previous next
custos , ōdis, comm. root sku-, to cover, hide, etc.; cf. scutum, κεύθω, Germ. Haut, Haus, Corss. Ausspr. I. p. 353,
I.a guard, watch, preserver, keeper, overseer, protector, defender, attendant, etc., protectress, etc., in a friendly or hostile sense (freq. and class.).
I. In gen.
A. Of living beings.
1. In gen.: antiqua erilis fida custos corporis, Enn. Med. ap. Non. p. 39, 2 (Trag. Rel. v. 289 Vahl.); cf. in masc.: “corporis,a body-guard, Liv. 24, 7, 4; so plur., Nep. Dat. 9, 3; Suet. Calig. 55 al.: “Commium cum equitatu custodis loco relinquit,Caes. B. G. 6, 6 fin.: “cum vigillis custodibusque nostris colloqui,id. B. C. 1, 22 init.: “portae,Cic. Cat. 2, 12, 27: “fani,Cic. Verr. 2, 4, 43, § 94. custos defensorque provinciae, id. ib. 2, 5, 6, § “12: pontis,Nep. Milt. 3, 1: “patrimonii,Quint. 4, 2, 73: “hortorum,Suet. Calig. 59: “gregis,Verg. E. 10, 36: “pecuniae regiae,Curt. 5, 1, 20: ipse pecuniae quam regni melior custos, Liv 44, 26, 12: rei publicae custos senatus, Cic. Sest. 65, 137: “templorum,id. Dom. 55, 141: “custos ac vindex cupiditatum,id. Agr. 2, 9, 24: “salutis suae,Quint. 5, 11, 8; Curt. 3, 6, 1; Tac. A. 3, 14 et saep.: “his discipulis privos custodes dabo,Plaut. Ps. 3, 2, 76; so of teachers of youth, id. ib. 4, 3, 19; Ter. Phorm. 2, 1, 57; Hor. S. 1, 4, 118; id. A. P. 161; 239: “virtutis (ego) verae custos rigidusque satelles,id. Ep. 1, 1, 17.—Freq. of the gods, etc.: “dei custodes et conservatores hujus urbis,Cic. Sest. 24, 53; cf.: “custodi Jovi,Suet. Dom. 5: “montium custos Diana,Hor. C. 3, 22, 1: “rerum Caesar,id. ib. 4, 15, 17: multae tibi tum officient res, Custodes, etc., i. e. attendants of women, eunuchs, etc., id. S. 1, 2, 98 Heind.—Of dogs, Verg. G. 3, 406; Col. 7, 12; “so of Cerberus,Verg. A. 6, 424 al., and of the constellation Bootes, Ἀρκτοφύλαξ, Vitr. 9, 4, 1: armorum, the officer in charge of the arms in an army or fleet, Dig. 49, 16, 14, § 1; Inscr. Orell. 3630 al.
2. In civil affairs, t. t., a man who took charge of the vessel into which voting tablets were put (in order to prevent false suffrages), Varr. R. R. 3, 5, 18; Cic. Agr. 2, 9, 22; id. Red. Sen. 7, 17.—
B. Of inanimate subjects.
2. Of receptacles, safes, e. g. of a quiver: “eburnea Telorum custos,Ov. M. 8, 320; of an incense-box: “turis,id. ib. 13, 703; and in husbandry, the stump of an amputated vine-branch, i. q. resex, pollex, praesidiarius or subsidiarius palmes, Col. 4, 21, 3.—
II. In a hostile sense.
B. Esp., a jailer, keeper: “carceris,Plaut. Mil. 2, 2, 57; Nep. Eum. 11, 1; id. Alcib. 4, 4: “quem ex Mauritania rex proditionis insimulatum cum custodibus miserat,Sall. H. 2, 25 Dietsch: “te sub custode tenebo,Hor. Ep. 1, 16, 77; Tac. A. 2, 68; 3, 28; 4, 60 al.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (45 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (45):
    • Caesar, Gallic War, 1.20
    • Caesar, Gallic War, 6.6
    • Cicero, Against Catiline, 2.12.27
    • Cicero, Divinatio against Q. Caecilius, 16.51
    • Cicero, On the Agrarian Law, 2.9.24
    • Cicero, For Sestius, 24.53
    • Cicero, For Sestius, 65.137
    • Cicero, Against Verres, 2.4.94
    • Cicero, Against Verres, 2.5.63
    • Cicero, On the Agrarian Law, 2.9.22
    • Cicero, On his House, 55.141
    • Ovid, Metamorphoses, 13.703
    • Ovid, Metamorphoses, 8.320
    • Plautus, Pseudolus, 3.2
    • Vergil, Aeneid, 6.424
    • Vergil, Georgics, 3.406
    • Suetonius, Domitianus, 5
    • Horace, Satires, 1.2.98
    • Horace, Satires, 1.4.118
    • Horace, Ars Poetica, 161
    • Vitruvius, On Architecture, 9.4.1
    • Caesar, Civil War, 1.22
    • Tacitus, Annales, 2.68
    • Tacitus, Annales, 3.14
    • Plautus, Miles Gloriosus, 2.2
    • Lucretius, De Rerum Natura, 3.324
    • Suetonius, Caligula, 55
    • Suetonius, Caligula, 59
    • Suetonius, Tiberius, 12
    • Cornelius Nepos, Alcibiades, 4.4
    • Cornelius Nepos, Datames, 9.3
    • Cornelius Nepos, Eumenes, 11.1
    • Cornelius Nepos, Miltiades, 3.1
    • Livy, The History of Rome, Book 24, 7
    • Cicero, de Finibus Bonorum et Malorum, 4.7
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 2.14
    • Cicero, De Officiis, 2.7
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 4, 2.73
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 5, 11.8
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 8, 5.19
    • Columella, Res Rustica, 4.21.3
    • Columella, Res Rustica, 7.12
    • Curtius, Historiarum Alexandri Magni, 3.6.1
    • Curtius, Historiarum Alexandri Magni, 5.11.2
    • Curtius, Historiarum Alexandri Magni, 5.1.20
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: