previous next
fābŭla , ae, f. fari,
I.a narration, narrative, account, story; the subject of common talk.
I. In gen. (mostly poet. and in post-Aug. prose; “syn.: narratio, fasti, annales, res gestae, historia): additur fabulae, quo vulgo Sabini aureas armillas brachio laevo habuerint, pepigisse eam, etc.,Liv. 1, 11, 8: “poëticae (opp. incorrupta rerum gestarum monumenta), id. praef. § 6: Ummidius, qui tam (non longa est fabula) dives, ut, etc.,Hor. S. 1, 1, 95; id. Ep. 1, 2, 6: “mutato nomine de te fabula narratur,id. S. 1, 1, 70: “asinaeque paternum Cognomen vertas in risum et fabula flas,the common talk, town's talk, id. Ep. 1, 13, 9; cf.: “heu me, per urbem Fabula quanta fui!id. Epod. 11, 8: “fabula (nec sentis) tota jactaris in urbe,you are talked of all over the city, Ov. Am. 8, 1, 21; cf. Suet. Aug. 70; id. Dom. 15; Mart. 3, 14: “habes omnes fabulas urbis,Plin. Ep. 8, 18, 11: “nova fabula,the news, Juv. 1, 145: “semper formosis fabula poena fuit,Prop. 2, 32, 26 (3, 30, 26 M.): “a diverticulo repetatur fabula,let us return to our story, Juv. 15, 72.—
B. Transf., conversation (post-Aug.): “ut fabulas quoque eorum et disputationes et arcana semotae dictionis penitus exciperem,conversations, Tac. Or. 2: “praeceptores cum auditoribus suis fabulas habent,id. ib. 29; cf.: “cum inter fabulas privatas sermo esset ortus, quanti, etc.,in private conversation, Lampr. Heliog. 25.—With a dependent clause: “ne id accidat, quod cuipiam Thraco venisse usu, fabula est,is related, Gell. 19, 12, 6.—
2. In vulg. lang. (like the Germ. Geschichte), affair, concern, matter: “sed quid ego aspicio? quae haec fabula'st?what sort of an affair is this? Plaut. Pers. 5, 2, 11; Ter. And. 4, 4, 8.
II. In partic. (freq. and class.), a fictitious narrative, a tale, story (syn.: apologus, narratio): narrationum tris accepimus species, fabulam, quae versatur in tragoediis atque carminibus non a veritate modo, sed etiam a forma veritatis remota, argumentum ... historiam, etc., Quint. 2, 4, 2: “haec res agetur nobis, vobis fabula,Plaut. Capt. prol. 52: “peregrino narrare fabulas,id. Men. 5, 1, 24: “num igitur me cogis etiam fabulis credere? quae delectationis habeant quantum voles ... auctoritatem quidem nullam debemus nec fidem commenticiis rebus adjungere, etc.,Cic. Div. 2, 55, 113; cf.: “fictis fabulis,id. Mil. 3, 8: “antiquitas recepit fabulas, fictas etiam nonnumquam incondite,id. Rep. 2, 10; cf.: “a fabulis ad facta venire,id. ib. 2, 2 fin.: “minor fabulis habetur fides,id. ib. 2, 10: “saepe fabulis fidem firmare (consuerant),Suet. Rhet. 1 med.; “Liv. praef. § 6: non fabula rumor Ille fuit,Ov. M. 10, 561: “fabulam inceptat,Ter. And. 5, 4, 22: “quid tamen ista velit sibi fabula, ede,Hor. S. 2, 5, 61: “fabulae!mere stories! stuff! nonsense! Ter. Heaut. 2, 3, 95; id. And. 1, 3, 19: “ne convivialium fabularum simplicitas in crimen duceretur,Tac. A. 6, 11 fin.: “sufficiunt duae fabulae, an tertiam poscis?Plin. Ep. 2, 20, 9.—In apposition: “jam te premet nox fabulaeque Manes (= fabulosi, inanes),Hor. C. 1, 4, 16: “civis et manes et fabula fies,Pers. 5, 152: “nos jam fabula sumus,Ter. Hec. 4, 3, 14.—So of idle tales: “ineptas et aniles fabulas devita,Vulg. 1 Tim. 4, 7 al.—
B. Of particular kinds of poetry.
1. Most freq., a dramatic poem, drama, play (syn.: “ludus, cantus, actio, etc.): in full, fabula scaenica,Amm. 28, 1, 4; “or, theatralis,id. 14, 6, 20: “fabula ad actum scenarum composita,Quint. 5, 10, 9; cf. id. 11, 3, 73 sq.: “Livianae fabulae non satis dignae, quae iterum legantur. Atque hic Livius primus fabulam, C. Clodio Caeci filio et M. Tuditano Cos. docuit,produced, Cic. Brut. 18, 72; v. doceo, II. init.; cf.: fabulam dare, under do, II. H.; so, “facere,Varr. L. L. 5, 8: “neque histrioni ut placeat, peragenda fabula est,Cic. de Sen. 19, 70: “securus, cadat an recto stet fabula talo,Hor. Ep. 2, 1, 176: “neve minor neu sit quinto productior actu Fabula,id. A. P. 190: “M. Pacuvii nova fabula,Cic. Lael. 7, 24: “Terentii,Hor. S. 1, 2, 21: “Attae,id. Ep. 2, 1, 80 et saep.: “in fabulis stultissima persona,Cic. Lael. 26, 100 et saep.— Transf.: “non solum unum actum, sed totam fabulam confecissem,Cic. Phil. 2, 14, 34.—
2. A fable (cf. apologus): “fabularum cur sit inventum genus Brevi docebo, etc.,Phaedr. 3, prol. 33: “quae (res) vel apologum, vel fabulam vel aliquam contineat irrisionem,Cic. Inv. 1, 17, 25: “nota illa de membris humanis adversus ventrem discordantibus fabula,Quint. 5, 11, 19 (shortly before, fabella) et saep.—Prov.: Lupus in fabula (like the Engl., talk of the devil, and he will appear), of a person who comes just as we are talking about him, Ter. Ad. 4, 1, 21; Cic. Att. 13, 33, 4; so, “lupus in sermone,Plaut. Stich. 4, 1, 71.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (30 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (30):
    • Cicero, Philippics, 2.14.34
    • Cicero, For Milo, 3.8
    • Ovid, Metamorphoses, 10.561
    • Plautus, Persa, 5.2
    • Plautus, Stichus, 4.1
    • New Testament, 1 Timothy, 4.7
    • Suetonius, Divus Augustus, 70
    • Suetonius, Domitianus, 15
    • Horace, Satires, 1.1.70
    • Horace, Satires, 1.1.95
    • Horace, Satires, 1.2.21
    • Horace, Satires, 2.5.61
    • Horace, Ars Poetica, 190
    • Tacitus, Annales, 6.11
    • Plautus, Menaechmi, 5.1
    • Pliny the Younger, Epistulae, 2.20.9
    • Pliny the Younger, Epistulae, 8.18.11
    • Livy, The History of Rome, Book 1, 11.8
    • Cicero, De Republica, 2.10
    • Cicero, De Amicitia, 26
    • Cicero, De Amicitia, 7
    • Cicero, De Divinatione, 2.55
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 2, 4.2
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 5, 10.9
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 5, 11.19
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 11, 3.73
    • Gellius, Noctes Atticae, 19.12.6
    • Persius, Saturae, 5
    • Martial, Epigrammata, 3.14
    • Cicero, De Inventione, 1.17
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: