previous next
a-spĭcĭo (adsp- , Jan; asp- , others except Halm, who uses both), spexi, spectum, 3, v. a. (aspexit = aspexerit, Plaut. As. 4, 1, 25),
I.to look to or upon a person or thing, to behold, look at, see.
I. Lit., constr. in the ante - class. per. sometimes with ad; but afterwards with the acc., with a finite clause, or absol.; in eccl. Lat., with in with acc., and super with acc.
(α). With ad: “aspice ad me,Plaut. Capt. 3, 4, 38: “aspicient ad me,Vulg. Zach. 12, 10: “aspicere ad terram,Plaut. Cist. 4, 2, 25: “ad caelum,Vulg. 2 Macc. 7, 28: “Aspice nunc ad sinisteram,Plaut. Merc. 5, 2, 38 (Ritschl, spice): “ad Scrofam,Varr. R. R. 1, 2, 26; cf. the epitaph of Pacuvius: Adulescens, tametsi properas, te hoc saxum rogat, Ut se[se] aspicias, etc., ap. Gell. 1, 24 fin.—(β With acc.: Aspice hoc sublimen candens, Enn. ap. Cic. N. D. 2, 25, 65: templum Cereris, id. ap. Varr. L. L. 7, 2, 82: me, Pac. ap. Non. p. 470, 20: aspicite (me) religatum asperis Vinctumque saxis, Att. ap. Cic. Tusc. 2, 10, 23; Plaut. As. 4, 1, 25: “me huc aspice,id. Am. 2, 2, 118: “faciem alicujus,id. Ps. 1, 2, 9.—In Plaut. twice with contra: aspiciam aliquem contra oculis, Cas. 5, 3, 2: Th. Aspicedum contra me. Tr. Aspexi. Th. Vides? Tr. Video, Most. 5, 1, 56; so, “non audebat aspicere contra Deum,Vulg. Exod. 3, 6: “formam alicujus aspicere,Ter. Heaut. 4, 5, 25: “tergum alicujus,Vulg. Exod. 33, 8: “aspicite ipsum: contuemini os, etc.,Cic. Sull. 27: “me,Vulg. Job, 7, 8: “sic obstupuerant, sic terram intuebantur, sic furtim non numquam inter se aspiciebant, etc.,Cic. Cat. 3, 5, 13; so Vulg. Jer. 4, 23: “aspicis me iratus,Cic. Phil. 2, 30 fin.: “hominis omnino aspiciendi potestatem eripere,id. Lael. 23, 87: “ut nemo eorum forum aut publicum aspicere vellet,Liv. 9, 7, 11: “aliquid rectis oculis,Suet. Aug. 16: “Aspicit hanc torvis (oculis),Ov. M. 6, 34: “aspiciunt oculis Superi mortalia justis,id. ib. 13, 70: “aliquid oculis aequis,Verg. A. 4, 372: “aspice vultus Ecce meos,Ov. M. 2, 92 al.: “horrendae aspectu,Hor. S. 1, 8, 26: “aspice nos hoc tantum,look on us thus much only, Verg. A. 2, 690 Wagner: Aspice Felicem sibi non tibi, Romule, Sullam, poët. ap. Suet. Tib. 59.—In pass. (rare): “unde aliqua pars aspici potest,Cic. Mil. 3: “pulvis procul et arma adspiciebantur,Tac. H. 2, 68; id. G. 13: “super triginta milia armatorum aspiciebantur,id. Agr. 29; 40; id. A. 3, 45; 11, 14: “Septentrionem ibi adnotatum primā tantum parte noctis adspici,Plin. 2, 73, 75, § 185: “quasi eum aspici nefas esset,Cic. Verr. 5, 67; 5, 187; id. Har. Resp. 8: “adspici humana exta nefas habetur,Plin. 28, 1, 2, § 5.—
(δ). With in with acc.: “in terram aspicere,Vulg. Psa. 101, 20; ib. Isa. 5, 30: “in caelum,ib. Matt. 14, 9.—(ε) With super with acc.: “super castra aspicere,Vulg. Judith, 9, 7 al.
B. Transf.
2. With the access. idea of purpose (cf.: adeo, aggredior, etc.), to look upon something in order to consider or examine it; and in gen. to consider, survey, inspect (freq. in Liv.): “hujus ut aspicerent opus admirabile,Ov. M. 6, 14: “Boeotiam atque Euboeam aspicere jussi,Liv. 42, 37: “in Boeotiā aspiciendae res,id. 42, 67 fin.: “Ap. Claudium legatum ad eas res aspiciendas componendasque senatus misit,id. 42, 5; 26, 51; 32, 5 al.
II. Trop.
A. In gen.: sic in oratione Crassi divitias atque ornamenta ejus ingenii per quaedam involucra perspexi; “sed ea cum contemplari cuperem, vix aspiciendi potestas fuit,Cic. de Or. 1, 35, 161: “sic evolavit oratio, ut ejus vim atque incitationem aspexerim, vestigia ingressumque vix viderim,observed, noticed, id. ib. 1, 35, 161: “in auctorem fidei,Vulg. Heb. 12, 2: “in remunerationem,ib. ib. 11, 26.—So esp., to examine, reflect upon, to consider, weigh, ponder (most freq. in the imperat.: aspice, see, ponder, consider, etc.).
a. With acc.: “Postea [tu] aspicito meum, quando ego tuum inspectavero,Plaut. Rud. 3, 4, 50: “neque tanta (est) in rebus obscuritas, ut eas non penitus vir ingenio cernat, si modo (eas) aspexerit,attends to them, Cic. de Or. 3, 31, 124: aspice, ait, Perseu, nostrae primordia gentis, Ov M. 5, 190.—
b. With a finite clause.
(α). In the subj.: “qui semel aspexit, quantum dimissa petitis Praestent, etc.,has weighed, considered, Hor. Ep. 1, 7, 96: “aspiciebant, quomodo turba jactaret aes etc.,Vulg. Marc. 12, 41: “aspiciebant, ubi (Jesus) poneretur,ib. ib. 15, 47: “Quin tu illam aspice, ut placide adcubat,Plaut. Most. 3, 2, 168: “quin aspice, quantum Aggrediare nefas,Ov. M. 7, 70: “Aspice, venturo laetentur ut omnia saeclo!Verg. E. 4, 52: “Aspice, Plautus Quo pacto partes tutetur amantis ephebi, ut patris attenti ... Quantus sit dossennus,Hor. Ep. 2, 1, 170 sqq.: “Aspice, num mage sit nostrum penetrabile telum,Verg. A. 10, 481: “aspice, si quid loquamur,Hor. Ep. 1, 17, 4 sq.: “Aspice, qui coeant populi,Verg. A. 8, 385: “Qualem commendes, etiam atque etiam aspice,Hor. Ep. 1, 18, 76: aspice, Quanto cum fastu, quanto molimine circumspectemus etc., id. ib. 2, 2, 92.—
(β). In the indic. (rare): “Aspice, ut antrum Silvestris raris sparsit labrusca racemis,Verg. E. 5, 6: “Aspice, ut insignis spoliis Marcellus opimis Ingreditur,id. A. 6, 855: “quantas ostentant, aspice, vires,id. ib. 6, 771: “Aspice, quem gloria extulerat,id. Cat. 12, 1: “aspicite, quae fecit nobiscum,Vulg. Tob. 13, 6.—Also, to take into consideration, to have in view: “si genus aspicitur, Saturnum prima parentem Feci,Ov. F. 6, 29.—
B. Esp.
1. To look upon with respect, admiration: “erat in classe Chabrias privatus, sed eum magis milites quam qui praeerant, aspiciebant,Nep. Chabr. 4, 1.—
2. Aliquem, to look one boldly in the face, to meet his glance: “Lacedaemonii, quos nemo Boeotiorum ausus fuit aspicere in acie,Nep. Epam. 8, 3 (cf. supra, I., the passage from Suet. Aug. 16). —
3. Lumen aspicere, to see the light for to live: “odi celebritatem, fugio homines, lucem aspicere vix possum,Cic. Att. 3, 7; id. Brut. 3, 12; cf. the foll. number fin.
4. Ad inchoative (as in addubito, addormio, aduro, etc.), to get a sight of, to see, perceive, descry: “perii, si me aspexerit,Plaut. Am. 1, 1, 164: “forte unam aspicio adulescentulam,Ter. And. 1, 1, 91; id. Ad. 3, 3, 19: “respexit et equum alacrem laetus aspexit,Cic. Div. 1, 33, 73; so id. Har. Resp. 1, 2: “tum vero Phaëthon cunctis e partibus orbem Aspicit accensum,Ov. M. 2, 228; 7, 651: “aspicit hanc visamque vocat,id. ib. 2, 443; 2, 714; 3, 69; 3, 356; 3, 486; 7, 384; “7, 791 et saep.: Quem simul aspexit scabrum intonsumque,Hor. Ep. 1, 7, 90.—Hence trop.: lumen aspicere, to see the light for to be born: “ut propter quos hanc suavissimam lucem aspexerit, eos indignissime luce privārit,Cic. Rosc. Am. 22 fin.; cf. supra, II. B. 3.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (68 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (68):
    • Cicero, Letters to Atticus, 3.7
    • New Testament, Hebrews, 12.2
    • New Testament, Mark, 12.41
    • Old Testament, Isaiah, 5.30
    • Cicero, Against Catiline, 3.5.13
    • Cicero, For Sextus Roscius of Ameria, 22
    • Cicero, Philippics, 2.30
    • Cicero, On the Responses of the Haruspices, 1.2
    • Cicero, On the Responses of the Haruspices, 8
    • Cicero, Against Verres, 2.5.171
    • Cicero, For Sulla, 27
    • Cicero, For Milo, 3
    • Ovid, Metamorphoses, 2.228
    • Ovid, Metamorphoses, 6.14
    • Ovid, Metamorphoses, 13.70
    • Ovid, Metamorphoses, 2.443
    • Ovid, Metamorphoses, 2.92
    • Ovid, Metamorphoses, 6.34
    • Ovid, Metamorphoses, 7.70
    • Plautus, Cistellaria, 4.2
    • Plautus, Mostellaria, 3.2
    • Plautus, Pseudolus, 1.2
    • Plautus, Rudens, 3.4
    • Vergil, Aeneid, 10.481
    • Vergil, Aeneid, 2.690
    • Vergil, Aeneid, 4.372
    • Vergil, Aeneid, 6.855
    • Vergil, Aeneid, 8.385
    • Old Testament, 2 Maccabees, 7.28
    • Old Testament, Exodus, 33.8
    • Old Testament, Exodus, 3.6
    • Old Testament, Jeremiah, 4.23
    • New Testament, Matthew, 14.9
    • Old Testament, Psalm, 101.20
    • Old Testament, Zechariah, 12.10
    • Suetonius, Divus Augustus, 16
    • Tacitus, Annales, 3.45
    • Tacitus, Historiae, 2.68
    • Tacitus, Agricola, 24
    • Tacitus, Agricola, 29
    • Tacitus, Germania, 5
    • Tacitus, Agricola, 30
    • Plautus, Amphitruo, 1.1
    • Plautus, Amphitruo, 2.2
    • Plautus, Asinaria, 4.1
    • Plautus, Captivi, 3.4
    • Plautus, Mercator, 5.2
    • Cicero, On Oratory, 1.35
    • Cicero, On Oratory, 3.31
    • Suetonius, Tiberius, 59
    • Cornelius Nepos, Chabrias, 4.1
    • Cornelius Nepos, Epaminondas, 8.3
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 28.5
    • Pliny the Younger, Epistulae, 5.6.29
    • Livy, The History of Rome, Book 42, 5
    • Livy, The History of Rome, Book 42, 67
    • Livy, The History of Rome, Book 9, 7
    • Livy, The History of Rome, Book 42, 37
    • Livy, The History of Rome, Book 26, 51
    • Livy, The History of Rome, Book 32, 5
    • Cicero, de Natura Deorum, 2.25
    • Cicero, De Amicitia, 23
    • Cicero, De Divinatione, 1.33
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 2.10
    • Gellius, Noctes Atticae, 1.24
    • Columella, Res Rustica, 8.8.2
    • Cicero, Brutus, 3.12
    • Ovid, Fasti, 6
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: