previous next
ille (old orthog., olle ), a, ud (ollus , a, um, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 42 Müll.; Verg. A. 5, 197; in dramat. poets often ĭlle, v. Corss. Ausspr. II. p. 624),
I.gen. illī^us (usu. illĭus in epic and lyric poets; Cic. de Or. 3, 47, 183; illīus in the time of Quint; cf. Ritschl, Opusc. 2, 683 sqq.; 696; gen. sing. m. illi, Cato ap. Prisc. p. 694; dat. sing. f. olli, Verg. A. 1, 254; Cato, R. R. 153 and 154; abl. plur. ‡ ab oloes = ab illis, Paul. ex Fest. p. 19 Müll.); pron. demonstr. [Etym. dub., v. Corss. Beitr. p. 301], points (opp. hic) to something more remote, or which is regarded as more remote, and, in contrast with hic and iste, to something near or connected with a third person, that; he, she, it (absol.).
I. In gen.
(α). With substantives: ille vir haud magna cum re sed plenus fidei, Enn. ap. Cic. de Sen. 1, 1 (Ann. v. 342 Vahl.): si quid vos per laborem recte feceritis, labor ille a vobis cito recedet ... nequiter factum illud apud vos semper manebit, Cato ap. Gell. 16, 1 fin.: “sol me ille admonuit,that sun, Cic. de Or. 3, 55, 209: “in illa tranquillitate atque otio jucundissime vivere,id. Rep. 1, 1: “cum omnis arrogantia odiosa est, tum illa ingenii atque eloquentiae multo molestissima,id. Div. in Caecil. 11, 36: “in illa vita,id. ib. 1, 3: “illum Aurora nitentem Luciferum portet,Tib. 1, 3, 93.—
C. Opp. to hic, to indicate that object which is the more remote, either as regards the position of the word denoting it, or as it is conceived of by the writer; v. hic, I. D.—
D. Pleon., referring back to a subject or object already mentioned in the same sentence: “sic oculos, sic ille manus, sic ora ferebat,Verg. A. 3, 490; cf. Cic. de Or. 1, 20, 91: “non ille timidus perire, etc.,Hor. C. 4, 9, 51; id. S. 2, 3, 204: “Parmenides, Xenophanes, minus bonis quamquam versibus, sed tamen illi versibus increpant, etc.,Cic. Ac. 2, 23, 74.
II. In partic.
A. Pregn., that, to indicate some well-known or celebrated object, equivalent to the ancient, the wellknown, the famous: si Antipater ille Sidonius, quem tu probe, Catule, meministi, Cic. de Or. 3, 50, 194: “Xenophon, Socraticus ille,id. ib. 2, 14, 58: “auditor Panaetii illius,id. ib. 1, 11, 45: “a qua (gratia) te flecti non magis potuisse demonstras, quam Herculem Xenophontium illum a voluptate,id. Fam. 5, 12, 3: “ut ex eodem Ponto Medea illa quondam profugisse dicitur,id. de Imp. Pomp. 9, 22: “magno illi Alexandro simillimus,Vell. 2, 41: “honestum illud Solonis est,Cic. de Sen. 14, 50: “illa verba,Quint. 10, 7, 2: “velocitas,id. ib. 8.—
B. Particular phrases.
a. Hic ... ille, this ... that, the one ... the other, of single objects in opp. to the whole: non dicam illinc hoc signum ablatum esse et illud; “hoc dico, nullum te Aspendi signum, Verres, reliquisse,Cic. Verr. 2, 1, 20, § 53.—
b. Ille aut or et ille, that or that, such and such: “quaesisse, num ille aut ille defensurus esset,Cic. Rosc. Am. 21, 59: “commendo vobis illum et illum,Suet. Caes. 41.—
c. Ille quidem ... sed (autem, etc.), certainly, to be sure, indeed, etc., ... but still: “philosophi quidam, minime mali illi quidem, sed, etc.,Cic. Off. 3, 9, 39: “ludo autem et joco uti illo quidem licet, sed, etc.,id. ib. 1, 29, 103: “Q. Mucius enucleate ille quidem et polite, ut solebat, nequaquam autem, etc.,id. Brut. 30, 115: “alter bellum comparat, non injustum ille quidem, suis tamen civibus exitiabile,id. Att. 10, 4, 3: “sequi illud quidem, verum, etc.,id. Fat. 18, 41.—
d. Ex illo, from that time, since then (poet. and very rare): “ex illo fluere et retro sublapsa referri Spes Danaūm,Verg. A. 2, 169 (for which in full: “tempore jam ex illo casus mihi cognitus urbis Trojanae,id. ib. 1, 623): “solis ex illo vivit in antris,Ov. M. 3, 394: “scilicet ex illo Junonia permanet ira,id. H. 14, 85.— Hence, advv.
2. illō (sc. loco), to that place, thither (class.).
A. Lit., with verbs of motion, = illuc: “principio ut illo advenimus, ubi primum terram tetigimus,Plaut. Am. 1, 1, 48: “neque enim temere praeter mercatores illo adit quisquam,Caes. B. G. 4, 20, 3: “nam illo non saxum, non materies advecta est,Cic. Verr. 2, 1, 56, § 147; Sen. Q. N. 4, 2, 28; Plin. 18, 33, 76, § 328: To. Vin' huc vocem? Do. Ego illo accessero, Plaut. Pers. 4, 4, 26: “positiones huc aut illo versae,Sen. Q. N. 2, 11, 1.—
B. Transf.
a. To that end, thereto: “haec omnia Caesar eodem illo pertinere arbitrabatur, ut, etc.,to that very purpose, Caes. B. G. 4, 11, 4: “spectat,Dig. 47, 10, 7.—
b. Post-class. for ibi, there, Dig. 48, 5, 23.—
3. illim , adv., an early form (cf.: istim, exim) for illinc (i. e. illim-ce), from that place, thence (ante-class. and a few times in Cic.): sarculum hinc illo profectus illim redisti rutrum, Pompon. ap. Non. 18, 21 (Fragm. Com. v. 90 Rib.); Plaut. Poen. 5, 2, 98; Ter. Hec. 3, 1, 17; Lucr. 3, 879: “illim equidem Gnaeum profectum puto,Cic. Att. 9, 14, 2 (al. illinc): “quid illim afferatur,id. ib. 7, 13, b, 7 (al. illinc); id. ib. 11, 17, 3: “omnem se amorem abjecisse illim atque in hanc transfudisse,” i. e. from her, id. Phil. 2, 31, 77; id. Harusp. Resp. 20, 42.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (51 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (51):
    • Cicero, Letters to Atticus, 10.4.3
    • Cicero, Letters to Atticus, 9.14.2
    • Caesar, Gallic War, 4.11.4
    • Caesar, Gallic War, 4.20.3
    • Cicero, Letters to his Friends, 2.9.1
    • Cicero, Letters to his Friends, 5.12.3
    • Cicero, Philippics, 2.31.77
    • Cicero, Divinatio against Q. Caecilius, 11.36
    • Cicero, For Sextus Roscius of Ameria, 21.59
    • Cicero, Against Verres, 2.1.147
    • Cicero, Against Verres, 2.1.53
    • Ovid, Metamorphoses, 3.394
    • Plautus, Persa, 4.4
    • Plautus, Poenulus, 5.2
    • Vergil, Aeneid, 1.254
    • Vergil, Aeneid, 2.169
    • Vergil, Aeneid, 3.490
    • Vergil, Aeneid, 5.197
    • Vergil, Aeneid, 7.255
    • Horace, Satires, 2.3.204
    • Tacitus, Annales, 2.17
    • Tacitus, Historiae, 3.8
    • Tacitus, Germania, 34
    • Plautus, Amphitruo, 1.1
    • Plautus, Miles Gloriosus, 2.3
    • Cicero, On Oratory, 1.11
    • Cicero, On Oratory, 1.20
    • Cicero, On Oratory, 3.47
    • Cicero, On Oratory, 3.50
    • Cicero, On Oratory, 3.55
    • Sallust, Catilinae Coniuratio, 52
    • Lucretius, De Rerum Natura, 3.879
    • Suetonius, Galba, 14
    • Suetonius, Divus Julius, 41
    • Suetonius, Nero, 26
    • Pliny the Younger, Epistulae, 2.17.18
    • A. Cornelius Celsus, De Medicina, 1.3
    • Cicero, De Republica, 1.1
    • Cicero, De Republica, 1.2
    • Cicero, De Republica, 1.42
    • Cicero, De Republica, 1.9
    • Cicero, De Fato, 18
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 3.15
    • Cicero, De Officiis, 2.15
    • Cicero, De Officiis, 3.9
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 7, 4.15
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 10, 7.2
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 10, 7.8
    • Gellius, Noctes Atticae, 10.3.17
    • Gellius, Noctes Atticae, 16.1
    • Ovid, Fasti, 6
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: