previous next
mŏrĭor , mortŭus, 3 (
I.fut. part. moriturus, a, um, Cic. Arch. 12, 30; id. Div. 2, 25, 54; 2, 47, 99; Liv. 21, 12, 4; Verg. A. 4, 308; id. ib. 2, 511 et saep.; old forms acc. to the fourth conj.: si vivimu' sive morīmur, Enn. ap. Prisc. p. 830 P.; Ann. v. 384 Vahl.; inf. moriri, Plaut. As. 1, 1, 108; id. Capt. 3, 5, 54; id. Rud. 3, 3, 12; id. Ps. 4, 7, 124 Ritschl N. cr.; Ov. M. 14, 215), v. dep. Sanscr. root mar-, die; Gr. μορ- (μρο-, βρο-), μαρ; βροτός, μαραίνω; cf.: morbus, marceo, to die (cf.: pereo, intereo, occĭdo, occumbo, obeo, exspiro; class.).
I. Lit.: vivam an moriar, Enn. ap. Paul. ex Fest. s. v. metus, p. 123 Müll. (Trag. v. 179 Vahl.): ego cum genui, tum morituros scivi, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 13, 28 (Trag. v. 361 Vahl.): “mori,Plaut. Bacch. 3, 4, 24: “atque eundem (L. Tarquinium) ... accepimus mortuum esse, cum duodequadraginta regnavisset annos,Cic. Rep. 2, 20, 36: “moriendum certe est,id. Sen. 20, 74: “desiderio,of desire, id. Att. 1, 3, 1: “ut fame senatores quinque morerentur,id. ib. 6, 1, 6: “me esse homines mortuom dicant fame,Plaut. Stich. 4, 2, 57; so, “fame,Sen. Contr. 1, 1, 3; 1, 7, 8: “fame et siti,Liv. 7, 35, 8: siti, id. 4, 30, 8; Petr. 10; Pomp. ap. Gell. 10, 24, 5: “vigilando,Juv. 3, 232: ex vulnere, of a wound, Pollio ap. Cic. Fam. 10, 33, 4: “in tormentis,Liv. 40, 23: “alterius amore,Ov. Am. 2, 7, 10: “curis,Tib. 2, 7, 33 (6, 51): “fame,Petr. 10: “inediā,Plin. 14, 13, 14, § 89: “significabat interruptis atque morientibus vocibus,dying accents, the accents of a dying man, Cic. Cael. 24, 59: “mori videbamus in studio dimetiundi paene caeli atque terrae C. Galum,spend his whole life in, id. Sen. 14, 49: “cum te complexā morientem, Galle, puellā Vidimus,desperately in love, dying for love, Prop. 1, 10, 5: “ei mihi, si quis, Acrius ut moriar, venerit alter amor,id. 2, 4, 1 sq.: moriar, si, may I die, if, etc., Cic. Att. 8, 6, 4.—
II. Transf., of things, to die away, decay, to wither away, pass away, to vanish, lose its strength, etc.; “of members of the body: id quod supra vinculum est, moritur,loses its vitality, Cels. 7, 14.—Of plants: “rutam et hederas illico mori,die away, perish, Plin. 28, 7, 23, § 78: “moriturque ad sibila campus,Stat. Th. 5, 528.—Of fire: “flammas vidi nullo concutiente mori,die out, go out, Ov. Am. 1, 2, 11; “of comets: donec in exiguum moriens vanesceret ignem,Claud. B. Get. 248: “unguenta moriuntur,lose their strength, Plin. 13, 3, 4, § 20.—To end, close: “dies quidem jam ad umbilicum est dimidiatus mortuus,Plaut. Men. 1, 2, 45.—Comic.: “vae illis virgis miseris, quae hodie in tergo morientur meo,will find their death, be destroyed, broken, Plaut. Capt. 3, 4, 117: “ut iste interpositus sermo deliciarum desidiaeque moreretur,Cic. Cael. 31, 76: “ne suavissimi hominis memoria moreretur,id. Pis. 38, 93: “cum multa cotidie ab antiquis ficta moriantur,fall into disuse, become obsolete, Quint. 8, 6, 32: “gratia,Ov. P. 3, 2, 27. —Esp. (in eccl. Lat.), of the loss of moral or spiritual vitality, to die, to lose virtue and divine guidance: “in Adam omnes moriuntur,Vulg. 1 Cor. 15, 22: “confirma cetera quae moritura erant,id. Apoc. 3, 2; cf. id. Johan. 11, 26; id. Rom. 7, 9.—Hence, mŏrtŭus , a, um, P. a., dead (class.).
A. Adj.
1. Lit.: “sanguine tauri poto mortuus concidit,Cic. Brut. 11, 43.—Prov.: “mortuum esse alicui,to be dead to one, to wish to have nothing further to do with him, Plaut. Cist. 3, 15.—
2. Transf.
a. Of persons, faint, overwhelmed: “cum tu, quod tibi succederetur, exsanguis et mortuus concidisti,Cic. Pis. 36, 88.—
b. Of things concr. and abstr., dead, decayed, withered, passed away, etc.: “lacerti,Cic. Sen. 9, 27: “flores,Plin. 11, 8, 8, § 18: “et antiquae leges,Cic. Verr. 2, 5, 18, § 45: “plausus,id. Att. 2, 19, 3: “mortuā re verba nunc facis. Stultus es, rem actam agis,dead, done with, Plaut. Ps. 1, 3, 27.—
c. Mare mortuum.
(α). The North Sea of Europe, Plin. 4, 13, 27, § 94.—
(β). The Dead Sea of Judea, Just. 36, 3.—
B. Subst.: mŏrtŭus , i, m., a dead person, dead man: “mortuum in domum inferre,Cic. Mil. 27, 75: “a mortuis excitare,to awake from the dead, id. de Or 1, 57, 242: “amandare aliquem infra mortuos,even below the dead, id. Quint. 15, 49: “ut multis mortuus unus sufficeret,Juv. 15, 79: “ossa mortuorum,Vulg. Matt. 23, 27.—Prov.: mortuo verba facere, to talk to a dead man, i. e. in vain, Plaut. Poen. 4, 2, 18; Ter. Phorm. 5, 9, 26.—Esp. (eccl. Lat.), dead, without spiritual life: “nomen habes quod vivas et mortuus es,Vulg. Apoc. 3, 1: “fides sine operibus mortua est,id. Jac. 2, 26; cf. id. Eph. 2, 1; 5, 14.—Also, dead to any thing, not alive to it, not open to its influence, etc.: “peccato,Vulg. Rom. 6, 2: “peccatis,id. 1 Pet. 2, 24: “legi,id. Gal. 2, 19; cf.: “mortui cum Christo ab elementis hujus mundi,id. Col. 2, 20: “mortui estis, et vita vestra est abscondita cum Christo in Deo,id. ib. 3, 3.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (52 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (52):
    • Cicero, Letters to his Friends, 10.33.4
    • Cicero, Letters to Atticus, 1.3.1
    • Cicero, Letters to Atticus, 2.19.3
    • Cicero, Letters to Atticus, 8.6.4
    • New Testament, 1 Corinthians, 15.22
    • New Testament, Matthew, 23.27
    • New Testament, Revelation, 3.1
    • New Testament, Revelation, 3.2
    • New Testament, Ephesians, 2.1
    • New Testament, Galatians, 2.19
    • New Testament, Romans, 6.2
    • New Testament, Romans, 7.9
    • Cicero, For Marcus Caelius, 24.59
    • Cicero, For Marcus Caelius, 31.76
    • Cicero, For Archias, 12.30
    • Cicero, Against Verres, 2.5.45
    • Cicero, For Milo, 27.75
    • Cicero, Against Piso, 36.88
    • Cicero, Against Piso, 38.93
    • Ovid, Metamorphoses, 14.215
    • Plautus, Poenulus, 4.2
    • Plautus, Pseudolus, 1.3
    • Plautus, Pseudolus, 4.7
    • Plautus, Rudens, 3.3
    • Plautus, Stichus, 4.2
    • Vergil, Aeneid, 4.308
    • New Testament, James, 2.26
    • Plautus, Asinaria, 1.1
    • Plautus, Bacchides, 3.4
    • Plautus, Captivi, 3.4
    • Plautus, Captivi, 3.5
    • Plautus, Menaechmi, 1.2
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 11.18
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 13.20
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 28.78
    • A. Cornelius Celsus, De Medicina, 7.14
    • Livy, The History of Rome, Book 40, 23
    • Livy, The History of Rome, Book 21, 12
    • Livy, The History of Rome, Book 7, 35
    • Cicero, De Republica, 2.20
    • Cicero, De Senectute, 14
    • Cicero, De Senectute, 20
    • Cicero, De Senectute, 9
    • Cicero, De Divinatione, 2.25
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 3.13
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 8, 6.32
    • Gellius, Noctes Atticae, 10.24.5
    • Ovid, Ex Ponto, 3.2
    • Statius, Thebias, 5
    • Cicero, Brutus, 11.43
    • Seneca the Elder, Controversiae, 1.1.3
    • Seneca the Elder, Controversiae, 1.7.8
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: