previous next
lībĕrālis , e, adj. 1. liber,
I.of or belonging to freedom, relating to the freeborn condition of a man.
I. Lit.: liberalis causa or liberale judicium, a suit concerning a person's freedom, v. Dig. 40, 12, 1 sqq.; Paul. Sent. 5, 1, 1 sqq.: “si quisquam hanc liberali caussa manu adsereret,Plaut. Curc. 4, 2, 4; cf. “5, 2, 68: manu eas adserat liberali causa,id. Poen. 4, 2, 84: “nam ego liberali illam assero causa manu,I formally assert that she is freeborn, Ter. Ad. 2, 1, 40: “judicium,Quint. 6, 3, 32: “liberale conjugium,a marriage between persons of free condition, Ter. And. 3, 3, 29.—Pleon.: “ego te hoc triduom numquam sinam in domo esse, quin ego te liberalem liberem,Plaut. Curc. 1, 3, 53.—
II. Transf., befitting a freeman, gentlemanly, noble, noble-minded, honorable, ingenuous, gracious, kind (syn.: generosus, ingenuus).
A. In gen.: “ingenium,Plaut. Capt. 2, 3, 59; id. Ep. 1, 1, 41: “artes liberales,befitting a freeman, Cic. Inv. 1, 25, 35; cf.: liberalia studia accipimus, quae Graeci ἐλευθέρια μαθήματα appellant; “rhetores continebuntur, grammatici, geometrae,Dig. 50, 13, 1: “hae artes, quibus liberales doctrinae atque ingenuae continerentur, geometria, musica, litterarum cognitio et poëtarum, etc.,Cic. de Or. 3, 32, 127; cf.: “omnis liberalis et digna homine nobili doctrina,id. Ac. 2, 1, 1: “de artificiis et quaestibus, qui liberales habendi, qui sordidi sint,id. Off. 1, 42, 150: “liberalissima studia,id. Arch. 3, 4; id. Cael. 21 52; id. Rep. 1, 5, 9: “spes liberalioris fortunae,of a higher, more respectable station, Liv. 22, 26: “responsum,kind, gracious, Cic. Att. 3, 15, 4; so, liberalibus verbis permulceri, Sall. Fragm. ap. Prisc. p. 871 P.—
B. In partic.
(β). With gen.: “laudis avidi, pecuniae liberales erant,Sall. C. 7, 6.—
(γ). With in and acc.: “in omne genus hominum liberalissimus,Suet. Vesp. 7. —
b. Of things, plentiful, copious, abundant: “largum et liberale viaticum,Cic. Fl. 6, 14: “potio,Cels. 3, 6: “liberalius alimentum,id. 8, 10, 7.—
2. Noble, engaging, beautiful (ante-class.): “illarum altera pulcer est et liberalis,Plaut. Mil. 1, 1, 60: “lepidā et liberali formast,id. ib. 4, 1, 20; id. Ep. 5, 1, 41; id. Pers. 1, 3, 50: “species,id. ib. 4, 3, 76; cf.: liberales dicuntur non solum benigni, sed etiam ingenuae formae homines, Paul. ex Fest. p. 121 Müll.—Hence, adv.: lībĕrālĭter , in a manner befitting a freeman, nobly, ingenuously, kindly, courteously, graciously.
1. In gen.: “homo liberaliter educatus,Cic. Fin. 3, 17, 57: “eruditi,id. Tusc. 2, 2, 6: “vivere,id. Lael. 23, 86: “servire,” i. e. properly, Ter. And. 1, 1, 11: “respondere,kindly, courteously, Caes. B. G. 4, 18: “oratione aliquem prosequi,id. ib. 2, 5.—
2. In partic., bountifully, profusely, generously, liberally: “benigne ac liberaliter,Cic. Verr. 2, 3, 85, § 196: “large et liberaliter,id. ib. 2, 3, 88, § “204: instructus,Caes. B. C. 3, 61.—Comp.: “vivo paulo liberalius,Cic. Q. Fr. 2, 6, 3: “nec potui accipi liberalius,id. Att. 16, 6, 1: “ille (sal) in cibis paulo liberalius aspersus,Quint. 6, 3, 19: “ubi liberalius malos odimus,more abundantly, more heartily, Plin. Pan. 68, 7.—Sup.: “dotem largiri liberalissime,App. M. 10, p. 250, 13: “liberalissime polliceri,Cic. Att. 5, 13, 2.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (35 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (35):
    • Cicero, Letters to Atticus, 16.6.1
    • Cicero, Letters to Atticus, 3.15.4
    • Cicero, Letters to Atticus, 5.13.2
    • Caesar, Gallic War, 4.18
    • Cicero, For Marcus Caelius, 21
    • Cicero, For Quintus Roscius the Actor, 8.22
    • Cicero, Against Verres, 2.3.196
    • Cicero, For Archias, 3.4
    • Cicero, For King Deiotarius, 9.26
    • Plautus, Curculio, 1.3
    • Plautus, Curculio, 4.2
    • Plautus, Persa, 1.3
    • Plautus, Poenulus, 4.2
    • Caesar, Civil War, 3.61
    • Plautus, Captivi, 2.3
    • Plautus, Epidicus, 1.1
    • Plautus, Epidicus, 5.1
    • Plautus, Miles Gloriosus, 1.1
    • Cicero, On Oratory, 3.32
    • Suetonius, Divus Vespasianus, 7
    • A. Cornelius Celsus, De Medicina, 3.6
    • A. Cornelius Celsus, De Medicina, 8.10
    • Livy, The History of Rome, Book 22, 26
    • Cicero, De Republica, 1.5
    • Cicero, De Republica, 3.8
    • Cicero, de Finibus Bonorum et Malorum, 3.17
    • Cicero, De Amicitia, 23
    • Cicero, De Amicitia, 9
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 2.2
    • Cicero, De Officiis, 1.42
    • Cicero, De Officiis, 2.16
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 6, 3.19
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 6, 3.32
    • Sallust, Catilinae Coniuratio, 7
    • Cicero, De Inventione, 1.25
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: