previous next
plēnus , a, um, adj. from the root ple-; Sanscr. prā-, to fill; Gr. πλα- in πίμπλημι, πλήθω; Lat. plerus, plebs, populus, etc.; whence compleo, expleo, suppleo,
I.full, filled with any thing (class.; cf.: refertus, oppletus).
I. Lit.
A. In gen., with gen.: “rimarum,Ter. Eun. 1, 2, 25: “corpus suci,id. ib. 2, 3, 27: “Gallia est plena civium Romanorum,Cic. Font. 1, 11: “domus plena caelati argenti,Cic. Verr. 2, 2, 14. § “35: vini, somni,id. Red. in Sen. 6, 13: stellarum, id. Rep. 6, 11, 11.—With abl.: “plena domus ornamentis,Cic. Verr. 2, 4, 57, § 126: “vita plena et conferta voluptatibus,id. Sest. 10, 23: “plenum pueris gymnasium,Quint. 2, 8, 3.—Absol.: “auditorium,Quint. 2, 11, 3: “plenissimis velis navigare,with swelling sails, Cic. Dom. 10, 24.—As subst.: plēnum , i, n., space occupied by matter, a plenum, Cic. Ac. 2, 37, 118.—Adverb.: ad plenum, to repletion, copiously, abundantly (poet.), Verg. G. 2, 244: “hic tibi copia Manabit ad plenum benigno Ruris honorum opulenta cornu,Hor. C. 1, 17, 15; so Veg. 2, 9: “philosophiae scientiam ad plenum adeptus,Eutr. 8, 10.—
B. In partic.
1. Of bodily size, stout, bulky, portly, plump, corpulent (class.): “pleni enective simus,Cic. Div. 2, 69, 142: “vulpecula pleno corpore,Hor. Ep. 1, 7, 31: “frigus inimicum est tenui: at prodest omnibus plenis,Cels. 1, 9: “femina,Ov. A. A. 2, 661.—Comp.: “tauros palea ac feno facere pleniores,Varr. R. R. 2, 5, 12.—Sup.: “plenissimus quisque,Cels. 2, 1.—
2. Filled, satisfied (poet.), Ov. Am. 2, 6, 29: “plenus cum languet amator,sated with reading, Hor. Ep. 1, 20, 8; cf.: “illa bibit sitiens lector, mea pocula plenus,Ov. P. 3, 4, 55.—
3. Full packed, laden; with abl.: “quadrupedes pleni dominis armisque,Stat. Th. 4, 812: “exercitus plenissimus praedā,Liv. 41, 28: “crura thymo plenae (apes),Verg. G. 4, 181.—Absol.: “vitis,Ov. Am. 2, 14, 23.—
4. Entire, complete, full, whole: “ut haberet ad praeturam gerendam plenum annum atque integrum,Cic. Mil. 9, 24: “gaudia,id. Tusc. 5, 23, 67: “numerus,id. Rep. 6, 12, 12: “pleno aratro sulcare,with the whole plough sunk in the ground, Col. 2, 2, 25: “sustineas ut onus, nitendum vertice pleno est, i. e. toto,Ov. P. 2, 7, 77: “pleno gradu,at full pace, at storming pace, Liv. 4, 32.— Neutr. adverb.: in plenum, on the whole, generally (post-Aug.), Plin. 13, 4, 7, § 31; Sen. Ep. 91, 9.—
5. Of the voice, sonorous, full, clear, strong, loud (class.): “vox grandior et plenior,Cic. Brut. 84, 289: “voce plenior,id. de Or. 1, 29, 132.—
6. Of letters, syllables, words, full, at full length, not contracted, unabridged: “pleniores syllabae,Auct. Her. 4, 20, 28: “ut E plenissimum dicas,Cic. de Or. 3, 12, 46: “siet plenum est, sit imminutum,id. Or. 47, 157: “plenissima verba,Ov. M. 10, 290.—
7. Of food and drink, strong, hearty, substantial: “pleniores cibi,Cels. 3, 20: “vinum,id. 1, 6.—
8. Full, abundant, plentiful, much: “non tam Siciliam, quam inanem offenderant, quam Verrem ipsum, qui plenus decesserat,Cic. Verr. 2, 2, 4, § 12: “urbes,id. Pis. 37, 91: “pecunia,much money, id. Rosc. Am. 2, 6: “mensa,Verg. A. 11, 738.—Comp.: “serius potius ad nos, dum plenior,Cic. Fam. 7, 9, 2: “tres uno die a te accepi litteras, unam brevem, duas pleniores,fuller, larger, id. ib. 11, 12, 1.— Sup.: “plenissima villa,Hor. S. 1, 5, 50.—
9. Of age, full, advanced, ripe, mature: “jam plenis nubilis annis,marriageable, Verg. A. 7, 53: “plenus vitā,Stat. S. 2, 2, 129: “annis,full of years, that has reached extreme old age, Plin. Ep. 2, 1, 7: “plenior annis,Val. Fl. 1, 376: “annus vicesimus quintus coeptus pro pleno habetur,Dig. 50, 4, 8.—
10. Law t. t.: pleno jure, with a complete legal title: “proinde pleno jure incipit, id est et in bonis et ex jure Quiritium, tua res esse,Gai. Inst. 2, 41: “pleno jure heres fieri,id. ib. 3, 85 al.—
II. Trop., full, filled.
A. In gen., with gen.: plenus fidei, Enn. ap. Cic. Sen. 1, 1 (Ann. v. 342 Vahl.): “jejunitatis plenus,Plaut. Merc. 3, 3, 13: “consili,Plaut. Ep. 1, 2, 49: “viti probrique,id. Mil. 2, 5, 13: “fraudis, sceleris, parricidi, perjuri,id. Rud. 3, 2, 37: “offici,Cic. Att. 7, 4, 1: “negoti,full of business, id. N. D. 1, 20, 54; Plaut. Ps. 1, 3, 146: “irae,Liv. 3, 48: “ingenii,Cic. Fl. 6, 15: “laboris,Plin. 6, 19, 22, § 66: “quae regio in terris nostri non plena laboris?is not full of our disaster? Verg. A. 1, 460.—With abl.: “plenus sum exspectatione de Pompeio,full of expectation, Cic. Att. 3, 14, 1: “laetitiā,Caes. B. C. 1, 74: “humanitate,Plin. Ep. 1, 10, 2; 2, 1, 7.—
B. In partic.
1. Complete, finished, ample, copious (class.): “orator plenus atque perfectus,Cic. de Or. 1, 13, 59: “plenior, opp. to jejunior,id. ib. 3, 4, 16: “oratio plenior,id. Off. 1, 1, 2: “pleniora scribere,Caes. B. C. 1, 53.—
2. Full of, abounding or rich in any thing: “plenum bonarum rerum oppidum,Plaut. Pers. 4, 2, 38: “quis plenior inimicorum fuit C. Mario?Cic. Prov. Cons. 8, 19: pleniore ore laudare, with fuller mouth, i. e. more heartily, id. Off. 1, 18, 61.—Hence, adv.: plēnē .
1. Lit., full (post-Aug.): “vasa plene infundere,Plin. 14, 22, 28, § 139.—
2. Trop., fully, wholly, completely, thorougnly, largely (class.): “plene cumulateque aliquid perficere,Cic. Div. 2, 1: “plene perfectae munitiones,Caes. B. G. 3, 3: “aliquid vitare,Cic. Q. Fr. 1, 1, 13: “plene sapientes homines,id. Off. 1, 15: “praestare aliquid,perfectly, Hor. Ep. 1, 11, 14.—Comp.: “plenius facere aliquid,Ov. P. 2, 11, 20: “alere,Quint. 2, 2, 8.—Sup.: “quamvis illud plenissime, hoc restrictissime feceris,Plin. Ep. 5, 8, 13.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (74 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (74):
    • Cicero, Letters to his Friends, 7.9.2
    • Cicero, Letters to Atticus, 3.14.1
    • Cicero, Letters to Atticus, 7.4.1
    • Cicero, Letters to his brother Quintus, 1.1.13
    • Caesar, Gallic War, 3.3
    • Cicero, For Milo, 9.24
    • Cicero, In the Senate after his Return, 6.13
    • Cicero, For Sextus Roscius of Ameria, 2.6
    • Cicero, Against Verres, 2.2.12
    • Cicero, Against Verres, 2.2.35
    • Cicero, Against Verres, 2.4.126
    • Cicero, For Marcus Fonteius, 1.11
    • Cicero, On his House, 10.24
    • Cicero, Against Piso, 37.91
    • Cicero, On the Consular Provinces, 8.19
    • Cicero, For Sestius, 10.23
    • Ovid, Metamorphoses, 10.290
    • Ovid, Metamorphoses, 10.469
    • Plautus, Mercator, 3.3
    • Plautus, Persa, 4.2
    • Plautus, Pseudolus, 1.3
    • Plautus, Rudens, 3.2
    • Vergil, Aeneid, 11.738
    • Vergil, Aeneid, 1.460
    • Vergil, Aeneid, 7.53
    • Vergil, Georgics, 2.244
    • Vergil, Georgics, 4.181
    • Horace, Satires, 1.5.50
    • Caesar, Civil War, 1.53
    • Caesar, Civil War, 1.74
    • Plautus, Amphitruo, 2.2
    • Plautus, Epidicus, 1.2
    • Plautus, Miles Gloriosus, 2.5
    • Cicero, On Oratory, 1.13
    • Cicero, On Oratory, 1.29
    • Cicero, On Oratory, 3.12
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 13.31
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 2.1
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 6.66
    • Pliny the Younger, Epistulae, 1.10.2
    • Pliny the Younger, Epistulae, 2.1.7
    • Pliny the Younger, Epistulae, 5.8.13
    • Livy, The History of Rome, Book 41, 28
    • A. Cornelius Celsus, De Medicina, 1.6
    • A. Cornelius Celsus, De Medicina, 1.9
    • A. Cornelius Celsus, De Medicina, 2.1
    • A. Cornelius Celsus, De Medicina, 3.20
    • Livy, The History of Rome, Book 3, 48
    • Cicero, De Republica, 6.11
    • Cicero, De Republica, 6.12
    • Cicero, de Natura Deorum, 1.20
    • Cicero, De Senectute, 1
    • Cicero, De Divinatione, 2.1
    • Cicero, De Divinatione, 1.45
    • Cicero, De Divinatione, 2.69
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 5.23
    • Cicero, De Officiis, 1.1
    • Cicero, De Officiis, 1.15
    • Cicero, De Officiis, 1.18
    • C. Valerius Flaccus, Argonautica, 1.376
    • C. Valerius Flaccus, Argonautica, 1.413
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 2, 2.8
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 2, 11.3
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 2, 8.3
    • Seneca, Epistulae, 91.9
    • Ovid, Ex Ponto, 2.11
    • Ovid, Ex Ponto, 2.7
    • Ovid, Ex Ponto, 3.4
    • Statius, Thebias, 4
    • Statius, Silvae, 2.2
    • Columella, Res Rustica, 2.2.25
    • Cicero, Brutus, 84.289
    • Cicero, Orator, 47.157
    • Ovid, Fasti, 4
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: