Oenone Paridi
Nympha suo Paridi, quamvis suus esse recuset,Mittit ab Idaeis verba legenda iugis.
Perlegis? an coniunx prohibet nova? perlege — non est
Ista Mycenaea littera facta manu!
Pegasis Oenone, Phrygiis celeberrima silvis,
Laesa queror de te, si sinis ipse, meo.
5Quis deus opposuit nostris sua numina votis?
Ne tua permaneam, quod mihi crimen obest?
Leniter, ex merito quidquid patiare, ferendum est;
Quae venit indigno poena, dolenda venit.
Nondum tantus eras, cum te contenta marito
10 Edita de magno flumine nympha fui.
Qui nunc Priamides — absit reverentia vero! —
Servus eras; servo nubere nympha tuli!
Saepe greges inter requievimus arbore tecti,
Mixtaque cum foliis praebuit herba torum;
15Saepe super stramen faenoque iacentibus alto
Defensa est humili cana pruina casa.
Quis tibi monstrabat saltus venatibus aptos,
Et tegeret catulos qua fera rupe suos?
Retia saepe comes maculis distincta tetendi;
20 Saepe citos egi per iuga longa canes.
Incisae servant a te mea nomina fagi,
Et legor Oenone falce notata tua,
Populus est, memini, fluviali consita rivo,
Est in qua nostri littera scripta memor:
25Et quantum trunci, tantum mea nomina crescunt.
Crescite et in titulos surgite recta meos!
Popule, vive, precor, quae consita margine ripae
Hoc in rugoso cortice carmen habes:
Cum Paris Oenone poterit spirare relicta,
30 Ad fontem Xanthi versa recurret aqua.
Xanthe, retro propera, versaeque recurrite lymphae!
Sustinet Oenonen deseruisse Paris.
Illa dies fatum miserae mihi dixit, ab illa
Pessima mutati coepit amoris hiemps,
35Qua Venus et Iuno sumptisque decentior armis
Venit in arbitrium nuda Minerva tuum.
Attoniti micuere sinus, gelidusque cucurrit,
Ut mihi narrasti, dura per ossa tremor.
Consului — neque enim modice terrebar — anusque
40 Longaevosque senes. constitit esse nefas.
Caesa abies, sectaeque trabes, et classe parata
Caerula ceratas accipit unda rates.
Flesti discedens — hoc saltim parce negare!
Miscuimus lacrimas maestus uterque suas;
Non sic adpositis vincitur vitibus ulmus,
Ut tua sunt collo bracchia nexa meo.
A! quotiens, cum te vento quererere teneri,
50 Riserunt comites — ille secundus erat!
Oscula dimissae quotiens repetita dedisti!
Quam vix sustinuit dicere lingua 'vale'!
Aura levis rigido pendentia lintea malo
Suscitat, et remis eruta canet aqua.
55Prosequor infelix oculis abeuntia vela,
Qua licet, et lacrimis umet harena meis,
Utque celer venias, virides Nereidas oro —
Scilicet ut venias in mea damna celer!
Votis ergo meis alii rediture redisti?
60 Ei mihi, pro dira paelice blanda fui!
Adspicit inmensum moles nativa profundum —
Mons fuit; aequoreis illa resistit aquis.
Hinc ego vela tuae cognovi prima carinae,
Et mihi per fluctus impetus ire fuit.
65Dum moror, in summa fulsit mihi purpura prora —
Pertimui; cultus non erat ille tuus.
Fit propior terrasque cita ratis attigit aura;
Femineas vidi corde tremente genas.
Non satis id fuerat — quid enim furiosa morabar? —
70 Haerebat gremio turpis amica tuo!
Tunc vero rupique sinus et pectora planxi,
Et secui madidas ungue rigente genas,
Inplevique sacram querulis ululatibus Iden
Illuc has lacrimas in mea saxa tuli.
75Sic Helene doleat defectaque coniuge ploret,
Quaeque prior nobis intulit, ipsa ferat!
Nunc tibi conveniunt, quae te per aperta sequantur
Aequora legitimos destituantque viros;
At cum pauper eras armentaque pastor agebas,
80 Nulla nisi Oenone pauperis uxor erat.
Non ego miror opes, nec me tua regia tangit
Nec de tot Priami dicar ut una nurus —
Non tamen ut Priamus nymphae socer esse recuset,
Aut Hecubae fuerim dissimulanda nurus;
85Dignaque sum fieri rerum matrona potentis;
Sunt mihi, quas possint sceptra decere, manus.
Nec me, faginea quod tecum fronde iacebam,
Despice; purpureo sum magis apta toro.
Denique tutus amor meus est; ibi nulla parantur
90 Bella, nec ultrices advehit unda rates.
Tyndaris infestis fugitiva reposcitur armis;
Hac venit in thalamos dote superba tuos.
Quae si sit Danais reddenda, vel Hectora fratrem,
Vel cum Deiphobo Polydamanta roga;
95Quid gravis Antenor, Priamus quid suadeat ipse,
Consule, quis aetas longa magistra fuit!
Turpe rudimentum, patriae praeponere raptam.
Causa pudenda tua est; iusta vir arma movet.
Nec tibi, si sapias, fidam promitte Lacaenam,
100 Quae sit in amplexus tam cito versa tuos.
Ut minor Atrides temerati foedera lecti
Clamat et externo laesus amore dolet,
Tu quoque clamabis. nulla reparabilis arte
Laesa pudicitia est; deperit illa semel.
105Ardet amore tui? sic et Menelaon amavit.
Nunc iacet in viduo credulus ille toro.
Felix Andromache, certo bene nupta marito!
Uxor ad exemplum fratris habenda fui;
Tu levior foliis, tum cum sine pondere suci
110 Mobilibus ventis arida facta volant;
Et minus est in te quam summa pondus arista,
Quae levis adsiduis solibus usta riget.
Hoc tua — nam recolo — quondam germana canebat,
Sic mihi diffusis vaticinata comis:
115'Quid facis, Oenone? quid harenae semina mandas?
Non profecturis litora bubus aras.
Graia iuvenca venit, quae te patriamque domumque
Perdat! io prohibe! Graia iuvenca venit!
Dum licet, obscenam ponto demergite puppim!
120 Heu! quantum Phrygii sanguinis illa vehit!'
Vox erat in cursu: famulae rapuere furentem;
At mihi flaventes diriguere comae.
A, nimium miserae vates mihi vera fuisti —
Possidet, en, saltus illa iuvenca meos!
125Sit facie quamvis insignis, adultera certe est;
Deseruit socios hospite capta deos.
Illam de patria Theseus — nisi nomine fallor —
Nescio quis Theseus abstulit ante sua.
A iuvene et cupido credatur reddita virgo?
130 Unde hoc conpererim tam bene, quaeris? amo.
Vim licet appelles et culpam nomine veles;
Quae totiens rapta est, praebuit ipsa rapi.
At manet Oenone fallenti casta marito —
Et poteras falli legibus ipse tuis!
135Me Satyri celeres — silvis ego tecta latebam —
Quaesierunt rapido, turba proterva, pede
Cornigerumque caput pinu praecinctus acuta
Faunus in inmensis, qua tumet Ida, iugis.
Me fide conspicuus Troiae munitor amavit,
Admisitque meas ad sua dona manus.
Quaecumque herba potens ad opem radixque medenti
Utilis in toto nascitur orbe, mea est.
Me miseram, quod amor non est medicabilis herbis!
150 Deficior prudens artis ab arte mea.
Quod nec graminibus tellus fecunda creandis
Nec deus, auxilium tu mihi ferre potes.
155Et potes, et merui — dignae miserere puellae!
Non ego cum Danais arma cruenta fero —
Sed tua sum tecumque fui puerilibus annis
Et tua, quod superest temporis, esse precor!
