previous next
exsulto (exult- ), āvi, ātum, 1,
I.v. freq. n. [id.], to spring vigorously, to leap or jump up (class.; esp. in the trop. signif.).
B. Of inanimate subjects: “sanguis emicat exsultans alte,Lucr. 2, 195: “pila exsultat,Sen. Q. N. 6, 10 fin.: “exsultant aestu latices,Verg. A. 7, 464; cf. Plin. 31, 10, 46, § 114: “exsultant vada atque aestu miscentur harenae,Verg. A. 3, 557: “glaebae,Plin. 18, 19, 49, § 179: densiores circa pampini exsultant, spring up, i. e. come up, grow up, id. 17, 22, 35, § 180: “breves (syllabae) si continuantur, exsultant,to skip, hop, Quint. 9, 4, 91.—
II. Trop.
A. In gen., to gambol about, move freely, expatiate: “hic (in pectore) exsultat pavor ac metus,riot, gambol, Lucr. 3, 141: “cum sit campus, in quo exsultare possit oratio,Cic. Ac. 2, 35, 112; cf.: “in reliquis (orationibus) exsultavit audacius (Demosthenes),id. Or. 8, 26: “assurgendi exsultandique in laudando licentia,Quint. 2, 2, 9: “solidos novus exsultabis in actus,will undertake with alacrity, Stat. S. 4, 4, 38.—
B. In partic., to exult, rejoice exceedingly; to run riot, to revel; to vaunt, boast: exsultantem te et praefidentem tibi repriment legum habenae, Poët. ap. Cic. de Or. 3, 41, 166; cf.: “rex ille (Tarquinius) victoriis divitiisque subnixus, exsultabat insolentiā,id. Rep. 2, 25; and: “exsultasse populum insolentiā libertatis,id. ib. 1, 40: “exsultare eam (partem animi) in somno immoderateque jactari,id. Div. 1, 29, 60: exsultare voluptate, id. Fragm. ap. Non. 301, 7 (Rep. 3, 36 ed. Mos.): “laetitiā,id. Clu. 5, 14; id. Tusc. 5, 6, 16 (with temere gestiens); id. Att. 15, 21, 1; Liv. 27, 2, 2: “gaudio,Cic. Phil. 2, 27, 66: “victoriā,id. Rosc. Am. 6, 16; cf. “successu,Verg. A. 2, 386: “gestis,Tac. Agr. 8: “vana spe,Quint. 6, 4, 17 et saep.: in ruinis alicujus, Cic. Balb. 26, 58: in omni crudelitate, id. Fragm. ap. Non. 300, 26 (Rep. 2, 41 ed. Mos.): “Graeci exsultant, quod, etc.,id. Att. 6, 1, 15: dum histrio in cubiculum principis exsultaverit (= ἐξορχήσαιτο, Gronov.), Tac. A. 11, 28 (al. insultaverit).—Absol.: “illa theatra (i. e. spectatores) exsultant,Cic. Leg. 2, 15, 39 Mos. N. cr.: “furorem exsultantem reprimere,id. Sest. 44, 95; cf.: “exsultantem laetitiam comprimere,id. Top. 22, 86: “laus in qua maxime ceterorum exsultat oratio,id. Fin. 1, 16, 54.—Hence, ex-sultans (exult- ), antis, P. a. *
A. (Acc. to I. B. fin.) Of short syllables, skipping, hopping: “paululum morae damus inter ultimum ac proximum verbum ... alioqui sit exsultantissimum et trimetri finis,Quint. 9, 4, 108.—
B. (Acc. to II. B.)
1. Boastful, vain-glorious: “turbati aut exsultantis animi motus,Tac. H. 1, 17.—
2. Of an orator or an oration, diffuse, prolix: “fiunt pro grandibus tumidi ... laetis corrupti, compositis exsultantes,Quint. 10, 2, 16; cf. id. 12, 10, 12; 8, 3, 56; 9, 4, 69 (with remissae); “10, 4, 1: Cicero supra modum exsultans et superfluens,Tac. Dial. 18.— Hence, * Adv.: exsultanter , diffusely, at large; only comp.: “quae hilarius et quasi exsultantius scripsi,Plin. Ep. 3, 18, 10.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (37 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (37):
    • Cicero, Philippics, 2.27.66
    • Cicero, For Sextus Roscius of Ameria, 6.16
    • Cicero, For Cornelius Balbus, 26.58
    • Cicero, For Sestius, 44.95
    • Ovid, Metamorphoses, 11.79
    • Vergil, Aeneid, 3.557
    • Vergil, Aeneid, 7.464
    • Vergil, Aeneid, 2.386
    • Ovid, Metamorphoses, 2.864
    • Tacitus, Annales, 11.28
    • Tacitus, Historiae, 1.17
    • Tacitus, Dialogus, 18
    • Tacitus, Agricola, 8
    • Cicero, On Oratory, 3.41
    • Lucretius, De Rerum Natura, 2.195
    • Lucretius, De Rerum Natura, 2.631
    • Lucretius, De Rerum Natura, 3.141
    • Cornelius Nepos, Eumenes, 5
    • Pliny the Younger, Epistulae, 3.18.10
    • Livy, The History of Rome, Book 27, 2.2
    • Cicero, De Legibus, 2.15
    • Cicero, De Republica, 2.25
    • Cicero, de Finibus Bonorum et Malorum, 1.16
    • Cicero, De Divinatione, 1.29
    • Cicero, De Divinatione, 2.70
    • Cicero, De Officiis, 1.26
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 2, 2.9
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 6, 4.17
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 8, 3.56
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 9, 4.108
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 9, 4.69
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 9, 4.91
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 10, 2.16
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 12, 10.12
    • Statius, Silvae, 4.4
    • Cicero, Orator, 8.26
    • Cicero, Topica, 22.86
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: