previous next
ex-solvo , solvi, sŏlūtum, 3 (
I.per diaeresin exsolŭātur, Lucr. 1, 811: “exsolŭïsse,Ov. F. 4, 534; cf. solvo, init.), v. a., to loose, unloose, to unbind, untie, undo (mostly poet. and in post-Aug. prose).
I. Lit.
A. In gen.: “nexus,Lucr. 1, 220: Am. Agedum, eam solve cistulam. So. Quid ego istam exsolvam? undo, unseal, Plaut. Am. 2, 2, 152: “properans exsolvi restim,id. Rud. 2, 3, 37: “catenas Caecinae,Tac. H. 3, 31: “vincula,id. A. 3, 33; id. H. 3, 12: “pugionem a latere,to ungird, id. H. 3, 68: “venas praebere exsolvendas,to be opened, id. A. 4, 22; 11, 3; 16, 17: “brachia ferro eodem ictu,id. ib. 15, 63: “amictus,to pull off, Stat. S. 1, 5, 53: “venenum exsoluta alvo transmisit,” i. e. in a flux, diarrhœa, Tac. A. 13, 15.—Of an inanimate subject: “(ignis) exsolvit glaciem,dissolves, melts, Lucr. 6, 878.—
B. In partic.
1. To set loose, release, deliver, free (mostly poet.): “aliquem vinclis,Plaut. Truc. 4, 3, 10; so, “exsolutus vinculis,Suet. Ner. 49: “jube sis me exsolvi cito,Plaut. Bacch. 4, 8, 16 sq.: “sese e nervis (animae),Lucr. 3, 696; cf. id. 1, 811: “se paulatim corpore (said of one dying),Verg. A. 11, 829: “quo (sanguine),Tac. H. 5, 6.—
2. In mercant. lang. (qs. to free from obligation, v. solvo, to discharge, pay a debt): nomina mea, per deos, expedi, exsolve (for which, shortly after: hoc quod debeo plane expedias et solutum relinquas), Cic. Att. 16, 6, 3: “aes alienum,Plin. Ep. 3, 11, 2: “pretium,Plaut. Men. 5, 6, 26: “multiplicem sortem,Liv. 6, 14, 7: “dotem uxori,Aur. Vict. Vir. Ill. 56: “legata,Tac. A. 1, 36 fin. et saep. —
II. Trop.
A. In gen., to throw off, lay aside, rid one's self of a thing: “legis nexus,Tac. A. 3, 28 fin.: “metus,” i. e. to lay aside, Luc. 5, 259: “pudorem,Stat. Ach. 1, 565: “robur peditum ad exsolvendum obsidium ducit,” i. e. to raise, Tac. A. 3, 39.—
B. In partic.
1. To release, free from any thing: “animum artis nodis religionum,Lucr. 1, 932; 4, 7: “animos religione,Liv. 8, 9, 13: “populum religione,id. 3, 20, 4: “se occupationibus,Cic. Fam. 7, 1, 5: “aliquem errore, suspicione,Ter. Hec. 5, 2, 26: “aliquem aere alieno,Liv. 6, 14, 11: “curis,Verg. A. 4, 652: “sollicitudine,Plin. Ep. 1, 22, 11: “contumeliā,Tac. A. 13, 36: “poenā,id. ib. 14, 12: “custode,id. ib. 12, 46 et saep.—
2. To discharge, pay a debt or an obligation: “de tertio genere se scripsit dicturum, nec exsolvit quod promiserat,but did not keep his promise, Cic. Off. 3, 2, 7: “vota (deo),Plaut. Am. 3, 2, 67; Liv. 21, 21, 9 (opp. se obligare): “jus jurandum,id. 24, 18, 5: “fidem,to fulfil one's promise, id. 26, 31, 10: “praemia, poenas alicui,to award, id. 26, 40, 15: “gratiam recte factis, alicujus,id. 28, 25, 6; cf. “grates,to render, give, Tac. A. 14, 13: “beneficia,to repay, requite, id. ib. 11, 18; cf.: “vicem beneficio,id. H. 4, 3: “poenas morte,to suffer, id. A. 1, 10; cf. Vell. 2, 88 fin.
3. To solve, explain any thing enigmatical or obscure: “perfacile est parili ratione exsolvere nobis, quare, etc.,Lucr. 2, 381.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (48 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (48):
    • Cicero, Letters to his Friends, 7.1.5
    • Cicero, Letters to Atticus, 16.6.3
    • Plautus, Amphitruo, 3.2
    • Plautus, Rudens, 2.3
    • Plautus, Trinummus, 4.3
    • Vergil, Aeneid, 11.829
    • Vergil, Aeneid, 4.652
    • Tacitus, Annales, 13.36
    • Tacitus, Annales, 1.10
    • Tacitus, Annales, 3.33
    • Tacitus, Annales, 3.39
    • Tacitus, Annales, 4.22
    • Tacitus, Annales, 13.15
    • Tacitus, Annales, 14.13
    • Tacitus, Annales, 1.36
    • Tacitus, Annales, 3.28
    • Tacitus, Historiae, 3.68
    • Tacitus, Historiae, 5.6
    • Tacitus, Historiae, 3.12
    • Tacitus, Historiae, 3.31
    • Tacitus, Historiae, 4.3
    • Plautus, Amphitruo, 2.2
    • Plautus, Bacchides, 4.8
    • Plautus, Menaechmi, 5.6
    • Lucretius, De Rerum Natura, 4.7
    • Lucretius, De Rerum Natura, 1.220
    • Lucretius, De Rerum Natura, 1.811
    • Lucretius, De Rerum Natura, 1.932
    • Lucretius, De Rerum Natura, 2.381
    • Lucretius, De Rerum Natura, 3.696
    • Lucretius, De Rerum Natura, 6.878
    • Suetonius, Nero, 49
    • Lucan, Civil War, 5.259
    • Pliny the Younger, Epistulae, 1.22.11
    • Pliny the Younger, Epistulae, 3.11.2
    • Livy, The History of Rome, Book 24, 18
    • Livy, The History of Rome, Book 3, 20.4
    • Livy, The History of Rome, Book 26, 31.10
    • Livy, The History of Rome, Book 6, 14.7
    • Livy, The History of Rome, Book 6, 14.11
    • Livy, The History of Rome, Book 8, 9
    • Livy, The History of Rome, Book 26, 40.15
    • Livy, The History of Rome, Book 21, 21
    • Livy, The History of Rome, Book 28, 25.6
    • Cicero, De Officiis, 3.2
    • Statius, Silvae, 1.5
    • Statius, Achilleis, 1
    • Ovid, Fasti, 4
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: