previous next
nŭmĕrus , i, m. Gr. νέμω, to distribute; cf.: numa, nemus, nummus,
I.a number.
I. Lit.
A. In gen.: “illi octo cursus septem efficiunt distinctos intervallis sonos: qui numerus rerum omnium fere nodus est,Cic. Rep. 6, 18, 18; cf. Macr. Somn. Scip. 1, 6: “duo hi numeri,Cic. Rep. 6, 12, 12: “consummare perfectissimum numerum, quem novem novies multiplicata componunt,Sen. Ep. 58: “numerumque referri Jussit,that their number should be counted, Verg. E. 6, 85; cf.: numerus argenteorum facilior usui est, the counting, reckoning. Tac. G. 5 fin.: sed neque quam multae species, nec nomina quae sint Est numerus; “neque enim numero conprendere refert,cannot be counted, Verg. G. 2, 104: “eorumque nummorum vis et potestas non in numero erat, sed in pondere,Gai. Inst. 1, 122.—
B. In partic.
1. A certain collective quantity, a body, number of persons or things: tunc deinceps proximi cujusque collegii ... in sortem coicerentur, quoad is numerus effectus esset, quem ad numerum in provincias mitti oporteret, S. C. ap. Cic. Fam. 8, 8, 8: “haec in Aeduorum finibus recensebantur numerusque inibatur,Caes. B. G. 7, 76; Liv. 38, 22: “eum clavum, quia rarae per ea tempora litterae erant, notam numeri annorum fuisse ferunt,Liv. 7, 3: “Pompilius ad pristinum numerum duo augures addidit,Cic. Rep. 2, 14, 26: “haec enim sunt tria numero,in number, altogether, id. de Or. 2, 28, 121: “classis mille numero navium,Cic. Verr. 2, 1, 18, § 48: “oppida sua omnia, numero ad duodecim, incendunt,Caes. B. G. 1, 5: “ad duorum milium numero ex Pompeianis cecidisse reperiebamus,id. B. C. 3, 53: reliqui omnes, numero quadraginta, interfecti, Sall J. 53, 4; cf. id. ib. 93, 8: “cum magnus piratarum numerus deesset,Cic. Verr. 2, 5, 28, § 72: “ad eorum numerum,to the full number of them, id. ib. 2, 5, 28, § 73; id. Q. Fr. 2, 13; Caes. B. G. 5, 20: “si naves suum numerum haberent,Cic. Verr. 2, 5, 51, § 133: “supra numerum,superfluous, Suet. Ner. 15; id. Claud. 25: “magnus numerus frumenti,a great quantity, Cic. Verr. 2, 2, 72, § 176; cf. id. Planc. 26, 64; Caes. B. C. 2, 18: “vini,Cic. Phil. 2, 28, 66; so without an adj., like the Engl. number, for a great number: “est (in eādem provinciā) numerus civium Romanorum atque hominum honestissimorum,id. Font. 5, 13 (1, 3): “plures numero tuti,Tac. A. 14, 49 fin.: “sed illos Defendit numerus,Juv. 2, 46; cf. Verg. E. 7, 52: “latet in numero virtus,Sil. 1, 323.—
2. In plur.: numeri, the mathematics, astronomy: “ut a sacerdotibus barbaris numeros et caelestia acciperet,Cic. Fin. 5, 29, 87: “Thales hoc etiam numeris inquirit et astris,Sid. 15, 79: “numerisque sequentibus astra,Stat. Th. 4, 411. —Rarely in sing., Claud. Cons. Mall. 130.—
3. In milit. lang., a division of the army, a troop, band (post-Aug.): “sparsi per provinciam numeri,Tac. Agr. 18; cf.: “plena urbs exercitu insolito: multi ad hoc numeri e Germaniā ac Britanniā,id. H. 1, 6: “nondum distributi in numeros erant,Plin. Ep. 10, 29 (38), 2: “revocare ad officium numeros,Suet. Vesp. 6: “militares numeri,cohorts, Amm. 14, 7, 19: “in numeris esse,to be enrolled, Dig. 29, 1, 43; cf. ib. 29, 1, 38; Claud. Epith. Pall. et Celer. 86; Inscr. Grut. 1096. —
4. Like the Gr. ἀριθμός, a mere number, opp. to quality, worth: “nos numerus sumus et fruges consumere nati,we are mere numbers, ciphers, Hor. Ep. 1, 2, 27; cf. Juv. 2, 46 supra.—
5. In gram., a number (singular, plural, dual), Varr. L. L. 9, § 65 sq. Müll.; Quint. 1, 4, 27; 1, 5, 42; 47; 1, 6, 25 et saep. —
C. Transf., poet., dice (marked with numbers): “seu ludet numerosque manu jactabit eburnos,Ov. A. A. 2, 203: “et modo tres jactet numeros,id. ib. 3, 355; cf. Suet. Tib. 14, 2.—
II. Trop., number, rank, place, position, estimation, relation, class, category (cf.: “nomen, locus, in loco, in vicem): me adscribe talem (i. e. talium) in numerum,Cic. Phil. 2, 13, 33: “in illo antiquorum hominum numero reponi,Cic. Verr. 2, 3, 90, § 210: “in deorum numero haberi,id. N. D. 3, 19, 48: “reponere,id. ib. 3, 3, 21: “referre,id. ib. 3, 1, 12: “numero beatorum aliquem eximere,Hor. C, 2, 2, 18: “si quo in numero illud, quod per similitudinem affertur, et quo in loco illud, cujus causā affertur, haberi conveniat, ostendetur,Cic. Inv. 2, 50, 151; Cic. Verr. 2, 2, 54, § 134: “ex hoc numero hunc esse,id. Arch. 7, 16: “parentis numero alicui esse,id. Div. in Caecil. 19, 61 sq.: “in hostium numero habere aliquem,Caes. B. G. 1, 28: “ducere in numero hostium,id. ib. 6, 32: “hujus originis apud veteres numerus erat exilis,Amm. 23, 6, 35: in numero esse, to be of the number of, to be reckoned among, to be any thing, Lucr. 5, 180: “Q. Aelius Tubero fuit illo tempore nullo in oratorum numero,Cic. Brut. 31, 117: “sine actione summus orator esse in numero nullo potest,id. de Or. 3, 56, 213: “quo sunt in numero Curiosolites, etc.,Caes. B. G. 7, 75, 4; 3, 7, 2; Nep. Att. 1, 4: “quo in numero ego sum,Cic. Fam. 13, 23, 1; Caes. B. C. 2, 44, 3; 3, 53, 2: “qui in eo numero fuisset,Cic. Phil. 2, 11, 25; id. Fl. 4, 9; id. Fam. 7, 6, 1: “quo in numero hi quoque fuerunt,Liv. 39, 36 fin.— Without in: “ut civium numero simus,Liv. 4, 4, 12; 7, 30, 19; 30, 42, 9; 4, 56, 11; “36, 35, 9: aliquem hostium numero habere,Caes. B. G. 6, 6, 3; id. B. C. 3, 82, 3; id. B. G. 6, 21, 2: “qui hostium numero non sunt,Cic. Phil. 13, 5, 11; id. Brut. 20, 78: “aliquo numero esse,to be of some repute, id. Fam. 1, 10; Caes. B. G. 6, 13, 1; cf. Cic. Or. 62, 208; id. de Or. 3, 9, 33: “Bambalio quidam, homo nullo numero,of no account, Cic. Phil. 3, 6, 16: “numerum aliquem obtinere,id. Brut. 47, 175.—
B. A part of a whole, member, category: “omnes numeros virtutis continet,Cic. Fin. 3, 7, 24: “varium et elegans omni fere numero poëma,id. Ac. 1, 3, 9: “mundus perfectus expletusque omnibus suis numeris atque partibus,id. N. D. 2, 13, 37: “animalia imperfecta suisque Trunca vident numeris,Ov. M. 1, 427; 7, 126: “quid omnibus numeris praestantius?Quint. 10, 1, 91: “liber numeris omnibus absolutus,Plin. Ep. 9, 38; cf. of the days of the month: luna alternis mensibus XXX. implebit numeros, alternis vero detrahet singulos, Plin. 18, 32, 75, § 325.—Hence, omnium numerorum esse, to be complete, perfect, Petr. 68: “puer omnium numerūm,id. ib. 63. And, on the contrary: “deesse numeris suis,to be deficient, Ov. Am. 3, 8, 11.—
D. An office, duty, part: “ad numeros exige quidque suos,Ov. R. Am. 372: “Veneri numeros eripere suos,id. H. 4, 88; id. Am. 3, 7, 18; cf. id. ib. 3, 7, 26: “verae numeros modosque ediscere vitae,Hor. Ep. 2, 2, 143.—
E. Musical measure, time, rhythm, harmony, numbers: “in numerum exsultant,Lucr. 2, 631: “in musicis numeri, et voces et modi, etc.,Cic. de Or. 1, 42, 187; Quint. 9, 4, 126: “histrio si paulum se movet extra numerum,Cic. Par. 3, 2, 26; Quint. 12, 2, 12: “sit igitur hoc cognitum, in solutis etiam verbis inesse numeros,Cic. Or. 56, 190: “Isocrates verbis solutis numeros primus adjunxit,id. ib. 52, 174: “in solutā oratione ... modum tamen et numerum quendam oportere servari,id. Brut. 8, 32: “multum interest, utrum numerosa sit, id est similis numerorum, an plane e numeris constet oratio,id. Or. 65, 220: “redigere omnes fere in quadrum numerumque sententias,id. ib. 61, 208.—Hence, quamvis nil extra numerum fecisse modumque Curas, nothing out of measure, improper, Hor. Ep. 1, 18, 59.—
3. A verse, in gen. (poet.): “arma gravi numero violentaque bella parabam Edere,” i. e. verses in heroic metre, Ov. Am. 1, 1, 1: “impares,” i. e. elegiac verses, id. ib. 3, 1, 37.—Hence, nŭmĕrō (abl.), adverb., lit., measured according to number or time, i. e. precisely, exactly, just (only ante-class.; freq. in Plautus; not found in Ter. or Lucr.).
A. Just, precisely, at the right time, on the instant: numero mihi in mentem fuit. Plaut. Am. 1, 1, 25: neminem vidi, qui numero sciret, quod scitu est opus, Naev. ap. Fest. p. 170 Müll.—
B. Quickly, rapidly, soon: “numero significat cito,Non. 352, 16 sq.: “(apes) si quando displicatae sunt, cymbalis et plausibus numero reducunt in locum unum,Varr. R. R. 3, 16, 7. —With nimis: perfalsum et abs te creditum numero nimis, too quickly, too soon, Afran. ap. Paul. ex Fest. p. 170 Müll.: numquam nimis numero quemquam vidi facere, quam facto est opus, Turp. ap. Non. 352, 20.—
2. In a bad sense, too quickly, too hastily, too soon: “Menaechme, numero huc advenis ad prandium: Nunc opsonatu redeo,Plaut. Men. 2, 2, 13: “numero dicis,id. Cas. 3, 5, 28; id. Mil. 5, 1, 6: “o Apella, o Zeuxis pictor, Cur numero estis mortui, hinc exemplum ut pingeretis?why have you died too soon? id. Poen. 5, 4, 102; Afran. ap. Non. 352, 26; id. ap. Paul. ex Fest. l. l.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (87 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (87):
    • Cicero, Letters to his Friends, 13.23.1
    • Cicero, Letters to his Friends, 1.10
    • Cicero, Letters to his Friends, 7.6.1
    • Cicero, Letters to his Friends, 8.8.8
    • Cicero, Letters to his brother Quintus, 2.13
    • Caesar, Gallic War, 1.28
    • Caesar, Gallic War, 1.5
    • Caesar, Gallic War, 5.20
    • Caesar, Gallic War, 6.13.1
    • Caesar, Gallic War, 6.21.2
    • Caesar, Gallic War, 6.6.3
    • Caesar, Gallic War, 7.75.4
    • Caesar, Gallic War, 7.76
    • Cicero, Philippics, 13.5.11
    • Cicero, Philippics, 2.11.25
    • Cicero, Philippics, 2.13.33
    • Cicero, Philippics, 3.6.16
    • Cicero, Divinatio against Q. Caecilius, 19.61
    • Cicero, For Plancius, 26.64
    • Cicero, Against Verres, 2.1.48
    • Cicero, Against Verres, 2.2.134
    • Cicero, Against Verres, 2.2.176
    • Cicero, Against Verres, 2.3.210
    • Cicero, Against Verres, 2.5.133
    • Cicero, Against Verres, 2.5.72
    • Cicero, For Archias, 7.16
    • Cicero, For Marcus Fonteius, 5.13
    • Cicero, Philippics, 2.28.66
    • Ovid, Metamorphoses, 1.427
    • Plautus, Poenulus, 5.4
    • Vergil, Aeneid, 3.446
    • Vergil, Georgics, 2.104
    • Caesar, Civil War, 2.44.3
    • Caesar, Civil War, 3.82.3
    • Caesar, Civil War, 2.18
    • Caesar, Civil War, 3.53
    • Tacitus, Annales, 14.49
    • Tacitus, Historiae, 1.6
    • Tacitus, Agricola, 18
    • Plautus, Amphitruo, 1.1
    • Plautus, Casina, 3.5
    • Plautus, Menaechmi, 2.2
    • Plautus, Miles Gloriosus, 5.1
    • Cicero, On Oratory, 1.42
    • Cicero, On Oratory, 2.28
    • Cicero, On Oratory, 3.47
    • Cicero, On Oratory, 3.56
    • Cicero, On Oratory, 3.9
    • Lucretius, De Rerum Natura, 2.631
    • Lucretius, De Rerum Natura, 5.180
    • Suetonius, Divus Claudius, 25
    • Suetonius, Nero, 15
    • Suetonius, Tiberius, 14.2
    • Suetonius, Divus Vespasianus, 6
    • Cornelius Nepos, Atticus, 1.4
    • Pliny the Younger, Epistulae, 9.38
    • Livy, The History of Rome, Book 30, 42.9
    • Livy, The History of Rome, Book 38, 22
    • Livy, The History of Rome, Book 4, 4.12
    • Livy, The History of Rome, Book 7, 3
    • Livy, The History of Rome, Book 7, 30
    • Livy, The History of Rome, Book 39, 36
    • Cicero, De Republica, 2.14
    • Cicero, De Republica, 6.12
    • Cicero, De Republica, 6.18
    • Cicero, de Finibus Bonorum et Malorum, 3.7
    • Cicero, de Finibus Bonorum et Malorum, 5.29
    • Cicero, de Natura Deorum, 2.13
    • Cicero, de Natura Deorum, 3.19
    • Cicero, Paradoxa Stoicorum, 3
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 1, 5.47
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 1, 4.27
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 1, 5.42
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 9, 4.126
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 10, 1.91
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 12, 2.12
    • Seneca, Epistulae, 58
    • Tacitus, Germania, 5
    • Ovid, Ex Ponto, 4.2
    • Statius, Thebias, 4
    • Cicero, Brutus, 20.78
    • Cicero, Brutus, 31.117
    • Cicero, Brutus, 47.175
    • Cicero, Brutus, 8.32
    • Cicero, Orator, 56.190
    • Cicero, Orator, 65.220
    • Cicero, De Inventione, 2.50
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: