I.“scanned ignis,” Verg. E. 3, 66; id. G. 3, 566; Ov. H. 16, 230; Lucr. 1, 663; 853; “but ignīs,” Hor. C. 1, 15, 36), m. Sanscr. agnis, fire; Lith. ugn-is; Slav. ogný; Gr. αἴγλη, ἀγλαός, fire (com mon in sing. and plur.; cf. flamma, incendium).
I. Lit.: “lapidum conflictu atque tritu elici ignem videmus,” Cic. N. D. 2, 9, 25: “admoto igni ignem concipere,” id. de Or. 2, 45, 190: “pati ab igne ignem capere, si qui velit,” id. Off. 1, 16, 52; cf.: “datur ignis, tametsi ab inimico petas,” Plaut. Trin. 3, 2, 53: “ignis periculum,” id. Leg. 2, 23, 58; plur. = sing.: “subditis ignibus aquae fervescunt,” id. N. D. 2, 10, 27: “cum omnes naturae numini divino, caelum, ignes, terrae, maria parerent,” id. ib. 1, 9, 22: “hisce animus datus est ex illis sempiternis ignibus, quae sidera et stellas vocatis,” id. Rep. 6, 15: “ut fumo atque ignibus significabatur,” Caes. B. G. 2, 7 fin.: “quod pluribus simul locis ignes coörti essent,” Liv. 26, 27, 5: “ignibus armata multitudo, facibusque ardentibus collucens,” id. 4, 33, 2: “ignes fieri prohibuit,” Caes. B. C. 3, 30, 5: “ignem accendere,” Verg. A. 5, 4: “ignem circum subicere,” Cic. Verr. 2, 1, 27, § 69: “ignem operibus inferre,” Caes. B. C. 2, 14, 1: “ignem comprehendere,” id. B. G. 5, 43, 2: “igni cremari,” id. ib. 1, 4, 1: “urbi ferro ignique minitari,” Cic. Phil. 11, 14 fin.: “ignis in aquam conjectus,” id. Rosc. Com. 6, 17 et saep.: “quodsi incuria insulariorum ignis evaserit (opp. incendium inferre),” Paul. Sent. 5, 3, 6.—Poet.: “fulsere ignes et conscius aether,” lightnings, Verg. A. 4, 167; cf.: Diespiter Igni corusco nubila dividens, Hor. C. 1, 34, 6: “caelum abscondere tenebrae nube una subitusque antennas impulit ignis,” Juv. 12, 19; 13, 226: “micat inter omnes Julium sidus, velut inter ignes luna minores,” i. e. stars, id. ib. 1, 12, 47: “et jam per moenia clarior ignis Auditur,” the crackling of fire, Verg. A. 2, 705: “Eumenidum ignis,” torches, Juv. 14, 285.—
2. In partic.
a. Sacer ignis, a disease, St. Anthony's fire, erysipelas, Cels. 5, 28, 4; Verg. G. 3, 566; Col. 7, 5, 16.—
b. Aqua et ignis, to signify the most important necessaries of life; v. aqua.—
B. Transf., brightness, splendor, brilliancy, lustre, glow, redness (mostly poet.): “fronte curvatos imitatus ignes lunae,” Hor. C. 4, 2, 57; cf.: “jam clarus occultum Andromedae pater Ostendit ignem,” id. ib. 3, 29, 17; so of the brightness of the stars, Ov. M. 4, 81; 11, 452; 15, 665; “of the sun,” id. ib. 1, 778; 4, 194; 7, 193; “of Aurora,” id. ib. 4, 629: “arcano florentes igne smaragdi,” Stat. Th. 2, 276; cf. Mart. 14, 109; and: “acies stupet igne metalli,” Claud. VI. Cons. Hon. 51: “cum ignis oculorum cum eo igne qui est ob os offusus,” redness, blush, Cic. Univ. 14; Stat. Ach. 1, 516.—
II. Trop.
A. (Mostly poet.) The fire or glow of passion, in a good or bad sense; of anger, rage, fury: “exarsere ignes animo,” Verg. A. 2, 575: “saevos irarum concipit ignes,” Val. Fl. 1, 748; most freq. of the flame of love, love: “cum odium non restingueritis, huic ordini ignem novum subici non sivistis,” Cic. Rab. Post. 6, 13: “laurigerosque ignes, si quando avidissimus hauri,” raving, inspiration, Stat. Ach. 1, 509: “quae simul aethereos animo conceperat ignes, ore dabat pleno carmina vera dei,” Ov. F. 1, 473: “(Dido) caeco carpitur igni,” the secret fire of love, Verg. A. 4, 2; so in sing., Ov. M. 3, 490; 4, 64; 195; 675 et saep.; in plur., Hor. C. 1, 13, 8; 1, 27, 16; 3, 7, 11; Ov. M. 2, 410; 6, 492 et saep.; cf.: “socii ignes,” i. e. nuptials, Ov. M. 9, 796.—
2. Transf., like amores, a beloved object, a flame (only poet.): “at mihi sese offert ultro meus ignis, Amyntas,” Verg. E. 3, 66; Hor. Epod. 14, 13.—
B. Figuratively of that which brings destruction, fire, flame: “quem ille obrutum ignem (i. e. bellum) reliquerit,” Liv. 10, 24, 13: “ne parvus hic ignis (i. e. Hannibal) incendium ingens exsuscitet,” id. 21, 3, 6; cf.: “et Syphacem et Carthaginienses, nisi orientem illum ignem oppressissent, ingenti mox incendio arsuros,” i. e. Masinissa, id. 29, 31, 3.