previous next
ăcŭo , ui, ūtum, 3, v. a. (
I.part. fut. acuturus, not used) [cf. 2. acer], to make sharp or pointed, to sharpen, whet.
II. Trop.
A. First, of the tongue, qs. to whet, i. e. to sharpen, exercise, improve: “acuere linguam exercitatione dicendi,Cic. Brut. 97: “linguam causis,Hor. Ep. 1, 3, 23; so Vulg. Psa. 139, 4; so in gen.: se, to exercise one's self, to make one's self ready: “acueram me ad exagitandam hanc ejus legationem,Cic. Att. 2, 7: mentem, ingenium, prudentiam, etc.; to sharpen: “multa, quae acuant mentem, multa quae obtundant,Cic. Tusc. 1, 33; so id. Brut. 33; id. Phil. 2, 17; id. de Or. 1, 20.—
C. Aliquid, to rouse up, kindle, excite (mostly poet.): “saevus in armis Aeneas acuit Martem et se suscitat irā,Verg. A. 12, 108: “iram,Vulg. Sap. 5, 21: “studia,Val. Max. 2, 2, no. 3.—
D. In gramm.: acuere syllabam, to give an acute accent to (opp. gravem ponere), Quint. 1, 5, 22; cf. Prisc. Op. Min. 159 Lind.: accentus acutus ideo inventus est, quod acuat sive elevet syllabam.—Hence, ăcūtus , a, um, P.a., sharpened, made pointed; hence,
A. Lit., sharp, pointed (acer denotes natural sharpness, etc.: acutus, that produced by exertion, skill, etc.: sermo acer, impassioned, passionate; sermo acutus, pointed, acute discourse): “vide ut sit acutus culter probe,Plaut. Mil. 5, 4: “ferrum,Hor. A. P. 304: “cuspis,Verg. A. 5, 208: “gladius,Vulg. Psa. 56, 5: “carex,Verg. G. 3, 231; elementa, i. e. pointed, jagged atoms (opp. to perplexa, connected), Lucr. 2, 463: “nasus,Plaut. Cap. 3, 4, 114: “oculi,of a pointed shape, id. Ps. 4, 7, 121: “aures,pointed, Hor. C. 2, 19, 4: “saxa,id. ib. 3, 27, 61; so Verg. A. 1, 45.—
2. Transf.
a. Of the senses themselves, sharp, keen: “oculos acrīs atque cicutos,Cic. Planc. 66: “nares,Hor. S. 1, 3, 29; Cels. 2, 6.—
b. Of objects affecting the senses, sharp, acute; of the voice, soprano or treble: inde loci lituus sonitus effudit acutos, Enn. ap. Paul. ex Fest. p. 116 Müll. (Ann. v. 522 ed. Vahl.): “hinnitu,Verg. G. 3, 94: “voces,id. Cir. 107; Ov. M. 3, 224: “stridore,Hor. C. 1, 34, 15: “vocem ab acutissimo sono usque ad gravissimum sonum recipiunt,from the highest treble to the lowest base, Cic. de Or. 1, 59, 251; cf. ib. 3, 57, 216; Somn. Scip. 5; Rep. 6, 18.—
c. In gen., of things affecting the body, of either heat or cold from their similar effects, keen, sharp, violent, severe: “sol,Hor. Ep. 1, 10, 17: “radii solis,Ov. H. 4, 159: “gelu,Hor. C. 1, 9, 4; cf. Lucr. 1, 495; Verg. G. 1, 93; so, “febris,Cels. 2, 4: “morbus,id. 3 (opp. longus), rapid.— Subst. with gen.: “acuta belli,violent, severe misfortunes of war, Hor. C. 4, 4, 76 (= graves belli molestias).—
B. Fig.
1. Of intellectual qualities, acute, clear-sighted, intelligent, sagacious (very freq.): “Antisthenes homo acutus magis quam eruditus,Cic. Att. 12, 37; so id. de Or. 1, 51; id. N. D. 1, 16; Nep. Dion. 8, 1: “homo ingenio prudentiāque acutissimus,Cic. de Or. 1, 39: “acutae sententiae,id. Opt. Gen. Or. 2, 5: “motus animorum ad excogitandum acuti,id. Or. 1, 113: “studia,id. Gen. 50: “conclusiones,Quint. 2, 20, 5.—
2. In gramm.: accentus acutus, the acute accent (opp. gravis), Prisc. p. 159, ed. Lindem.—Comp. Plin. 13, 1, 2.—Adv.: ăcūte , sharply, keenly, acutely:. cernere, Lucr. 4, 804; ib. 811: “conlecta,Cic. Deiot. 33: “excogitat,Cic. Verr. 4, 147: “respondeo,id. Cael. 17: “scribo,Cic. Verr. 3, 20; so, ăcūtum : “cernis,Hor. S. 1, 3, 26: “resonarent,ib. 8, 41: and, ăcūta : canis ululat, Enn. ap. Fest. p. 9 Müll. (Ann. 346 Vahl.).—Comp., Cic. Inv. 2, 16.—Sup., Cic. Off. 1, 44; Cic. Verr. 3, 20.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (57 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (57):
    • Cicero, Letters to his Friends, 15.21
    • Cicero, Letters to Atticus, 12.37
    • Cicero, Letters to Atticus, 2.7
    • Old Testament, Deuteronomy, 32.41
    • Old Testament, Jeremiah, 51.11
    • Old Testament, Psalm, 139.4
    • Old Testament, Psalm, 56.5
    • Cicero, Against Verres, 2.3.50
    • Cicero, Against Verres, 2.4.147
    • Cicero, For Sextus Roscius of Ameria, 33.110
    • Cicero, For Marcus Caelius, 17
    • Cicero, For King Deiotarius, 33
    • Cicero, For Ligarius, 4
    • Cicero, For Plancius, 66
    • Cicero, Philippics, 2.17
    • Ovid, Metamorphoses, 15.776
    • Ovid, Metamorphoses, 3.224
    • Vergil, Aeneid, 12.108
    • Vergil, Aeneid, 5.208
    • Vergil, Aeneid, 7.330
    • Vergil, Aeneid, 8.386
    • Vergil, Aeneid, 1.45
    • Vergil, Georgics, 3.231
    • Vergil, Georgics, 1.123
    • Vergil, Georgics, 1.93
    • Vergil, Georgics, 3.94
    • Old Testament, Wisdom, 5.21
    • Horace, Satires, 1.3.26
    • Horace, Satires, 1.3.29
    • Horace, Ars Poetica, 304
    • Plautus, Pseudolus, 4.7
    • Cicero, On Oratory, 1.20
    • Cicero, On Oratory, 1.39
    • Cicero, On Oratory, 1.51
    • Cicero, On Oratory, 1.59
    • Lucretius, De Rerum Natura, 1.495
    • Lucretius, De Rerum Natura, 6.278
    • Lucretius, De Rerum Natura, 2.463
    • Lucretius, De Rerum Natura, 4.804
    • Lucretius, De Rerum Natura, 4.811
    • Cornelius Nepos, Dion, 8.1
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 13.1
    • A. Cornelius Celsus, De Medicina, 3
    • Livy, The History of Rome, Book 28, 19
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 1.33
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 1.40
    • Cicero, De Officiis, 1.44
    • Cicero, De Officiis, 3.1
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 1, 5.22
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 2, 20.5
    • A. Cornelius Celsus, De Medicina, 2.4
    • A. Cornelius Celsus, De Medicina, 2.6
    • Cicero, De Optimo Genere Oratorum, 2.5
    • Cicero, Brutus, 33
    • Cicero, Brutus, 97
    • Valerius Maximus, Facta et Dicta Memorabilia, 2.2
    • Cicero, De Inventione, 2.16
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: