previous next
con-fīdo , fĭsus sum, 3,
I.v. n., to trust confidently in something, confide in, rely firmly upon, to believe, be assured of (as an enhancing of sperare, Cic. Att. 6, 9, 1; Nep. Milt. 1, 1; freq. and class. in prose and poetry); constr. with abl., acc. and inf., with dat., rarely with de, ut, or absol.
(α). With abl. (in verb. finit. very rare with personal object): “aut corporis firmitate aut fortunae stabilitate,Cic. Tusc. 5, 14, 40: “copiā et facultate causae,id. Rosc. Com. 1, 2; id. Tusc. 5, 3, 8: “illum, quo antea confidebant, metuunt,id. Att. 8, 13, 2; id. Clu. 1, 1: “naturā loci,Caes. B. G. 3, 9; 7, 68; id. B. C. 1, 58: “castrorum propinquitate,id. ib. 1, 75 fin.; 3, 83; Lentul. ap. Cic. Fam. 12, 14, 4: “jurejurando,Suet. Caes. 86; cf.: “neque milites alio duce plus confidere aut audere,Liv. 21, 4, 4: “socio Ulixe,Ov. M. 13, 240 (v. also under γ).—So esp. with part. pass.: “confisus, a, um: neque Caesar opus intermittit confisus praesidio legionum trium,Caes. B. C. 1, 42; 1, 75; 3, 106; Auct. B. Alex. 10, 5, Auct. B. G. 8, 3; 8, 15; “Auct. B. Afr. 49: tam potenti duce confisus,Liv. 24, 5, 12; 28, 42, 12: “nullā aliā urbe,Cic. Fam. 12, 14, 4; Lentul. ib. 12, 15, 3: “patientiā nostrā,Plin. Pan. 68, 2: “senatus consulto,Suet. Caes. 86.—
(γ). With dat. (very freq.; “and so almost always of personal objects): me perturbasset ejus sententia, nisi vestrae virtuti constantiaeque confiderem,Cic. Phil. 5, 1, 2; cf. id. Att. 16, 16, A, 5; “1, 9, 2: cui divinationi,id. Fam. 6, 6, 4: “his rebus magis quam causae suae,id. Inv. 1, 16, 22; Cic. Verr. 2, 2, 28, § 69; id. Sest. 64, 135; id. Mil. 23, 61; id. Fin. 1, 9, 31; Liv. 38, 48, 13: “virtuti militum,Caes. B. C. 3, 24: “cui (peditum parti) maxime confidebat,id. ib. 2, 40: “equitatui,id. ib. 3, 94; “Auct. B. Afr. 60: fidei Romanae,Liv. 21, 19, 10; 22, 18, 8; 29, 12, 1; “40, 12, 15 al.: huic legioni Caesar confidebat maxime,Caes. B. G. 1, 40; 1, 42. —Esp. freq. with sibi, to rely on one's self, have confidence in one's self: “neque illi sibi confisi ex portā prodire sunt ausi,Caes. B. C. 3, 7: “dum sibi uterque confideret,id. ib. 3, 10; Cic. Fl. 1, 5; id. Clu. 23, 63; id. Har. Resp. 16, 35; id. Ac. 2, 11, 36; id. Fin. 3, 8, 29; id. Lael. 5, 17; 9, 30; id. Rep. 3, 13, 23; Brut. ap. Cic. Ep. ad Brut. 1, 16, 6; Auct. B. Afr. 19; Sen. Tranq. 14, 2; id. Ep. 72, 2; Liv. 4, 18, 1: “fidei legionum, Auct. B. Alex. 6, 2: suae virtuti,Liv. 3, 67, 5; 21, 57, 12: “felicitati regis sui,Curt. 3, 14, 4: “Graecorum erga se benevolentiae,id. 4, 10, 16; 7, 7, 28; 7, 9, 1; 9, 2, 25; Tac. A. 1, 81; 14, 36; id. H. 1, 14; Sen. Ep. 4, 7.—Dub. whether dat. or abl. (cf. supra α): suis bonis. Cic. Tusc. 5, 13, 40: “viribus,Caes. B. G. 1, 53: “dis immortalibus,Sall. C. 52, 28: “his amicis sociisque,id. ib. 16, 4; id. J. 112, 2: “suis militibus,Liv. 2, 45, 4: “quibus (rebus),Quint. 3, 6, 8: “ostento,Suet. Tib. 19 al.
(δ). With de: “externis auxiliis de salute urbis confidere,Caes. B. C. 2, 5 fin.: “de consuetudine civitatis,Dig. 1, 3, 34; Nep. Milt. 1, 1.—(ε) With acc.: “confisus avos,Stat. Th. 2, 573; cf. Prisc. 18, p. 1185 P.; cf.: “nihil nimis oportet confidere,Cic. Tusc. 1, 32, 78.—(ζ) With ut, Plin. Ep. 2, 5, 7 (but in Cic. Q. Fr. 1, 2, 5, § 16, confido is prob. a gloss; v. Orell. N. cr.).—(η) Absol.: “non confidit,Plaut. Ps. 4, 7, 107: ubi legati satis confidunt, die constituto, Senatus utrisque datur, Sall. J. 13, 9.—*
II. Poet. with inanim. subjects: “remis confisa minutis parvula cymba,Prop. 1, 11, 9.—Hence, confīdens , entis, P. a. (lit. confident, trusting to something; hence with exclusive ref. to one's self), selfconfident; in a good and (more freq.) in a bad sense (class.).
A. In a good sense (perh. only ante-class.), bold, daring, undaunted: “decet innocentem servum atque innoxium Confidentem esse,Plaut. Capt. 3, 5, 8: “qui me alter est audacior homo? aut qui me confidentior?id. Am. 1, 1, 1: “senex, ellum, confidens, catus,Ter. And. 5, 2, 14.— Comp.: “quod est nimio confidentius,Gell. 10, 26, 9.—
B. In a bad sense, shameless, audacious, impudent: “qui fortis est, idem est fidens, quoniam confidens malā consuetudine loquendi in vitio ponitur, ductum verbum a confidendo, quod laudis est, etc.,Cic. Tusc. 3, 7, 14: improbus, confidens, nequam, malus videatur, Lucil. ap. Non. p. 262, 11; Turp. ib. p. 262, 13: “homo,Ter. Phorm. 1, 2, 73 (cf. Cic. Caecin. 10, 27); Cic. Phil. 7, 1, 3; * Hor. S. 1, 7, 7; Quint. 9, 3, 65; Suet. Dom. 12.—Sup.: “juvenum confidentissime,Verg. G. 4, 445: “mendacium,App. Mag. p. 318, 27.—Hence, adv.: confīdenter .
1. In a good sense, boldly, daringly: “confidenter hominem contra colloqui,Plaut. Am. 1, 1, 183; 2, 2, 207; id. Capt. 3, 5, 6.— Comp.: “dicere,Cic. Cael. 19, 44: “loqui,id. de Or. 2, 7, 28.—
2. In a bad sense, audaciously, impudently, Afran. ap. Non. p. 262, 17; Ter. Heaut. 5, 3, 7.—Sup.: “confidentissime resistens,Auct. Her. 2, 5, 8 fin.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (89 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (89):
    • Cicero, Letters to his Friends, 12.14.4
    • Cicero, Letters to his Friends, 6.6.4
    • Cicero, Letters to Atticus, 16.16
    • Cicero, Letters to Atticus, 1.10.2
    • Cicero, Letters to Atticus, 6.9.1
    • Cicero, Letters to Atticus, 8.13.2
    • Cicero, Letters to his brother Quintus, 1.2.5
    • Caesar, Gallic War, 1.40
    • Caesar, Gallic War, 1.23
    • Caesar, Gallic War, 1.53
    • Caesar, Gallic War, 3.9
    • Cicero, For Milo, 23.61
    • Cicero, Philippics, 5.1.2
    • Cicero, Philippics, 7.1.3
    • Cicero, For Quintus Roscius the Actor, 1.2
    • Cicero, On the Responses of the Haruspices, 16.35
    • Cicero, Against Verres, 2.2.69
    • Cicero, Against Verres, 2.5.177
    • Cicero, For Aulus Caecina, 10.27
    • Cicero, For Aulus Cluentius, 1.1
    • Cicero, For Aulus Cluentius, 23.63
    • Cicero, For Marcus Caelius, 19.44
    • Cicero, For Sestius, 64.135
    • Livy, The History of Rome, Book 4, 18.1
    • Ovid, Metamorphoses, 13.240
    • Ovid, Metamorphoses, 9.256
    • Plautus, Pseudolus, 4.7
    • Plautus, Stichus, 3.2
    • Vergil, Georgics, 4.445
    • Suetonius, Domitianus, 12
    • Caesar, Civil War, 1.42
    • Caesar, Civil War, 1.58
    • Caesar, Civil War, 2.10
    • Caesar, Civil War, 2.5
    • Caesar, Civil War, 3.24
    • Caesar, Civil War, 3.7
    • Tacitus, Annales, 1.81
    • Tacitus, Historiae, 1.14
    • Plautus, Amphitruo, 1.1
    • Plautus, Captivi, 3.5
    • Cicero, On Oratory, 2.7
    • Sallust, Catilinae Coniuratio, 16
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 13
    • Lucretius, De Rerum Natura, 5.391
    • Suetonius, Divus Julius, 29
    • Suetonius, Divus Julius, 86
    • Suetonius, Otho, 10
    • Suetonius, Tiberius, 19
    • Cornelius Nepos, Miltiades, 1.1
    • Pliny the Younger, Epistulae, 2.5.7
    • Livy, The History of Rome, Book 38, 48
    • Livy, The History of Rome, Book 3, 67.5
    • Livy, The History of Rome, Book 24, 5
    • Livy, The History of Rome, Book 28, 42.12
    • Livy, The History of Rome, Book 22, 18
    • Livy, The History of Rome, Book 21, 19
    • Livy, The History of Rome, Book 29, 12.1
    • Livy, The History of Rome, Book 36, 40
    • Livy, The History of Rome, Book 4, 32.6
    • Livy, The History of Rome, Book 44, 13
    • Livy, The History of Rome, Book 2, 45.4
    • Livy, The History of Rome, Book 21, 4
    • Livy, The History of Rome, Book 21, 57
    • Cicero, De Republica, 3.13
    • Cicero, de Finibus Bonorum et Malorum, 1.9
    • Cicero, de Finibus Bonorum et Malorum, 3.8
    • Cicero, De Amicitia, 5
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 1.32
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 3.7
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 5.13
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 5.14
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 5.3
    • Cicero, De Officiis, 3.2
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 3, 6.8
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 5, 12.17
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 9, 3.65
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 11, 1.92
    • Gellius, Noctes Atticae, 10.26.9
    • Seneca, Epistulae, 4.7
    • Seneca, Epistulae, 72.2
    • Sallust, Catilinae Coniuratio, 17
    • Sallust, Catilinae Coniuratio, 52
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 112
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 26
    • Statius, Thebias, 2
    • Curtius, Historiarum Alexandri Magni, 4.10.16
    • Curtius, Historiarum Alexandri Magni, 7.7.28
    • Curtius, Historiarum Alexandri Magni, 7.9.1
    • Cicero, De Inventione, 1.16
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: