previous next
fĭdēlis , e, adj. 1. fides,
I.that may be trusted or relied upon, trusty, faithful, sincere, true (class.; syn. fidus).
I. Prop.
A. Adj., constr. absol., with dat., or with in and acc.
(γ). With in and acc.: “quam fideli animo et benigno in illam fui,Ter. Hec. 3, 5, 22; cf. Cic. Mil. 10, 29: “in amicos,Sall. C. 9, 2 (others read: in amicis, v. Kritz. ad h. 1.).—
b. Subst.: fĭdēlis , is, m., a trusty person, a confidant: “si quem tuorum fidelium voles, ad me mittas,Cic. Fam. 4, 1, 2.
II. Transf., in gen., of things, to be depended upon, sure, safe, strong, firm, durable (rare but class.): “nam et doctrina et domus, et ars et ager etiam fidelis dici potest: ut sit, quomodo Theophrasto placet, verecunda tralatio,Cic. Fam. 16, 17, 1: “in nave tuta ac fideli,id. Planc. 41, 97: “lorica,Verg. A. 9, 707: “portus,Ov. Tr. 4, 5, 5: “materies terebinthi ad vetustatem,Plin. 13, 6, 12, § 54; “structura,Front. Aquaed. 123: “rimis explendis fidelior pice,Plin. 16, 36, 64, § 158: “fidelissimum glutinum,id. 28, 17, 71, § 236.—Hence, adv., in two forms: fĭdē-lĭter (class. ) and fĭdēle (ante- and postclass.).
I. Faithfully, trustily, certainly, surely, honestly.
(β). Form fidele: “fac fidele sis fidelis,Plaut. Capt. 2, 3, 79: militare, Prud. στεγ. 10, 428. —
c. Sup.: ut is optime te laudasse videatur, qui narraverit fidelissime, Plin. Pan. 56, 2.—
2. (Acc. to II.) Surely, strongly, firmly: per quorum loca fideliter mihi pateret iter, Planc. in Cic. Fam. 10, 23, 2: “oratoris futuri fundamenta fideliter jacere,Quint. 1, 4, 5: “quod fideliter firmum est, a primis statim actionibus arripere optimum est,firmly grounded, id. 6, 4, 14; cf. Gell. 15, 2, 6.—Comp.: “qui quartanum passus convaluerit, fidelius constantiusque postea valiturum,Gell. 17, 12, 3: “memoriae inhaerere fidelius,Quint. 10, 6, 2; cf. id. 10, 3, 2.—Sup.: “fortunae inaurato fidelissime simulacro,very solidly, durably, Plin. 33, 3, 19, § 61.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (45 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (45):
    • Cicero, Letters to his Friends, 10.23.2
    • Cicero, Letters to his Friends, 16.17.1
    • Cicero, Letters to his Friends, 4.1.2
    • Cicero, Letters to Atticus, 15.20.4
    • Cicero, Letters to Atticus, 5.18.2
    • Cicero, Letters to his brother Quintus, 1.3.3
    • Caesar, Gallic War, 4.21.7
    • Caesar, Gallic War, 7.76.1
    • Cicero, For Marcus Caelius, 6.14
    • Cicero, Philippics, 11.13.34
    • Cicero, On the Agrarian Law, 2.2
    • Cicero, For Aulus Caecina, 5.14
    • Cicero, For Plancius, 41.97
    • Cicero, For Aulus Cluentius, 31.85
    • Cicero, For Marcus Fonteius, 1.3
    • Cicero, For Milo, 10.29
    • Ovid, Metamorphoses, 7.563
    • Vergil, Aeneid, 9.707
    • Horace, Satires, 2.3.147
    • Plautus, Aulularia, 4.2
    • Plautus, Bacchides, 3.3
    • Plautus, Captivi, 2.3
    • Plautus, Captivi, 3.5
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 33.61
    • Pliny the Younger, Epistulae, 6.24.3
    • Pliny the Younger, Epistulae, 7.31.5
    • Livy, The History of Rome, Book 22, 37
    • Livy, The History of Rome, Book 9, 2
    • Livy, The History of Rome, Book 29, 7.2
    • Livy, The History of Rome, Book 33, 35.9
    • Cicero, De Amicitia, 15
    • Cicero, De Officiis, 1.26
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 1, 3.1
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 1, 4.5
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 6, 4.14
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 11, 2.42
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 10, 3.2
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 10, 6.2
    • Gellius, Noctes Atticae, 15.2.6
    • Gellius, Noctes Atticae, 17.12.3
    • Gellius, Noctes Atticae, 12.4
    • Sallust, Catilinae Coniuratio, 9
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 71
    • Ovid, Tristia, 4.5
    • Ovid, Ex Ponto, 2.9
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: