rura pastionibus abundant, quinta pars favorum; posteriore, cum iam metuitur hiems, tertia [9] relinquenda est. Atque hic tamen modus non est in omnibus regionibus certus: quoniam pro multitudine Horum et ubertate pabuli apibus consulendum est. Ac si cerae dependentes in longitudinem decurrunt, eo ferramento, quod est simile cultro, insecandi sunt favi, deinde subiectis duobus bracchiis excipiendi, atque ita promendi: sin autem transversi tectis cavearum inhaerent, tunc scalprato ferramento est [10] opus, ut adversa fronte impressi desecentur. Eximi autem debent veteres vel vitiosi, et relinqui maxime integri ac melle pleni, et siqui ³¹pullos continent, ut examini progenerando reserventur. ^{32 33 34 35} [p. 500] Omnis deinde copia favorum conferenda est in eum locum, in quo mel conficere voles, linendaque sunt diligenter foramina parietum et fenestrarum, nequid sit apibus pervium, quae velut amissas opes suas pertinaciter vestigant, et persecutae consumunt. Itaque ex iisdem rebus fumus ³⁶etiam in aditu loci faciendus est, qui propulset intrare tentantes.³⁷ [11] Castratae deinde alvi si quae transversos favos in aditu habebunt, convertendae erunt, ut alterna vice posteriores partes vestibula ³⁸fiant. Sic enim proxime cum ³⁹castrabuntur, veteres potius favi quam novi eximentur, ceraeque novabuntur,⁴⁰quae tanto deteriores sunt, quanto vetustiores. Quod si forte alvearia circumstructa et immobilia fuerint, curae 'erit nobis, ut semper modo a posteriore modo a priore⁴¹parte castrentur. Idque neri ante diei quintam horam debebit, deinde repeti vel post [12] nonam, vel postero mane. Sed quotcunque favi sunt demessi, eodem die, dum tepent, conficere mel convenit. Saligneus qualus, vel tenui vimine rarius contextus saccus, inversae metae similis, qualis est quo vinum liquatur, obscuro loco suspenditur: in eum deinde carptim ⁴²congeruntur favi.⁴³Sed adhibenda cura est, ut separentur eae partes cerarum, quae vel pullos habent, vel rubras ⁴⁴sordes. Nam sunt mali saporis, et succo suo mella corrumpunt. [13] Deinde ubi liquatum mel in subiectum alveum de- ^{45 46 47 48 49 50 51 52 53} [p. 502] fluxit, transfertur ⁵⁴in vasa fictilia, quae paucis diebus aperta sint, dum musteus fructus defervescat, isque saepius ligula purgandus est. Mox deinde fragmina favorum, quae in sacco remanserunt, retractata ⁵⁵exprimuntur: atque id ⁵⁶secundae notae mel defluit, et ab diligentioribus seorsum reponitur, ne quod est primi saporis hoc adhibito fiat deterius.