previous next
părĭo , pĕpĕri, părĭtum, and partum, 3 (
I.fut. part. parturam, Plaut. Am. 2, 2, 86; fut. paribis for paries, Pompon. ap. Non. 508, 3; inf. parire, Enn. ap. Varr. L. L. 5, § 59 Müll., and in Diom. p. 378 P.; Plaut. Fragm. ap. Philarg. Verg. E. 2, 63), v. a. cf. Gr. root πορ- in ἔπορον, gave, πέπρωται, is fated; Lat. portio, partus, puerpera, perh. parare, to bring forth, to bear; of animals, to drop, lay, spawn, etc. (syn. gigno).
I. Lit.: “si quintum pareret mater ejus, asinum fuisse pariturum,Cic. de Or. 2, 66, 267: ut ea liberos ex sese pareret, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 3: “gallinas teneras, quae primum parient, concludat,Cato, R. R. 89; so, “quae gallina id ovum peperisset,Cic. Ac. 2, 18, 57; cf.: “ova parire solet, etc., Enn. l. l. (Ann. v. 10 Vahl.): nam audivi feminam ego leonem semel parire, Plaut. l. l.—Of plants,to flower, Plin. 16, 25, 39, § 94.—
B. Transf
1. Of males, to beget (poet.): “apud tragicos: et jam leo pariet, at pater est,Quint. 8, 6, 34; Caecil. ap. Non. 464, 22 (in a corrupt passage).—
2. In gen., to bring forth, produce: “ligna putrefacta per imbres Vermiculos pariunt,Lucr. 2, 899: “ut sarmentum in pariendis colibus vires habeat majores,Varr. R. R. 1, 32, 2; cf. id. ib. 1, 41, 5: “fruges et reliqua, quae terra pariat,Cic. N. D. 1, 2; Plin. 16, 37, 68, § 174; 31, 10, 46, § 112: “spiritum,Vulg. Isa. 26, 18. —
II. Trop., to produce, create, bring about, accomplish, occasion, devise, invent, procure, acquire, etc. (syn.: “genero, creo, gigno): ars dicendi habet hanc vim, non ut aliquid pariat et procreet, verum ut educet atque confirmet,Cic. de Or. 2, 87, 356: qui famam multo peperere labore, Enn. ap. Philarg. ad Verg. G. 4, 188 (Ann. v. 427 Vahl.): “dolorem, voluptatem,Cic. Fin. 1, 15, 49: “discidium,Lucr. 1, 220: “taedium,Quint. 9, 4, 43: “spinosiora multa pepererunt,Cic. Or. 32, 114; so, “quibus etiam verba parienda sunt,id. Fin. 3, 1, 3; and: “hinc fabulae Scyllam et Charybdim peperere,Just. 4, 1, 13: “ne quicquam nobis pariant ex se incommodi,Plaut. Most. 2, 1, 17: “alicui aegritudinem,id. Trin. 2, 2, 35: “fiduciam,Sall. H. 1, 41, 22 Dietsch: “alicni curas,Prop. 1, 18, 23: “obsequium amicos, veritas odium parit,Ter. And. 1, 1, 41: “sibi maximam laudem,Cic. Off. 2, 13, 47: “meis laboribus dignitas salusque pariatur,id. Cat. 4, 1, 1; id. Sull. 17, 49: “praedā improbe partā,id. Fin. 1, 16, 51: “aliquem honeste partis bonis privare,id. Quint. 23, 74; id. Sull. 28, 77: “sibi salutem,Caes. B. C. 3, 69: “ante partam rei militaris gloriam amittere,id. B. G. 6, 39: “gratiam ingentem apud aliquem,Liv. 34, 44: “sibi decus et victoriam,id. 30, 14: “amicos officio et fide,Sall. J. 10, 4: “alicui somnum mero,Tib. 1, 7, 27 (6, 23): “qui sibi letum Insontes peperere manu,Verg. A. 6, 434; Tib. 4, 13, 20.—Hence, partus , a, um, P. a., that has borne: “parta nutrici consociata, etc.,the ewe that has dropped the lamb, Col. 7, 4, 3.—
B. Gained, acquired.— Hence, as subst.: parta , ōrum, n., acquisitions, possessions: “quod majus dedecus est parta amittere, quam omnino non paravisse,Sall. J. 31, 17; cf. id. C. 51, 42; “d. H. 1, 41, 17 Dietsch: tantis parta malis curā majore metuque Servantur,Juv. 14, 303.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (32 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (32):
    • Cicero, Letters to his Friends, 4.5.3
    • Old Testament, Isaiah, 26.18
    • Caesar, Gallic War, 6.39
    • Cicero, Against Catiline, 4.1.1
    • Cicero, For Sulla, 17.49
    • Cicero, For Sulla, 28.77
    • Plautus, Trinummus, 2.2
    • Vergil, Aeneid, 6.434
    • Vergil, Georgics, 4.188
    • Sextus Propertius, Elegies, 1.18
    • Caesar, Civil War, 3.69
    • Plautus, Amphitruo, 2.2
    • Plautus, Mostellaria, 2.1
    • Cicero, On Oratory, 2.66
    • Cicero, On Oratory, 2.87
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 10
    • Lucretius, De Rerum Natura, 1.220
    • Lucretius, De Rerum Natura, 2.899
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 16.94
    • Livy, The History of Rome, Book 30, 14
    • Livy, The History of Rome, Book 34, 44
    • Cicero, de Finibus Bonorum et Malorum, 1.15
    • Cicero, de Finibus Bonorum et Malorum, 1.16
    • Cicero, de Finibus Bonorum et Malorum, 3.1
    • Cicero, de Natura Deorum, 1.2
    • Cicero, De Officiis, 2.13
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 8, 6.34
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 9, 4.43
    • Sallust, Catilinae Coniuratio, 51
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 31
    • Columella, Res Rustica, 7.4.3
    • Cicero, Orator, 32.114
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: