previous next
paenĭtĕo (less correctly poen- ), ui, no
I.sup., ēre, 2, v. a. and impers. [root in poena, q. v.; Gr. ποινή].
I. Pers.
A. Act., to cause to repent, to displease (anteclass. and late Lat.): “et me quidem haec conditio nunc non paenitet,causes me no regret, Plaut. Stich. 1, 1, 50: quod male emptum est semper paenitet, Cat. ap. Plin. 18, 5, 6, § 26: “paenitemini et credite Evangelio,repent, Vulg. Marc. 1, 15; id. Act. 3, 19.—
B. Neutr., to repent, be sorry: “momenta certaminum assuefaciebant militem minus jam tandem aut virtutis aut fortunae paenitere suae,Liv. 22, 12, 10: “etiam nunc paenitere suā sponte Aequos quam pati hostilia malle,id. 3, 2, 4: “Athenienses primi paenitere coeperunt,Just. 11, 3, 3: “paenituit populus,Vulg. Ecclus. 48, 16: “non vult paenitere,id. Apoc. 2, 21.—Esp., in part. pres.: “Lepidus paenitens consili,Sall. H. 1, 49 Dietsch: “paenitens facti,Suet. Vit. 15; cf. id. Claud. 43 init.; cf. II. A. ε and ι infra.—
II. Impers.
A. It repents one, etc., i. e. I, you, etc., repent; I, etc., repent, am sorry, grieve, rue, etc.
(α). Aliquem alicujus rei: “non paenitere me consilii de tuā mansione,Cic. Att. 9, 10, 8: “quem ... in eam diem vitae non paenituerat,Just. 13, 1, 5: neque te, neque quenquam arbitror tuae paeniturum laudis, App. ap. Non. 158, 5: galeatum sero duelli paenitet, Juv. 1, 170.—
(β). Alicujus rei alone: “bonae mentis paenituisset,Sen. Q. N 4, praef. 7: “paenitebatque modo consilii, modo paenitentiae ipsius,Curt. 10, 7, 12.—
(γ). Aliquem alone: “si eos quidem non paeniteret,Cic. Fam. 9, 5, 2.—
(δ). With acc. of person, foll. by inf.: “efficiunt ut me non didicisse minus paeniteat,Cic. de Or. 2, 19, 77.—(ε) With neutr. pron. as subj. (cf. I. B. supra; Zumpt, Gr. § 442, explains the pron. in these passages as acc., but v. Krebs, Antibarb. p. 876): “sapientis est nihil, quod paenitere possit, facere,Cic. Tusc. 5, 28, 81: “sequitur ut nihil paeniteat,id. ib. 5, 18, 53: “quaeri oportet utrum id facinus sit, quod paenitere fuerit necesse,id. Inv. 2, 13, 43. —(ζ) Foll. by rel. adverb. clause: “etsi solet eum, cum aliquid fecit, paenitere,Cic. Att. 8, 5, 1.—(η) With quod: “valde ego ipsi, quod de suā sententiā decesserit, paenitendum puto,Cic. Att. 7, 3, 6: “paenitet quod non ab adultero coepi,Quint. Decl. 335.— (θ) With dat. of agent: “consilii nostri ... nobis paenitendum,Cic. Fam. 9, 5, 2.—(ι) Absol.: “tanta vis fuit paenitendi,Cic. Tusc. 4, 37, 79: corrigere errorem paenitendo, id. Fragm. ap. Lact. 6, 24: “Sallustius usque eo processit, ut non paeniturum pro non acturo paenitentiam dixerit,Quint. 9, 3, 12: “paenitet et torqueor,Ov. P. 1, 2, 60; Prud. Cath. 2, 26.—
B. It discontents or displeases one, i. e. one is vexed, angry, offended, dissatisfied (class.; cf. taedet).
(β). With quod and subj.: “se paenitere, quod animum tuum offenderit,Cic. Att. 11, 13, 2.—
C. It concerns, is a care to, makes anxious, dissatisfies; and with negative, it is enough, satisfies (mostly anteclass.): “an paenitet te, quanto hic fuerit usui?are you not satisfied? Plaut. Ps. 1, 3, 71: “paenitetne te, quot ancillas alam?id. Truc. 2, 6, 52: duas dabo, una si parum'st; “et si duarum paenitebit, addentur duae,are not enough, not satisfactory, id. Stich. 4, 1, 34: “an paenitebat flagitii te auctore quod fecisset Adulescens?was it not enough? Ter. Eun. 5, 6, 12; id. Heaut. 1, 1, 20; id. Phorm. 1, 3, 20: “an paenitet vos, quod salvum atque incolumem exercitum traduxerim?Caes. B. C. 2, 32: “quod a senatu quanti fiam minime me paenitet,Cic. Att. 1, 20, 2; cf.: “tam diu velle debebis (discere), quoad te quantum proficias non paenitebit,id. Off. 1, 1, 2. —Hence,
A. paenĭtens , entis, P. a., repenting, repentant, penitent.
(β). With gen.: Lepidum paenitentem consilii, Sall. ap. Charis. p. 224 P.—
(γ). With de: “signa paenitentis de matrimonio dederat,Suet. Claud. 43.— Hence, adv.: paenĭtenter , with regret, repentantly (late Lat.): “auguria paenitenter omissa,Min. Fel. Oct. 26.—
B. paenĭ-tendus , a, um, to be repented of, blamable, objectionable (perh. not ante-Aug.).
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (40 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (40):
    • Cicero, Letters to his Friends, 9.5.2
    • Cicero, Letters to Atticus, 11.13.2
    • Cicero, Letters to Atticus, 1.20.2
    • Cicero, Letters to Atticus, 7.3.6
    • Cicero, Letters to Atticus, 8.5.1
    • Cicero, Letters to Atticus, 9.10.8
    • New Testament, Mark, 1.15
    • New Testament, Revelation, 2.21
    • Cicero, Philippics, 12.2.7
    • Cicero, Philippics, 1.13.33
    • Plautus, Pseudolus, 1.3
    • Plautus, Stichus, 1.1
    • Plautus, Stichus, 4.1
    • New Testament, Acts, 3.19
    • Caesar, Civil War, 2.32
    • Plautus, Truculentus, 2.6
    • Cicero, On Oratory, 2.19
    • Suetonius, Divus Claudius, 43
    • Suetonius, Divus Vespasianus, 1
    • Suetonius, Vitellius, 15
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 18.26
    • Livy, The History of Rome, Book 3, 2.4
    • Livy, The History of Rome, Book 25, 6
    • Livy, The History of Rome, Book 22, 12
    • Livy, The History of Rome, Book 8, 23
    • Livy, The History of Rome, Book 1, 35.5
    • Livy, The History of Rome, Book 40, 6.3
    • Seneca, de Brevitate Vitae, 10.2
    • Cicero, De Republica, 3.35
    • Cicero, De Republica, 6.16
    • Cicero, De Senectute, 6
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 4.37
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 5.28
    • Cicero, De Officiis, 1.1
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 9, 3.12
    • Gellius, Noctes Atticae, 1.3.2
    • Ovid, Ex Ponto, 1.2
    • Columella, Res Rustica, 3.2
    • Curtius, Historiarum Alexandri Magni, 10.7.12
    • Cicero, De Inventione, 2.13
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: