previous next
dŏmus , ūs and i, 2d and 4th decl., f. Sanscr. damas, house; Gr. root δέμ-ω, to build, whence δόμος, δεσ-πότης for δεμσπότης; cf. Germ. Zimmer; Eng. timber, etc.,
I.a house, home (for syn. cf. aedes, casa, domicilium, habitatio; mansio, sedes, tectum, tugurium; aedificium, moles). —Forms of the cases.
a. Sing.
(β). Gen., in the comic poets only the ante-class. form domi: “haud quod tui me neque domi distaedeat,Plaut. Am. 1, 3, 5: “commeminit domi,id. Trin. 4, 3, 20; cf.: “domi focique fac vicissim ut memineris,Ter. Eun. 4, 7, 45: “domi cupio (i.q. cupidus sum),Plaut. Trin. 4, 1, 22; acc. to Don. Ter. l. l.: decora domi, Caecil. ap. Don. l. l.: conviva domi, Afran. ap. Non. 337, 23. But since Varro (except as infra, 2.): “domūs,Varr. L. L. 5, § 162 Müll. (twice); Cat. 64, 246; Verg. G. 4, 209; id. A. 1, 356; 4, 318; 645; 6, 27; 53; 81; Hor. C. 4, 12, 6; id. S. 2, 5, 108; Ov. M. 2, 737; Stat. S. 5, 2, 77; Suet. Caes. 81 et saep. The uncontr. form domuis, Varr. ap. Non. 491, 22; and Nigidius, acc. to Gell. 4, 16, 1; the form domos, used by Augustus exclusively, acc. to Suet. Aug. 87 (or domuos, acc. to Ritschl; v. Neue Formenl. 1, 362; cf. SENATVOS from senatus in the S. C. de Bacan.).—
(γ). Dat.: “domo,Cato R. R. 134, 2; 139; 141, 2; Hor. Ep. 1, 10, 13 (ex conj. Lachm.; also Lucr. 5, 1267); “much more freq. domui,Caes. B. C. 3, 112, 8; Quint. 1, 10, 32; 7, 1, 53 Spald. and Zumpt N. cr.; Tac. H. 4, 68; Ov. M. 4, 66; id. Tr. 1, 2, 101; 3, 12, 50; id. Pont. 1, 2, 108; 3, 1, 75.—
(δ). Acc.: “domum,Plaut. Aul. prol. 3; id. Bacch. 3, 3, 54; Ter. Eun. 2, 3, 90; Cic. Rep. 1, 39; 2, 5; 6, 19; 23; 26 et saep.—Apoc. form do = δῶ (for δῶμα): endo suam do, Enn. ap. Diom. p. 436 P.; and ap. Aus. Idyll. 12, 18 (Ann. v. 563 ed. Vahl.).—(ε) Voc.: domus, Enn. ap. Cic. Off. 1, 39, 139; id. ap. Cic. de Or. 3, 26, 102; 3, 58, 217; Nov. ap. Non. 510; Verg. A. 2, 241.—(ζ) Abl., usually domo, Plaut. Aul. 1, 2, 27; id. Curc. 1, 3, 53 et saep.; Ter. Eun. 5, 5, 18; Cic. Rep. 2, 4; id. Off. 1, 39, 139 (four times) et saep.: “domu,Plaut. Mil. 2, 1, 48; Cic. Phil. 2, 18, 45; Cic. Verr. 2, 5, 49, § 128; Inscr. Grut. 599, 8; cf. Quint. 1, 6, 5.—
b. Plur.
(β). Gen.: domorum (poet.), Lucr. 1, 354; 489 saep.; Verg. G. 4, 159; id. A. 2, 445; “usually domuum,Plin. 36, 13, 19, § 88; 8, 57, 82, § 221; Tac. A. 3, 24; 6, 45; Juv. 3, 72; Sen. Ep. 122, 9; Dig. 33, 2, 32, § 2 et saep.—
(γ). Dat. and abl., only domibus, Varr. L. L. 5, § 160 Müll.; Caes. B. G. 6, 11, 2; id. B. C. 3, 42 fin.; Quint. 9, 4, 4; Tac. A. 3, 6; id. H. 1, 4; id. G. 46; Verg. G. 2, 443; Hor. C. 1, 22, 22; id. S. 2, 6, 71 et saep.—
(δ). Acc. usually domos, Plaut. Poen. 3, 6, 19; Lucr. 1, 18; 6, 241; Cic. Rep. 1, 13 (twice); Caes. B. G. 1, 30, 3; id. B. C. 3, 82, 4; Sall. C. 12, 3 and 4; Verg. G. 1, 182 et saep. The MSS. often vary between domos and domus; cf. Beier Cic. Off. 2, 18, 64; Drak. Liv. 3, 29, 5; Oud. Suet. Claud. 25; so Verg. A. 1, 140; id. G 4, 446 al. The form domus is certain, Att. ap. Gell. 14, 1, 34; Quadrig. ib. 17, 2, 5; so Cic. Verr. 2, 4, 4, § 7; Liv. 45, 1, 10.—
2. Adverbial forms.
b. Domum, home, homewards, to the house, Plaut. Am. 1, 1, 40 et saep.; Ter. And. 1, 5, 20 et saep.; Cic. Lael. 3, 12; Cic. Verr. 1, 9, 25; id. Ac. 1, 3 et saep.; Verg. E. 1, 36; 10, 77 et saep.: “domum meam,Cic. Att. 1, 1, 3; id. Fam. 9, 19: “domum suam,Plaut. Am. 2, 2, 31; Cic. Rep. 1, 14; 2, 9; id. Rosc. Am. 18 fin.; Caes. B. G. 2, 10, 4 al.: “domum regiam (comportant),Sall. J. 76 fin.: “Pomponii domum (venisse),Cic. Off. 3, 31, 112: “domum Roscii,id. Rosc. Com. 9, 26: “cujusdam hominis nobilis domum,id. Or. in Toga Cand. p. 521 ed. Orell.: “domum reditio,Caes. B. G. 1, 5: “domum concursus,id. B. C. 1, 53.—When more persons than one are spoken of, the plur. is freq. used: “domos,Liv. 3, 5; 27, 51; 28, 2; Curt. 9, 8, 1 al.: “domos nostras,Plaut. Poen. 3, 6, 19: “domos suas,Sall. J. 66, 3; and: suas domos, Liv 2, 7; but the sing. also: “Suebi domum reverti coeperunt,Caes. B. G. 1, 54.—Sometimes also with in and acc.: “rex in domum se recepit,Liv. 44, 45: “in domos atque in tecta refugere,id. 26, 10: “cur non introeo in nostram domum?Plaut. Am. 1, 1, 253; id. Capt. 4, 4, 3: “venisse in M. Laecae domum,Cic. Cat. 1, 4; cf. Caes. B. C. 2, 18, 2; and Suet. Vesp. 5.—
c. Domo.
3. In colloq. lang.: domi habere aliquid, to have a thing at home, i. e. to have it about one, to have in abundance, to be provided with it, to have or know it one's self: “domi habet animum falsiloquum ... Domi dolos, domi delenifica facta, domi fallacias,Plaut. Mil. 2, 2, 36 sq.: “domi habuit unde disceret,Ter. Ad. 3, 3, 59 Ruhnk. In a like sense: “id quidem domi est,Cic. Att. 10, 14, 2; cf. Plaut. Truc. 2, 5, 4: sed quid ego nunc haec ad te, cujus domi nascuntur? γλαῦκ̓ εἰς Ἀθήνας, Cic. Fam. 9, 3 fin.
B. Poet. transf., any sort of building or abode. So of the labyrinth, Verg. A. 6, 27; “of a sacred grotto,id. ib. 6, 81; “of the abode of the gods,id. ib. 10, 1; 101; Ov. M. 4, 736; 6, 269 al.; “of the winds,Verg. G. 1, 371; Ov. M. 1, 279; “of animals,Verg. G. 2, 209; id. A. 5, 214; Stat. Th. 1, 367; “of birds,Verg. A. 8, 235; “of Danaë's prison,Prop. 2, 20, 12 (3, 13, 12 M.); “of the tomb: marmorea,Tib. 3, 2, 22; “the same, DOMVS AETERNA,Inscr. Orell. 1174; 4525 sq.: “AETERNALIS,ib. 4518 (cf. in Heb. for the grave, Eccl. 12, 5); and: “CERTA,ib. 4850; “of the body, as the dwelling of the soul,Ov. M. 15, 159; 458 et saep.
II. Meton.
A. In a wider sense, one's native place, country, home. M. Su. Siculus sum Syracusanus. M. So. Ea domus et patria est mihi, Plaut. Men. 5, 9, 10; “so (with patria),id. Merc. 3, 4, 68; Verg. A. 7, 122; also with patria as an adjective, Plaut. Merc. 5, 1, 2; Ov. M. 11, 269; cf. also Plaut. Mil. 2, 5, 41; Verg. A. 5, 638; Ov. M. 13, 227 al.: domi aetatem agere, opp. patriă procul, Enn. ap. Cic. Fam. 7, 6; cf. Plaut. Ps. 4, 7, 75; id. Capt. 2, 1, 3; id. Poen. 5, 2, 6; Caes. B. G. 1, 18, 6; 1, 20, 2; Cic. Verr. 2, 1, 17; id. Q. Fr. 2, 14 fin.; Sall. C. 17, 4; id. J. 8, 1 et saep.: “legiones reveniunt domum,Plaut. Am. 1, 1, 33; so id. ib. 52; Cic. Fam. 7, 5; Caes. B. C. 1, 34, 3; Liv. 23, 20 al.: “ut (Galli) domo emigrent,Caes. B. G. 1, 31, 14: “qui genus? unde domo?Verg. A. 8, 114; 10, 183.—Hence, the phrases belli domique, and domi militiaeque, in war and peace, v. bellum and militia; “and cf.: noster populus in pace et domi imperat ... in bello sic paret, ut, etc.,Cic. Rep. 1, 40.—
B. A household, family, race (cf. the Gr. οἶκος, and the Heb. , v. Gesen. Lex. s. h. v. 7): “domus te nostra tota salutat,Cic. Att. 4, 12; id. Fam. 13, 46; Liv. 3, 32; Quint. 7, 1, 53 (twice); Tac. A. 3, 55; id. Agr. 19; Suet. Aug. 25; Verg. A. 1, 284; 3, 97: “tota domus duo sunt,Ov. M. 8, 636; id. F. 4, 544; Hor. C. 1, 6, 8; 3, 6, 26; Vulg. Matt. 10, 6 et saep.—Hence,
b. In philos lang., a philosophical school, sect, Cic. Ac. 1, 4; Sen. Ep. 29 fin.; id. Ben. 5, 15.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (184 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (184):
    • Cicero, Letters to his Friends, 10.25
    • Cicero, Letters to his Friends, 13.46
    • Cicero, Letters to his Friends, 4.7.4
    • Cicero, Letters to his Friends, 7.5
    • Cicero, Letters to his Friends, 7.6
    • Cicero, Letters to his Friends, 9.19
    • Cicero, Letters to his Friends, 9.3
    • Cicero, Letters to Atticus, 10.14.2
    • Cicero, Letters to Atticus, 12.25.1
    • Cicero, Letters to Atticus, 1.12.3
    • Cicero, Letters to Atticus, 1.1.3
    • Cicero, Letters to Atticus, 4.12
    • Cicero, Letters to his brother Quintus, 2.14
    • New Testament, Matthew, 10.6
    • Caesar, Gallic War, 1.18.6
    • Caesar, Gallic War, 1.30.3
    • Caesar, Gallic War, 1.31.14
    • Caesar, Gallic War, 1.5
    • Caesar, Gallic War, 1.54
    • Caesar, Gallic War, 2.10.4
    • Caesar, Gallic War, 6.11.2
    • Cicero, Against Catiline, 1.4
    • Cicero, Against Catiline, 2.6.13
    • Cicero, Philippics, 2.11.26
    • Cicero, Philippics, 2.18.45
    • Cicero, Divinatio against Q. Caecilius, 18.58
    • Cicero, Against Verres, 2.4.7
    • Cicero, Against Verres, 2.5.128
    • Cicero, For Aulus Caecina, 4.10
    • Cicero, For Quintus Roscius the Actor, 9.26
    • Cicero, For Sextus Roscius of Ameria, 18
    • Cicero, Against Verres, 2.1.44
    • Cicero, Against Verres, 2.2.4
    • Cicero, Against Verres, 2.5.108
    • Cicero, For Aulus Cluentius, 9.27
    • Cicero, On his House, 40.105
    • Cicero, For Milo, 7
    • Cicero, For Milo, 7.16
    • Cicero, Philippics, 2.14.35
    • Ovid, Metamorphoses, 11.269
    • Ovid, Metamorphoses, 13.227
    • Ovid, Metamorphoses, 15.159
    • Ovid, Metamorphoses, 1.279
    • Ovid, Metamorphoses, 2.737
    • Ovid, Metamorphoses, 4.736
    • Ovid, Metamorphoses, 8.636
    • Plautus, Curculio, 1.3
    • Plautus, Epidicus, 4.1
    • Plautus, Mostellaria, 1.3
    • Plautus, Mostellaria, 4.1
    • Plautus, Persa, 4.3
    • Plautus, Poenulus, 3.6
    • Plautus, Poenulus, 4.2
    • Plautus, Poenulus, 5.2
    • Plautus, Pseudolus, 1.1
    • Plautus, Pseudolus, 4.7
    • Plautus, Stichus, 1.1
    • Plautus, Trinummus, 4.1
    • Plautus, Trinummus, 4.3
    • Vergil, Aeneid, 1.140
    • Vergil, Aeneid, 1.284
    • Vergil, Aeneid, 1.356
    • Vergil, Aeneid, 2.241
    • Vergil, Aeneid, 2.445
    • Vergil, Aeneid, 5.214
    • Vergil, Aeneid, 5.638
    • Vergil, Aeneid, 6.27
    • Vergil, Aeneid, 7.122
    • Vergil, Aeneid, 8.114
    • Vergil, Aeneid, 8.235
    • Vergil, Georgics, 1.371
    • Vergil, Georgics, 2.209
    • Vergil, Georgics, 2.443
    • Vergil, Georgics, 4.159
    • Vergil, Georgics, 4.209
    • Vergil, Georgics, 4.481
    • Vergil, Georgics, 1.182
    • Suetonius, Divus Augustus, 25
    • Suetonius, Divus Julius, 81
    • Horace, Satires, 2.5.108
    • Horace, Satires, 1.1.67
    • Horace, Satires, 2.6.71
    • Ovid, Metamorphoses, 4.66
    • Caesar, Civil War, 1.34.3
    • Caesar, Civil War, 2.18.2
    • Caesar, Civil War, 3.112.8
    • Caesar, Civil War, 3.82.4
    • Caesar, Civil War, 1.53
    • Caesar, Civil War, 3.42
    • Tacitus, Annales, 3.24
    • Tacitus, Annales, 3.55
    • Tacitus, Annales, 3.6
    • Tacitus, Annales, 4.21
    • Tacitus, Historiae, 4.68
    • Tacitus, Historiae, 1.4
    • Tacitus, Germania, 46
    • Tacitus, Agricola, 19
    • Plautus, Amphitruo, 1.1
    • Plautus, Amphitruo, 1.3
    • Plautus, Amphitruo, 2.1
    • Plautus, Amphitruo, 2.2
    • Plautus, Aulularia, 1.2
    • Plautus, Aulularia, 3.2
    • Plautus, Bacchides, 3.1
    • Plautus, Bacchides, 3.3
    • Plautus, Captivi, 1.2
    • Plautus, Captivi, 2.1
    • Plautus, Captivi, 4.4
    • Plautus, Casina, 3.4
    • Plautus, Menaechmi, 2.3
    • Plautus, Menaechmi, 5.9
    • Plautus, Mercator, 3.4
    • Plautus, Mercator, 5.1
    • Plautus, Miles Gloriosus, 2.1
    • Plautus, Miles Gloriosus, 2.2
    • Plautus, Miles Gloriosus, 2.5
    • Plautus, Miles Gloriosus, 4.2
    • Plautus, Truculentus, 2.6
    • Cicero, On Oratory, 3.26
    • Lucretius, De Rerum Natura, 1.18
    • Lucretius, De Rerum Natura, 1.354
    • Lucretius, De Rerum Natura, 1.489
    • Lucretius, De Rerum Natura, 5.1267
    • Lucretius, De Rerum Natura, 6.241
    • Suetonius, Divus Augustus, 87
    • Suetonius, Divus Claudius, 25
    • Suetonius, Divus Julius, 20
    • Suetonius, Nero, 38
    • Suetonius, Divus Vespasianus, 5
    • Cornelius Nepos, Alcibiades, 2
    • Cornelius Nepos, Alcibiades, 3
    • Cornelius Nepos, Epaminondas, 10.3
    • Cornelius Nepos, Lysander, 3.5
    • Livy, The History of Rome, Book 45, 1.10
    • Livy, The History of Rome, Book 3, 32
    • Livy, The History of Rome, Book 23, 20
    • Livy, The History of Rome, Book 42, 1
    • Livy, The History of Rome, Book 44, 45
    • Livy, The History of Rome, Book 26, 10
    • Livy, The History of Rome, Book 28, 2
    • Livy, The History of Rome, Book 3, 32.2
    • Livy, The History of Rome, Book 27, 51
    • Livy, The History of Rome, Book 3, 29.5
    • Livy, The History of Rome, Book 3, 5
    • Seneca, de Beneficiis, 5.15
    • Cicero, De Republica, 1.12
    • Cicero, De Republica, 1.13
    • Cicero, De Republica, 1.14
    • Cicero, De Republica, 1.39
    • Cicero, De Republica, 1.43
    • Cicero, De Republica, 2.4
    • Cicero, de Finibus Bonorum et Malorum, 5.15
    • Cicero, De Amicitia, 1
    • Cicero, De Amicitia, 27
    • Cicero, De Amicitia, 3
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 1.22
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 5.39
    • Cicero, De Officiis, 2.18
    • Cicero, De Officiis, 3.26
    • Cicero, De Officiis, 3.31
    • Cicero, De Officiis, 1.39
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 1, 10.32
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 1, 1.22
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 1, 6.5
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 5, 10.16
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 9, 4.4
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 7, 1.53
    • Gellius, Noctes Atticae, 14.1.34
    • Gellius, Noctes Atticae, 17.2.5
    • Gellius, Noctes Atticae, 4.16.1
    • Seneca, Epistulae, 122.9
    • Seneca, Epistulae, 29
    • Sallust, Catilinae Coniuratio, 12
    • Sallust, Catilinae Coniuratio, 17
    • Sallust, Catilinae Coniuratio, 52
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 66
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 76
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 8
    • Ovid, Tristia, 1.2
    • Statius, Thebias, 1
    • Statius, Silvae, 5.2
    • Curtius, Historiarum Alexandri Magni, 9.8.1
    • Cicero, Orator, 26.89
    • Ovid, Fasti, 4
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: