previous next
mensa , ae,
I.f [Sanscr, ma, measure; Gr. μέτρον; cf. manus, mane, etc.], a table for any purpose, as a dining-table; a market-stand for meat, vegetables, etc.; a money-dealer's table or counter, a sacrificial table, etc.
I. Lit. Of the table itself as a fabrid: “non ferre mensam nisi crebris distinctam venis,Sen. Dial. 3, 35, 5: “mensa inanis nunc si adponatur mihi,Plaut. Pers. 3, 1, 26: “cibos in mensam alicui apponere,id. Men. 1, 3, 29: “surgunt a mensā saturi, poti,id. Ps. 1, 3, 62: ad mensam consistere. to wait at table, Cic. Tusc. 5, 21, 61: “auferre mensam,Plaut. Truc. 2, 4, 14: “apud mensam,at table, id. Trin. 2, 4, 77; Gell. 2, 22, 1; 19, 7, 2: “arae vicem praestare posse mensam dicatam,Macr. S. 3, 11, 5.—
II. Transf.
A. Food; a table, meal, course: quocum mensam sermonesque suos impertit, Enn. ap. Gell. 12, 4 (Ann. v. 240 Vahl.): “communicabo te semper mensā meā,Plaut. Mil. 1, 1, 51: “ita mensas exstruit,id. Men. 1, 1, 25: “parciore mensā uti,Tac. A. 13, 16: “Italicae Syracusiaeque mensae,Cic. Tusc. 5, 35, 100: “cui Quintus de mensa misit,id. Att. 5, 1, 4; so, “parāsti mensam adversus eos qui tribulant me,Vulg. Psa. 23, 5: “una mensa,at a single meal, Juv. 1, 138: prior, proxima mensa, the first, the second rank at table; the first or second in esteem: “Raeticis uvis prior mensa erat,Plin. 14, 1, 3, § 16; id. 9, 17, 29, § 63: secunda mensa, the second course, the dessert (at which much wine was used), Cels 1, 2: “haec ad te scripsi, appositā secundā mensā,during the dessert, Cic. Att. 14, 6, 2; 14, 21, 4: “Agesilaus coronas secundamque mensam servis dispertiit, Nep Ages. 8, 4: secunda mensa bono stomacho nihil nocet,Cels. 1, 2, fin.: “mensae tempore,meal-time, Juv. 13, 211.—
B. The guests at table: “cum primum istorum conduxit mensa choragum,Suet. Aug. 70.—
C. A money-changer's counter: “decem minas dum hic solvit, omnis mensas transiit,Plaut. Curc. 5, 3, 4: “mensam poni jubet atque Effundi saccos nummorum,Hor. S. 2, 3, 148: “nummulariorum,Vulg. Matt. 21, 12: “publica,a public bank, Cic. Fl. 19, 44; id. Pis. 36, 88.—
D. A butcher's table: “mensa lanionia,butcher's stall, shambles, Suet. Claud. 15.—
E. Mensa lusoria, a gaming-table (late Lat.), Aug. Conf. 8, 6.—
G. The long flat part, the table, of a military engine (e. g. of a catapult), Vitr. 10, 16.—
H. A stand or platform on which slaves were exposed for sale: “servus de mensā paratus,App. M. 8, p. 213; id. Mag. 17, p. 285, 15.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (29 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (29):
    • Cicero, Letters to Atticus, 14.6.2
    • Cicero, Letters to Atticus, 5.1.4
    • New Testament, Matthew, 21.12
    • Cicero, Against Piso, 36.88
    • Plautus, Curculio, 5.3
    • Plautus, Persa, 3.1
    • Plautus, Pseudolus, 1.3
    • Plautus, Trinummus, 2.4
    • Vergil, Aeneid, 2.764
    • Old Testament, Psalm, 23.5
    • Suetonius, Divus Augustus, 70
    • Horace, Satires, 2.3.148
    • Vitruvius, On Architecture, 10.16
    • Tacitus, Annales, 13.16
    • Plautus, Menaechmi, 1.1
    • Plautus, Menaechmi, 1.3
    • Plautus, Miles Gloriosus, 1.1
    • Plautus, Truculentus, 2.4
    • Suetonius, Divus Claudius, 15
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 14.16
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 25.105
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 9.63
    • A. Cornelius Celsus, De Medicina, 1.2
    • Cicero, De Legibus, 2.26
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 5.21
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 5.35
    • Gellius, Noctes Atticae, 19.7.2
    • Gellius, Noctes Atticae, 12.4
    • Gellius, Noctes Atticae, 2.22.1
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: