previous next
noxa , ae, f. for noc-sa, from noc-eo, like rixa from ringor,
I.hurt, harm, injury, which one does or suffers (v. Döderl. Synon. 2, p. 153 sqq.; not in Cic., but cf. noxia; syn.: injuria, contumelia).
I. Lit.: QVANDOQVE HICE HOMINES ... NOXAM NOCVERVNT, an old fetial formula in Liv. 9, 10 fin.; so, too, perhaps, SI SERVVS FVRTVM FAXIT NOXAMVE NOCVIT, Fragm. XII. Tab. in Dig. 9, 4, 2, § 1 (al. NOXIAMVE): “servus, qui noxam nocuit,Dig. 35, 2, 63: “si eadem (terra) ad noxam genuit aliqua,injurious, Plin. 2, 63, 63, § 158: “tristes pellere a foribus noxas,Ov. F. 6, 129: “ab noxā curculionum conditas fruges defendere,Col. 1, 6, 15: “nihil eam rem noxae faturam,Liv. 34, 19: “rempublicam non extra noxam modo, sed etiam extra famam noxae conservandam esse,id. 34, 61: “sine ullius noxā urbis,id. 36, 21: prava incepta consultoribus noxae esse, Sall. Or. Phil. contr. Lep.: “sine ullā noxā,Cels. 7, 26, 4: “veram noxam concipere,” i. e. sickness, Col. 12, 3, 7.—
II. Transf.
A. An injurious act, i. e. a fault, offence, crime, = delictum: “noxae appellatione omne delictum continetur,Dig. 50, 16, 238, § 3: “aliquem tenere in noxā,Plaut. Cas. 2, 8, 71: “hic in noxā est,Ter. Phorm. 2, 1, 36: “in noxā esse,Liv. 32, 26; 7, 4: “noxae damnatus,id. 8, 35: “reus ejus noxae,id. 5, 47: “capitalis,id. 3, 55: “neve ea caedes capitalis noxae haberetur,id. 3, 55: qui in furto aut in latrocinio aut aliquā noxā sint comprehensi, * Caes. B. G. 6, 16: “graviorem noxam fateri,Ov. P. 2, 9, 72: “noxa caput sequitur,Paul. Sent. 2, 31, 8 sq.; cf. also Paul. ex Fest. under noxia init.
B. Punishment (not ante-Aug.; “most freq. in jurid. Lat.): noxam merere,Liv. 8, 28, 8 Drak.: “aliquem noxā pecuniāque exsolvere,id. 23, 14, 3; 2, 59, 6; 26, 29, 4: “noxae dedere aliquem,to deliver one up for punishment, Dig. 4, 3, 9; so ib. 7, 1, 17, § 2; cf. ib. 9, 4, 19; “hence: mergi freto, satius illi insulae (Siciliae) esse, quam velut dedi noxae inimico,Liv. 26, 29, 4; and: “rem rusticam pessimo cuique servorum, ut carnifici noxae dedimus,Col. 1 prooem.: “quod ajunt aediles: noxā solutus non sit (servus) sic intellegendum est, ut non hoc debeat pronuntiari, nullam eum noxam commisisse, sed illud, noxā solutum esse, hoc est noxali judicio subjectum non esse: ergo si noxam commisit nec permanet, noxā solutus videtur,Dig. 21, 1, 17, § 17: non noxae eximitur Q. Fabius, qui contra edictum imperatoris pugnavit; “sed, noxae damnatus, donatur populo Romano,Liv. 8, 35, 5: “noxae accipere aliquem,to receive one for the purpose of punishing him, Dig. 7, 1, 17, § 2.— —
C. Concr., that which commits an offence, an offender, criminal (jurid. Lat.): noxa est corpus, quod nocuit, id est servus; “noxia ipsum maleficium, veluti furtum, damnum, rapina, injuria,Just. Inst. 4, 8, 1: “aut noxiam sarcire aut noxam dedere oportet,the guilty thing, Dig. 9, 1, 1, § 11; so, “noxae deditio,ib. 9, 4, 4.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (19 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (19):
    • Caesar, Gallic War, 6.16
    • Plautus, Casina, 2.8
    • A. Cornelius Celsus, De Medicina, 7.26
    • Livy, The History of Rome, Book 8, 35
    • Livy, The History of Rome, Book 2, 59.6
    • Livy, The History of Rome, Book 3, 55
    • Livy, The History of Rome, Book 5, 47
    • Livy, The History of Rome, Book 23, 14
    • Livy, The History of Rome, Book 8, 28
    • Livy, The History of Rome, Book 9, 10
    • Livy, The History of Rome, Book 26, 29.4
    • Livy, The History of Rome, Book 32, 26
    • Livy, The History of Rome, Book 34, 19
    • Livy, The History of Rome, Book 7, 4
    • Livy, The History of Rome, Book 34, 61
    • Livy, The History of Rome, Book 36, 21
    • Ovid, Ex Ponto, 2.9
    • Columella, Res Rustica, 1.6.15
    • Ovid, Fasti, 6
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: