I. That cannot bear, will not endure or suffer, impatient of any thing (not ante-Aug.; cf. intolerans).
A. Of living beings; usu. constr. with gen.; rarely with inf. or absol.
(α).
With gen.: “viae,” Ov. M. 6, 322; cf.: “miles impatiens solis, pulveris, tempestatum,” Tac. H. 2, 99: “vulneris,” Verg. A. 11, 639: “morbi,” Suet. Gramm. 3: “morae,” Sil. 8, 4; Suet. Calig. 51; cf.: “aeger morā et spei impatiens,” Tac. H. 2, 40: “maeroris,” Suet. Calig. 24: “longioris sollicitudinis,” id. Oth. 9: “discidii,” id. Dom. 9: “veritatis,” Curt. 3, 2, 17 et saep.: “impatiens expersque viri,” not enduring, avoiding, fleeing, Ov. M. 1, 479: “viri,” id. F. 6, 288: “Nympharum,” id. M. 4, 260: “quasi ab impatientibus remediorum,” Suet. Tib. 59: “somni,” Val. Fl. 1, 296: “morarum,” Amm. 28, 1, 9: “superioris,” Quint. 11, 1, 16.—Poet.: irae, impatient in his wrath, i. e. ungovernably furious, Ov. M. 13, 3; cf.: “Galli flagrantes ira, cujus impatiens gens est,” Liv. 5, 38.—Sup.: “sues ex omnibus pecudibus impatientissimae famis sunt,” Col. 7, 11, 3: “Marius quietis impatientissimus,” Vell. 2, 23, 1.—
(γ).
Absol.: “nihil est impatientius imperitia,” Macr. S. 7, 5 fin.: “impatientissima sollicitudo,” Gell. 12, 1, 22.—
B. Of things: “corpus laborum impatiens,” Ov. Tr. 5, 2, 4: “cera impatiens caloris,” id. A. A. 2, 60: “aesculus umoris,” Plin. 16, 40, 79, § 219: “caulis vetustatis,” id. 21, 16, 57, § 97: “navis gubernaculi,” Curt. 9, 4; 11: “terra hominum,” Luc. 7, 866; cf.: “solum Cereris,” id. 9, 857: “mammae lactis,” i. e. that cannot restrain their milk, Plin. 23, 2, 32, § 67.—Sup.: “pisum impatientissimum frigorum,” Plin. 18, 12, 31, § 123.—
II. That does not feel or suffer, insensible, apathetic (post-Aug. and very rare), Lact. 5, 22, 5.—Esp., philos. t. t., of the Stoics, free from sensibility, without feeling: “Epicurus et hi, quibus summum bonum visum est animus impatiens,” Sen. Ep. 9, 1.— Hence, adv.: impătĭenter , impatiently, unwillingly (post-Aug.): “amavi juvenem tam ardenter quam nunc impatienter requiro,” Plin. Ep. 2, 7, 6: “indoluit,” Tac. A. 4, 17.—Comp., Plin. Ep. 6, 1, 1; Just. 12, 15, 3. —Sup., Plin. Ep. 9, 22, 2.