previous next
cultus , ūs, m. 1. colo.
II. Trop.
A. In gen. (also rare), training, education, culture: “malo cultu corruptus,Cic. Part. Or. 26, 91: “animi,mental discipline, id. Fin. 5, 19, 54; cf.: “recti cultus pectora roborant,Hor. C. 4, 4, 34; id. Ep. 2, 2, 123: “litterarum,Just. 9, 8, 18; Gell. 14, 6, 1: “quos (barbaros reges) nulla eruditio, nullus litterarum cultus imbuerat,Sen. Ira, 3, 17, 1: “quid tam dignum cultu atque labore ducamus (sc. quam vocem)?Quint. 2, 16, 17.—
B. In partic.
1. An honoring, reverence, adoration, veneration: “philosophia nos primum ad deorum cultum erudivit,Cic. Tusc. 1, 26, 64; id. Inv. 2, 53, 161; Ov. M. 2, 425: “exquisitus religionis cultus,Val. Max. 5, 2, 1; 4, 4, 4.— In plur.: “justis ac piis,Lact. 4, 3: “de adventu regis et cultu sui,Tac. A. 2, 58.— Far more freq. and class. in prose and poetry,
2. Care directed to the refinement of life (opp. to a state of nature), i. e. arrangements for living, style, manner of life, culture, cultivation, elegance, polish, civilization, refinement, etc.: “homines a ferā agrestique vitā ad humanum cultum civilemque deducere,Cic. de Or. 1, 8, 33; cf.: eadem mediocritas ad omnem usum cultumque vitae transferenda est. id. Off. 1, 39, 140: (Belgae) a cultu atque humanitate provinciae longissime absunt, Caes. B. G. 1, 1; cf. id. ib. 1, 31; Verg. A. 5, 730; and in plur.: “cultusque artesque virorum,Ov. M. 7, 58: “liberalis,Liv. 45, 28, 11: “humilis,id. 1, 39, 3: “agrestis et rusticus,id. 7, 4, 6; cf. “feri,Hor. C. 1, 10, 2: “multas (artes) ad animorum corporumque cultum ... invexit,Liv. 39, 8, 3: “regio victu atque cultu aetatem agere,Sall. C. 37, 6; “so with victus,Cic. Fam. 9, 3, 1; Caes. B. G. 6, 24; Nep. Alcib. 11, 4 al.; cf. of improvement, cultivation of mind: “animi cultus ille erat ei quasi quidam humanitatis cibus,Cic. Fin. 5, 19, 54: “non mores patrios solum, sed etiam cultum vestitumque mutavit,Nep. Paus. 3, 1. —In a bad sense, luxury, voluptuousness, wantonness: “libido stupri, ganeae ceterique cultūs non minor incesserat,sensual indulgences, Sall. C. 13, 3; cf.: “cultus ac desidia imperatoris,Liv. 29, 21, 13.—
b. Transf., of ornaments of style: “in verbis effusiorem, ut ipsi vocant, cultum adfectaverunt,Quint. 3, 8, 58; so id. 2, 5, 23; 10, 1, 124 al.
3. Style of dress, external appearance, clothing, dress, garb, apparel, attire; esp. ornament, decoration, splendid dress, splendor (so most freq.): “aequato omnium cultu,Liv. 34, 4, 12: “pastoralis,Vell. 1, 2: “quam maxime miserabilis,Sall. J. 33, 1; Tert. Hab. Mul. 3: “regius,Nep. Dat. 3, 1: “militaris,Liv. 29, 19, 11: “incinctus Gabino cultu,id. 10, 7, 3: “justo mundior,id. 8, 15, 7: “amoenior,id. 4, 44, 11 et saep.; Vell. 2, 40; Quint. 8, prooem. § 20; Suet. Caes. 44 et saep.; Hor. C. 1, 8, 16; 4, 9, 15; Ov. M. 3, 609 et saep.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (46 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (46):
    • Cicero, Letters to his Friends, 9.3.1
    • Caesar, Gallic War, 1.1
    • Caesar, Gallic War, 6.24
    • Cicero, On the Agrarian Law, 2.25.66
    • Cicero, Against Verres, 2.4.114
    • Livy, The History of Rome, Book 8, 3
    • Ovid, Metamorphoses, 2.425
    • Ovid, Metamorphoses, 3.609
    • Ovid, Metamorphoses, 7.58
    • Vergil, Aeneid, 5.730
    • Tacitus, Annales, 2.58
    • Cicero, On Oratory, 1.8
    • Sallust, Catilinae Coniuratio, 13
    • Sallust, Catilinae Coniuratio, 37
    • Suetonius, Divus Julius, 44
    • Cornelius Nepos, Alcibiades, 11.4
    • Cornelius Nepos, Datames, 3.1
    • Cornelius Nepos, Pausanias, 3.1
    • Livy, The History of Rome, Book 45, 28.11
    • Livy, The History of Rome, Book 39, 8
    • Livy, The History of Rome, Book 4, 44.11
    • Livy, The History of Rome, Book 29, 19.11
    • Livy, The History of Rome, Book 7, 4
    • Livy, The History of Rome, Book 8, 15
    • Livy, The History of Rome, Book 10, 7.3
    • Livy, The History of Rome, Book 29, 21.13
    • Livy, The History of Rome, Book 34, 4.12
    • Livy, The History of Rome, Book 1, 39.3
    • Livy, The History of Rome, Book 4, 12.7
    • Seneca, de Ira, 3.17.1
    • Cicero, De Legibus, 1.1
    • Cicero, de Finibus Bonorum et Malorum, 5.19
    • Cicero, de Natura Deorum, 2.63
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 1.26
    • Cicero, De Officiis, 1.39
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 2, 5.23
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 3, 8.58
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 2, 16.17
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 8, pr.20
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 10, 1.124
    • Gellius, Noctes Atticae, 14.6.1
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 33
    • Cicero, Partitiones Oratoriae, 26.91
    • Valerius Maximus, Facta et Dicta Memorabilia, 4.4.4
    • Valerius Maximus, Facta et Dicta Memorabilia, 5.2.1
    • Cicero, De Inventione, 2.53
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: