previous next
dŭbĭtātĭo , ōnis, f. dubito.
I. A wavering in opinion or judgment; a being uncertain, a doubting; uncertainty, doubt.
A. Prop.
1. In gen. (freq. and good prose).
(α). Absol.: “nec tibi sollicitudinem ex dubitatione mea, nec spem ex affirmatione, afferre volui,Cic. Fam. 9, 17 fin.: “cum res non conjecturā, sed oculis ac manibus teneretur, neque in causa ulla dubitatio posset esse,id. Cluent. 7, 20: “in ea obscuritate ac dubitatione omnium,id. ib. 27: “quod quamquam dubitationem non habet, tamen rationes afferendas puto, etc.,id. Fin. 5, 10; cf. id. Agr. 1, 4, 11; Quint. 4, 3, 6: “dubitationem afferre,Cic. Off. 1, 41, 147; cf. id. ib. 3, 4, 18: “eo sibi minus dubitationis dari, quod, etc.,Caes. B. G. 1, 14, 1: “ad tollendam dubitationem sola non sufficiunt,Quint. 5, 9, 8; cf. id. 5, 13, 51; Cic. Att. 12, 6 fin. al. So in Cicero a few times: sine ulla dubitatione, without any doubt, i. e. per litoten, most certainly (an emphatic sine dubio, v. dubius, I. B. 2. b. ε), Cic. Tusc. 3, 3, 5; id. Balb. 13, 31; Cic. Verr. 2, 4, 18, § 39; id. Cat. 4, 3, 5; “so too, sine dubitatione,Col. 3, 6, 2 (but far more freq. in signif. II., v. infra).—
(β). With gen.: omnem dubitationem adventus legionum expellere, Caes. B. G. 5, 48 fin.; cf. “juris (i. e. dubitatio, penes quem esset jus),Cic. Caecin. 4, 9: “generum,id. de Or. 2, 31, 134: “hujus utilitatis,Quint. 1, 10, 28.—
(γ). With de: “illa Socratica, de omnibus rebus,Cic. Ac. 1, 4, 17; Auct. B. Afr. 26.—
2. Esp., as a fig. of speech, i. q. Gr. διαπόρησις, i. e. hesitation, embarrassment of the speaker, because unable to do justice to the greatness of his theme (e. g. Cic. Rosc. Am. 11; id. de Or. 3, 56, § 214), Auct. Her. 4, 29, 40; cf. Ernest. Lex. Technol. Lat. p. 136.—
B. Meton. (dubito, I. B.), a doubt, question, considering: “indigna dubitatio homine!Cic. Lael. 19, 67; so, “ad rem publicam adeundi,id. Rep. 1, 7, 12.—
II. A wavering, hesitating in coming to a conclusion; hesitancy, irresolution, delay: “aestuabat dubitatione, versabat se in utramque partem non solum mente, verum etiam corpore,Cic. Verr. 2, 2, 30; cf.: “qui timor! quae dubitatio! quanta haesitatio tractusque verborum!id. de Or. 2, 50: “inter dubitationem et moras senati,Sall. J. 30, 3; cf. id. ib. 62, 9: “aluit dubitatione bellum,Tac. A. 3, 41 fin. et saep.: “(Caesar) nulla interposita dubitatione legiones ex castris educit,without any hesitation, promptly, Caes. B. G. 7, 40, 1; “in this signif. very freq. in Cicero: sine ulla dubitatione,Cic. Cluent. 28, 75; Cic. Verr. 2, 3, 12; id. Pis. 3; 21 fin.; id. N. D. 1, 1; id. de Or. 2, 28, 122; id. Fam. 1, 5, b. 2. et saep.; cf.: “absque ulla dubitatione,Vulg. Ruth, 3, 13; “less freq. merely sine dubitatione,without hesitation, unhesitatingly, Cic. Agr. 2, 9, 23; id. N. D. 3, 34, 84; id. Ac. 2, 29, 94; id. Top. 15 fin.; id. Att. 11, 16, 3; so Cic. Fil. Fam. 16, 21; Auct. B. Alex. 63, 2; Vulg. Act. 10, 29.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (45 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (45):
    • Cicero, Letters to his Friends, 15.21
    • Cicero, Letters to his Friends, 3.5.3
    • Cicero, Letters to his Friends, 9.17
    • Cicero, Letters to Atticus, 11.16.3
    • Cicero, Letters to Atticus, 12.6
    • Caesar, Gallic War, 1.14.1
    • Caesar, Gallic War, 5.48
    • Caesar, Gallic War, 7.40.1
    • Cicero, Against Catiline, 4.3.5
    • Cicero, On the Agrarian Law, 1.4.11
    • Cicero, On the Agrarian Law, 2.9.23
    • Cicero, For Sextus Roscius of Ameria, 11
    • Cicero, Against Verres, 2.2.74
    • Cicero, Against Verres, 2.3.29
    • Cicero, Against Verres, 2.4.39
    • Cicero, For Aulus Caecina, 4.9
    • Cicero, For Cornelius Balbus, 13.31
    • Cicero, Against Piso, 3
    • New Testament, Acts, 10.29
    • Tacitus, Annales, 3.41
    • Cicero, On Oratory, 2.28
    • Cicero, On Oratory, 2.31
    • Cicero, On Oratory, 2.50
    • Cicero, On Oratory, 3.56
    • Cicero, De Republica, 1.7
    • Cicero, de Finibus Bonorum et Malorum, 5.10
    • Cicero, de Natura Deorum, 1.1
    • Cicero, de Natura Deorum, 2.63
    • Cicero, de Natura Deorum, 3.34
    • Cicero, De Amicitia, 19
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 3.3
    • Cicero, De Officiis, 2.5
    • Cicero, De Officiis, 3.2
    • Cicero, De Officiis, 3.4
    • Cicero, De Officiis, 1.41
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 1, 10.28
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 4, 3.6
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 5, 13.51
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 5, 9.8
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 7, 1.48
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 11, 2.44
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 30
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 62
    • Columella, Res Rustica, 3.6.2
    • Cicero, Topica, 15
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: