previous next
incendo , di, sum, 3 (archaic form of the
I.perf. subj. incensit = incenderit, sicut incepsit = inceperit, Paul. ex Fest. p. 107 Müll.), v. a. in-candeo; cf.: accendo and succendo, to set fire to, to kindle, burn (freq. and class.; syn. inflammare).
B. Transf.
1. To light up with fire, to make a fire upon: “aras votis,” i. e. in pursuance of vows, Verg. A. 3, 279: “altaria,id. ib. 8, 285.—
2. To heat, make hot: “diem,Luc. 4, 68: “igne et tenuibus lignis fornacem incendemus,will heat, warm, Col. 12, 19, 3.—
3. To make bright or shining, to brighten, illumine: “ejusdem (solis) incensa radiis luna,Cic. N. D. 1, 31, 87; Ov. P. 2, 1, 41: “maculosus et auro Squamam incendebat fulgor,Verg. A. 5, 88: vivis digitos incendere gemmis, to make brilliant, i. e. to adorn, Stat. S. 2, 1, 134.—
II. Trop.
A. To kindle, inflame, set on fire; to fire, rouse, incite, excite; to irritate, incense (esp. freq. in pass.): “ut mihi non solum tu incendere judicem, sed ipse ardere videaris,Cic. de Or. 2, 45, 188: “iidem hominem perustum etiamnum gloria volunt incendere,id. Fam. 13, 15, 2: “me ita vel cepit vel incendit, ut cuperem, etc.,id. ib. 5, 12, 1: “aliquem morando,Sall. J. 25, 10: “(aliquem) querelis,Verg. A. 4, 360: “in minime gratum spectaculum animo incenduntur,Liv. 1, 25, 2: “Tyndariden incendit amor,Val. Fl. 6, 207: “plebem largiundo atque pollicitando,Sall. C. 38, 1: “juventutem ad facinora,id. ib. 13, 4: “bonorum animos,Cic. Att. 2, 16, 1: “animum cupidum inopiā,Ter. Heaut. 2, 3, 126: “cupiditatem alicujus,Cic. Fam. 15, 21, 1: “odia improborum in nos,id. Att. 9, 1, 3: “tum pudor incendit vires et conscia virtus,inflames, Verg. A. 5, 455: “illam incendentem luctus,id. ib. 9, 500: clamore incendunt caelum, set on fire with, i. e. fill with, id. ib. 10, 895: “regiam repentino luctu,Just. 38, 8 fin.: “rabie jecur incendente feruntur Praecipites,Juv. 7, 648: “quibus incendi jam frigidus, aevo Laomedontiades possit,id. 6, 325.—In pass.: “nimis sermone hujus irā incendor,Plaut. Ps. 1, 2, 66; id. As. 2, 4, 14; cf.: “incendor irā, esse ausam facere haec te injussu meo,Ter. Hec. 4, 1, 47: “hisce ego illam dictis ita tibi incensam dabo, ut, etc.,id. Phorm. 5, 7, 81: “amore sum incensus,Cic. Q. Fr. 3, 1, 5, § 18: “(mulier) incensa odio pristino,id. Clu. 64, 181: “incendor quotidie magis non desiderio solum sed etiam incredibili fama virtutum admirabilium,id. Or. 10, 33: “incensus studio,id. Rosc. Am. 17, 48: “iratus iste vehementer Sthenio et incensus hospitium renuntiat,Cic. Verr. 2, 2, 36, § 89: “omnes incenduntur ad studia gloriā,id. Tusc. 1, 2, 4; cf. id. ib. 1, 19, 44: “imperator incensus ad rem publicam bene gerendam,id. Prov. Cons. 14, 35: “Caesar ab eo (Crasso) in me esset incensus,id. Fam. 1, 9, 9: “nulla mens est tam ad comprehendendam vim oratoris parata, quae possit incendi, nisi inflammatus ipse ad eam et ardens accesseris,id. de Or. 2, 45, 190 fin.: “inimicitiis incensa contentio,id. Opt. Gen. Or. 7, 22: “incensus calcaribus equus,Hirt. B. G. 8, 48, 5.—Absol.: loquarne? incendam; “taceam? instigem,Ter. Phorm. 1, 4, 9: “dumque petit petitur pariterque incendit et ardet,Ov. M. 3, 425.—*
B. To enhance, raise: annonam (the price of corn), to produce a dearness or scarcity (shortly before: “excandefaciebant),Varr. R. R. 3, 2, 16 (cf. incendium, II. A.).—
C. To destroy, ruin, lay waste: “si istuc conare ... tuum incendes genus,Plaut. Trin. 3, 2, 49: “campos,Stat. Th. 1, 631. — Hence, incensus , a, um, P. a., inflamed, burning, hot: “profuit incensos aestus avertere ( = vehementissimos ardores febris),Verg. G. 3, 469 Forbig. ad loc.— In comp.: “aether,Claud. Rapt. Pros. 3, 201.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (47 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (47):
    • Cicero, Letters to Atticus, 2.16.1
    • Cicero, Letters to Atticus, 9.1.3
    • Cicero, Letters to Atticus, 9.6.3
    • Cicero, Letters to his brother Quintus, 3.1.5
    • Caesar, Gallic War, 1.5.2
    • Caesar, Gallic War, 7.3.2
    • Caesar, Gallic War, 8.48.5
    • Cicero, Letters to his Friends, 13.15.2
    • Cicero, Letters to his Friends, 15.21.1
    • Cicero, Letters to his Friends, 1.9.9
    • Cicero, Against Verres, 2.1.85
    • Cicero, For Sextus Roscius of Ameria, 17.48
    • Cicero, Against Verres, 2.2.89
    • Cicero, Against Verres, 2.4.77
    • Cicero, Against Verres, 2.5.91
    • Cicero, For Aulus Cluentius, 64.181
    • Cicero, On the Consular Provinces, 14.35
    • Ovid, Metamorphoses, 3.425
    • Plautus, Pseudolus, 1.2
    • Plautus, Trinummus, 3.2
    • Vergil, Aeneid, 3.279
    • Vergil, Aeneid, 1.727
    • Vergil, Aeneid, 4.360
    • Vergil, Aeneid, 5.455
    • Vergil, Aeneid, 5.88
    • Vergil, Georgics, 1.84
    • Vergil, Georgics, 3.469
    • Caesar, Civil War, 2.11.2
    • Plautus, Asinaria, 2.4
    • Cicero, On Oratory, 2.45
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 25
    • Lucan, Civil War, 4.68
    • Livy, The History of Rome, Book 9, 9
    • Livy, The History of Rome, Book 1, 25.2
    • Cicero, de Natura Deorum, 1.31
    • Cicero, de Natura Deorum, 3.30
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 1.2
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 3.18
    • C. Valerius Flaccus, Argonautica, 6.207
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 6, 2.28
    • Sallust, Catilinae Coniuratio, 13
    • Sallust, Catilinae Coniuratio, 38
    • Sallust, Catilinae Coniuratio, 47
    • Ovid, Ex Ponto, 2.1
    • Statius, Thebias, 1
    • Statius, Silvae, 2.1
    • Cicero, De Optimo Genere Oratorum, 7.22
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: