previous next
lĕgo , lēgi, lectum (
I.gen. plur. part. legentum, Ov. Tr. 1. 7, 25), 3, v. a. Gr. λέγω, λόγος, λογάς, etc.; Lat. legumen, di-leg-ens, neg-leg-o, etc.; cf. Germ. lesen, to bring together, to gather, collect.
I. Lit.
A. In gen.: “oleam,Cato, R. R. 144: “nuces,Cic. de Or. 2, 66, 265: “herbas collibus,Ov. M. 14, 347: flores et humi nascentia fraga, Verg. E. 3, 92; cf.: “roscida mala,id. ib. 8, 38: “flores in calathos,Ov. F. 5, 218: “spolia caesorum,Liv. 5, 39: “quos (montanos asparagos),Juv. 11, 69.—Of the dead who have been burned: “ossa,Ov. H. 10, 150: “homini mortuo ossa,Cic. Leg. 2, 24, 60: ossa filii, Sen. de Ira, 2, 33, 6; cf. Quint. 8, 5, 21; Lact. de Mort. Persec. 21, 11: “reliquias legerunt primores equestris ordinis,Suet. Aug. 100. —
B. Esp.
2. To pluck, strip, gather fruit from (a tree, etc.): “oleam qui legerit,Cato, R. R. 144, 1: “ficus non erat apta legi,Ov. F. 2, 254.—
3. Poet.: legere fila, to wind up: “extrema Lauso Parcae fila legunt,” i. e. spin the last thread of life, Verg. A. 10, 815; cf.: “quae dedit ingrato fila legenda viro,Ov. F. 3, 462: “stamen,Prop. 4 (5), 4, 40.(42).—
4. Naut. t. t.: vela legere, to draw together, furl: “omnis navita ponto umida vela legit,Verg. G. 1, 373: “vela legunt socii,id. A. 3, 532: “ipse dabit tenera vela, legetque manu,Ov. H. 15, 215; Val. Fl. 2, 13: “prora funem legit Argus ab alta,draws in, takes in, id. 1, 312: “ancoras classis legit,is weighing anchor, Sen. Troad. 759.—
5. To take to one's self unjustly, to carry off, steal, purloin, plunder, abstract (not in Cic.): omnia viscatis manibus leget, omnia sumet: crede mihi, auferet omnia, Lucil. ap. Non. 332 and 396, 4: “majus esse maleficium stuprare ingenuam quam sacrum legere,Auct. Her. 2, 30 fin.: “sacra divum,Hor. S. 1, 3, 117: “soceros legere et gremiis abducere pactas,Verg. A. 10, 79 Serv. ad loc. (but Forbig. renders legere here as = eligere, sumere; cf. 8. infra).—
6. Of places, to go, pass, or wander through (poet.): “nec me studiosius altera saltus Legit,Ov. M. 5, 579: “pars cetera pontum Pone legit,sails through, Verg. A. 2, 207: “vada dura lego,id. ib. 3, 706: “freta,id. ib. 3, 127: “aequora Afra,Ov. F. 4, 289: “Ioniumque rapax Icariumque legit,id. ib. 4, 566: vestigia alicujus, to follow one's footsteps, to track or pursue him: “subsequitur pressoque legit vestigia gressu,id. M. 3, 17; cf.: “et vestigia retro Observata legit,Verg. A. 9, 392: “tortos orbes,to wander through, id. ib. 12, 481.—
7. To pass or sail by, to skirt, to coast along a shore, land, or place (mostly poet.): “Inarimen Prochytenque legit,Ov. M. 14, 89; 15, 705; 709: primi litoris oram, coast along, i. e. not enter into details, Verg. G. 2, 44; id. E. 8, 7: “navibus oram Italiae,Liv. 21, 51 fin.: “oram Campaniae,Suet. Tib. 11; cf. “terram,id. Aug. 16. —
8. Pregn., to choose from a number, to pick out, single out, select, elect (class.): “alia esse oportet forma quem tu pugno legeris,pick out to fight with, Plaut. Am. 1, 1, 160: “judices,Cic. Phil. 5, 6, 16: “omnia, quae leget quaeque reiciet,id. Fin. 4, 15, 40: “scribam,to elect, appoint, id. Clu. 45, 126: “condiciones nubendi,id. Cael. 15: “cives in patres,Liv. 23, 22: “viros ad bella,Ov. M. 7, 669: “geminasque legit de classe biremes,Verg. A. 8, 79: legit virum vir, each one singles out his man (of the combatants in a battle), id. ib. 11, 632: “senatum ad modum pristinum redegit duabus lectionibus: prima ipsorum arbitratu, quo vir virum legit,Suet. Aug. 35; Tac. H. 1, 18: neque ejus legendam filiam (sc. virginem Vestalem) qui domicilium in Italia non haberet, At. Cap. ap. Gell. 1, 12, 8.—*
II. Trop. *
A. To catch up, i. e. overhear a conversation: “nunc huc concedam, ut horum sermonem legam,Plaut. Ps. 1, 4, 21 (cf. sublegere, id. Mil. 4, 2. 98).—
B. To catch with the eye, to view, observe, behold, survey, see. *
1. In gen.: “tumulum capit, unde omnes longo ordine posset Adversos legere,Verg. A. 6, 755 Heyne ad loc.; and cf. Verg. A. 6, 34.—
b. In partic.
(α). To read out, read aloud, recite (esp. freq. in post-Aug. authors): “convocatis auditoribus volumen legere, etc.,Cic. Brut. 51, 191: codicem pro contione, id. Fragm. ap. Quint. 4, 4, 8: “audio me male legere, dumtaxat versus, orationes enim commodius,Plin. Ep. 9, 34: “obturem impune legentibus aures,Hor. Ep. 2, 2, 105: “quem vero arripuit tenet occiditque legendo,with recitation, id. A. P. 475: “quis dabit historico quantum daret acta legenti,to read him the news, Juv. 7, 104.—
(β). To find in an author or a writing: “ut scriptum legimus,Cic. Deiot. 7, 19: “legi etiam scriptum, esse avem quandam, etc.,id. N. D. 2. 49 init.: “ego vero haec scripta legi,id. Planc. 39, 94: “praeterea scriptum legimus, Gallos in venatibus tinguere sagittas,Gell. 17, 15, 7. relatum legere, Nep. praef. 1.—Pass.: “in aliis codicibus non peccato sed peccatis legitur,Aug. Cont. Jul. Rel. 1, 22; id. Don. Persev. 6 init. al.—
C. A publicist's t. t.: legere senatum, to read over or call off the names of senators (which was done by the censors; “v. lectio, II. A. 2.): censores fideli concordia senatum legerunt,Liv. 40, 51; 9, 29; 9, 30; 9, 46; 43, 15 al.—Hence, lĕgens , entis, Part. as subst. m., a reader (poet. and in post-Aug. prose for lector), Ov. Tr. 1, 7, 25.—Plur., Liv. praef. 4; Quint. 3, 1, 2; Plin. 8, 16, 17, § 44; Tac. A. 4, 33.—Also, lectus , a, um, P. a., chosen, picked out, selected; choice, excellent (class.): argenti lectae numeratae minae, good, i. e. of full weight, Plaut. Ps. 4, 7, 50; so, “argentum,Ter. Phorm. 1, 2, 3: “ut neque vir melior neque lectior femina in terris sit,Cic. Inv. 1, 31, 52: “lectissimi viri atque ornatissimi,Cic. Verr. 2, 1, 6, § 15; cf. id. Div. in Caecil. 9, 29: “uxor lectissima,id. Inv. 1, 31, 52: “(verbis) lectis atque illustribus uti,id. de Or. 3, 37, 150: “nihil est aliud ... pulcre et oratorie dicere nisi optimis sententiis verbisque lectissimis dicere,id. Or. 68, 227: “juvenum lectissime,Stat. S. 5, 1, 247; cf.: “viginti lectis equitum comitatus,Verg. A. 9, 48.—Hence, adv.: lectē , choicely, selectly (very rare): “ab lego lecte ac lectissime,Varr. L. L. 6, § 36 Müll.— Comp.: “lectius,Varr. R. R. 1, 54, 2 (al. lecta).
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (86 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (86):
    • Cicero, Letters to his Friends, 6.5.1
    • Cicero, For Marcus Caelius, 15
    • Cicero, Philippics, 5.6.16
    • Cicero, Divinatio against Q. Caecilius, 9.29
    • Cicero, For Plancius, 39.94
    • Cicero, Against Verres, 2.1.15
    • Cicero, Against Verres, 2.5.112
    • Cicero, For Aulus Cluentius, 45.126
    • Cicero, For King Deiotarius, 7.19
    • Ovid, Metamorphoses, 14.347
    • Ovid, Metamorphoses, 14.89
    • Ovid, Metamorphoses, 3.17
    • Ovid, Metamorphoses, 5.579
    • Ovid, Metamorphoses, 7.669
    • Plautus, Pseudolus, 1.4
    • Plautus, Pseudolus, 4.7
    • Vergil, Aeneid, 10.79
    • Vergil, Aeneid, 10.815
    • Vergil, Aeneid, 2.207
    • Vergil, Aeneid, 3.532
    • Vergil, Aeneid, 6.34
    • Vergil, Aeneid, 6.755
    • Vergil, Aeneid, 8.79
    • Vergil, Aeneid, 9.392
    • Vergil, Aeneid, 9.48
    • Vergil, Georgics, 1.373
    • Vergil, Georgics, 2.44
    • Suetonius, Divus Augustus, 100
    • Suetonius, Divus Augustus, 16
    • Suetonius, Divus Augustus, 35
    • Horace, Satires, 1.3.117
    • Horace, Ars Poetica, 475
    • Tacitus, Annales, 4.33
    • Tacitus, Historiae, 1.18
    • Plautus, Amphitruo, 1.1
    • Plautus, Miles Gloriosus, 4.2
    • Cicero, On Oratory, 2.66
    • Cicero, On Oratory, 3.37
    • Suetonius, Tiberius, 11
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 8.44
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 9.19
    • Pliny the Younger, Epistulae, 7.9.15
    • Pliny the Younger, Epistulae, 9.13.1
    • Pliny the Younger, Epistulae, 9.34
    • Livy, The History of Rome, Book 23, 22
    • Livy, The History of Rome, Book 9, 29
    • Livy, The History of Rome, Book 9, 30
    • Livy, The History of Rome, Book 5, 39
    • Livy, The History of Rome, Book 1, pr
    • Livy, The History of Rome, Book 40, 51
    • Livy, The History of Rome, Book 21, 51
    • Seneca, Troades, 759
    • Seneca, de Providentia, 1.3.2
    • Seneca, de Beneficiis, 5.24.3
    • Cicero, De Legibus, 2.24
    • Cicero, de Finibus Bonorum et Malorum, 4.15
    • Cicero, de Natura Deorum, 2.49
    • C. Valerius Flaccus, Argonautica, 1.312
    • C. Valerius Flaccus, Argonautica, 2.13
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 3, 6.62
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 1, 1.6
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 1, 4.4
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 2, 5.23
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 2, 5.3
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 3, 1.2
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 4, 4.8
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 6, 1.30
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 8, 5.21
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 9, 4.2
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 10, 1.116
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 10, 1.96
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 12, 11.17
    • Gellius, Noctes Atticae, 17.15.7
    • Gellius, Noctes Atticae, 1.12.8
    • Ovid, Tristia, 1.7
    • Ovid, Tristia, 5.14
    • Statius, Thebias, 1
    • Statius, Silvae, 5.1
    • Cicero, Brutus, 51.191
    • Cicero, Orator, 68.227
    • Cicero, Topica, 1
    • Ovid, Fasti, 2
    • Ovid, Fasti, 3
    • Ovid, Fasti, 4
    • Ovid, Fasti, 5
    • Cicero, De Inventione, 1.31
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: