previous next
instrūmentum , i, n. id.,
I.an implement of any kind, a utensil, tool, instrument (class.).
I. Lit.: “militare,Caes. B. G. 6, 30: “culinarum argentea,Just. 38, 10, 4: “crudelia jussae instrumenta necis,Ov. M. 3, 698.—
2. Esp., sing. collect., instruments, apparatus, material, stock, furniture (freq. and class.): “instrumentum ac ornamenta villae,Cic. Dom. 24, 62: “orationes magna impensā magnoque instrumento tueri,Cic. Verr. 2, 3, 21, § 53: “belli instrumentum et apparatus,id. Ac. 2, 1, 3: rusticum, Phaedr. 4, 4, 24; Val. Max. 4, 4, 6: “hostium spolia, monumenta imperatorum, decora atque ornamenta fanorum, in instrumento atque in supellectile Verris nominabuntur,Cic. Verr. 2, 4, 44, § 97; cf. Pall. 1, 43, 1: “hibernorum,Caes. B. C. 5, 31: “bellicum,Liv. 42, 53, 4: “nauticum,id. 30, 10, 3: “venatorium,Plin. Ep. 3, 19, 3: “piscationis,Paul. Sent. 3, 6, 41.—Esp., in law, the personalty, chattels, or stock of a farm, business, trade, etc.: “fundo legato, neque instrumentum fundi ... ad legatarium pertinet,Paul. Sent. 3, 6, 34: “instrumento cauponio legato, ea debentur, quae in cauponis usum parata sunt, velut vasa,id. ib. 3, 6, 61: “pistoris,id. ib. § “64: medici,Dig. 33, 7, 18, § 10; cf.: “in fanis alia vasorum sunt et sacrae supellectilis, alia ornamentorum, quae vasorum sunt instrumenti instar habent, quibus sacrificia conficiuntur,apparatus, Macr. S. 3, 11, 5. —
II. Trop.
A. Of writings, an instrument, document, record: “opus est intueri omne litis instrumentum,Quint. 12, 8, 12: “aerearum tabularum tria milia ... instrumentum imperii pulcherrimum ac vetustissimum,Suet. Vesp. 8: “publici instrumenti auctoritas,id. Calig. 8: “emtionis,Dig. 24, 1, 58: “si scriptum fuerit instrumento, promisisse aliquem,Paul. Sent. 5, 7, 2: “instrumentorum obligatio desideratur,id. ib. 2, 17, 13. —
B. Store, provision, supply, means, assistance, furtherance, etc.: “oratoris,provision, supply, Cic. de Or. 1, 36, 165: “causarum,id. ib. 2, 34, 146.—Absol.: “quid viatici, quid instrumenti satis sit,” i. e. for a journey, Cic. Att. 12, 32, 2: “instrumenta ad obtinendam sapientiam,means, id. Leg. 1, 22, 59: “virtutis,id. Cat. 2, 5, 9: “naturae,id. Brut. 77, 268: “graviorum artium,id. ib. 97: “dicendi,Quint. 12, 11, 24: “ciborum,” i. e. organs of digestion, Plin. 7, 50, 51, § 168.—
C. Ornament, embellishment: “felices ornent haec instrumenta libellos,Ov. Tr. 1, 1, 9: “anilia,apparel, dress, id. M. 14, 766; Suet. Aug. 73.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (21 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (21):
    • Cicero, Letters to Atticus, 12.32.2
    • Caesar, Gallic War, 6.30
    • Cicero, Against Catiline, 2.5.9
    • Cicero, Against Verres, 2.3.53
    • Cicero, On his House, 24.62
    • Cicero, Against Verres, 2.4.97
    • Ovid, Metamorphoses, 3.698
    • Ovid, Metamorphoses, 14.766
    • Suetonius, Caligula, 8
    • Cicero, On Oratory, 1.36
    • Suetonius, Divus Augustus, 73
    • Suetonius, Divus Vespasianus, 8
    • Pliny the Younger, Epistulae, 3.19.3
    • Livy, The History of Rome, Book 42, 53
    • Livy, The History of Rome, Book 30, 10.3
    • Cicero, De Legibus, 1.22
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 12, 11.24
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 12, 8.12
    • Ovid, Tristia, 1.1
    • Cicero, Brutus, 77.268
    • Valerius Maximus, Facta et Dicta Memorabilia, 4.4.6
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: