previous next
prōmo , mpsi (msi), mptum (mtum), 3, v. a. pro-emo,
I.to take, give, or bring out or forth, to produce (freq. and class.; syn.: profero, effero)
II. Trop.
A. In gen., to bring, put, or draw forth est aliquid, quod non ex usu forensi...sit promendum et assumendum, Cic. de Or 1, 14, 59: “loci, e quibus argumenta promuntur,id. Top. 2, 7: “nunc promenda tibi sunt consilia,id. Att. 9, 18, 2: “promere et exercere justitiam,Plin. Ep. 1, 10, 10: “nunc illas promite vires,Verg. A. 5, 191.—
B. In partic., to bring to light, disclose, utter, tell, express, relate, etc.: percuntanti promere omnia. Plaut. As. 1, 1, 10: “rerum ordinem,Vell. 2, 48, 6: “magnificam orationem de semet ipso prompsit,Tac. H. 2, 90. verba, quae sensum animi nostri optime promunt, Quint. 8 praef. § 32: “animi voluntatem,id. 12, 10, 40: promere aliquid loquendo, id. 2, 16, 15: “quid ipse sim secutus promam,id. 7, 1, 3: qui pueris utile carmen prompturus est, wishes to publish, App. Flor. p 358 med.; cf.: “insignem attenuat deus, Obscura promens,raising into notice, Hor. C. 1, 34, 14.—Hence, promp-tus (promtus ), a, um, P. a., prop. brought to light, exposed to view; hence,
A. Visible, apparent, evident, manifest (rare but class.): inimicitiam atque amicitiam in frontem promptam gero, Enn. ap. Gell. 19, 8, 6 (Trag. v 8 Vahl.): “aliud clausum in pectore, aliud promptum in linguā habere,Sall. C. 10, 5: “tametsi hoc minime latet, quod ita promptum et propositum est, ut, etc.,Cic. Rosc. Am 40, 118 prompta et aperta, id. Fin. 1, 9, 30: “eminentia et prompta,id. de Or. 3, 57, 215: “consilia, locos, prompta, occulta noverat,Tac. A. 2, 20.—Sup.: “nihil se tam clausum neque tam reconditum posse habere, quod non istius cupiditati apertissimum promptissimumque esset,Cic. Verr. 2, 4, 20, § 42.—
B. Transf.
1. At hand, i. e. prepared, ready, quick, prompt, inclined or disposed to or for any thing = paratus, expeditus.
(β). With ad or in aliquid (rarely in aliquū re): “ad bella suscipienda Gallorum aiacer et promptus est animus,Caes. B. G. 3, 19 fin.: “animus ad defendendam rem publicam, Cic Fam. 3, 11, 4. esse animo prompto ad jocandum,id. Q. Fr. 2, 13, 1: “homines ad vim prompti, ad seditionem parati,id. Agr 2, 30, 82: “paratior ad usum forensem promptiorque esse,id. Div. in Caecil. 13, 41: “promptiores ad nostra pericula,id. Off. 1, 24, 83: “promptus ad lacessendum certamen, Liv 44, 4, 2: ad injurias vicinorum,Just. 23, 1, 3: “promptus in pavorem,Tac. A. 15, 25 fin.: “in adulationes,id. ib. 15, 61: in latrocinia, Flor 4, 12, 10; cf. in comp.: “promptior in spem,Tac. Agr. 35 fin.; and in sup.: “Dalmatae in latrocinia promptissimi, Flor 4, 12, 10: celeritas prompta et parata in agendo,Cic. Brut. 42, 154: “in rebus gerendis promptus,Nep. Them. 1, 4.—
(γ). With pro or adversus (very rare): “utemini nobis etiam promptioribus pro patriā,Liv. 22, 59, 11: “promptus adversus insontes,Tac. A. 6, 48 fin.
(δ). With abl.: “non promptus ingenio,Liv. 4, 3: “linguā promptus,id. 2, 45 fin.; cf.: “sermone promptus,Tac. H. 2, 86: “promptus audaciā,id. A. 1, 57; 14, 40: “promptus animo,id. ib. 14, 58.—Comp.: “haud quisquam manu promptior erat,Liv. 2, 56: “promptior linguā quam manu,Sall. J. 44, 1.—(ε) With gen.: “promptus animi,Tac. H. 2, 23.—Sup.: “belli promptissimos delegebant, Sall. Fragm. ap. Arus Mess. (H. 2, 13 Dietsch): Plato veritatis omnibus exhibendae promptissimus,Gell. 10, 22, 1.—(ζ) With dat. (rare except in Tacitus): “promptus libertati aut ad mortem animus,Tac. A. 4, 46: “seditioni,id. ib. 1, 48: “cuicumque fiagitio,id. ib. 15, 45: “ultioni,id. ib. 11, 32: “nullam gentem promptiorem veniae dandae fuisse,Liv. 25, 16, 12. —(η) With inf. (poet.): “promptus metuenda pati,Luc. 7, 105: “scis ipse, quam promptae superos incessere Thebae,Stat. Th. 7, 209.—
b. In gen., brave, courageous: maxime vellem, rem publicam in periculis a promptissumo quoque defendi, Sall. Or. Phil. cont. Lep. (H. 1, 48 Dietsch); Tac. Agr. 3; id. H. 2, 25; 3, 69.—
2. Easy, practicable: “facilis et prompta defensio,Cic. de Or. 1, 56, 237: “moenia haudquaquam prompta oppugnanti,Liv. 23, 1 fin.: “regnum,Just. 29, 2, 5: “expugnatio,Tac. A. 1, 68: “possessio,id. ib. 2, 5: “aditus, obvia comitas,id. ib. 2, 2 fin.: “promptissima mortis via,id. ib. 16, 17: promptum est, with inf., it is easy: sed nec mihi dicere promptum, Nec facere est illi, Ov M. 13, 10; Tac. A. 15, 41.—Hence, adv.: promptē (perh. not ante-Aug.).
1. Readily, quickly, without delay, willingly, promptly: “dare operam,Tac. A. 15, 52: distribuere pecuniam legatis, Val. Max. 4, 3, 9.—Comp.: “promptius adversari,Tac. A. 2, 38: “dirumpere imagines (opp. cunctanter),id. H. 1, 55.— Sup.: “promptissime adesse alicui,Plin. Ep. 4, 17, 11.—
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (66 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (66):
    • Cicero, Letters to his Friends, 4.13.6
    • Cicero, Letters to Atticus, 9.18.2
    • Caesar, Gallic War, 3.19
    • Cicero, For Marcus Caelius, 21.52
    • Cicero, For Aulus Caecina, 27.78
    • Cicero, Against Verres, 2.3.195
    • Cicero, Against Verres, 2.4.37
    • Cicero, Against Verres, 2.4.42
    • Ovid, Metamorphoses, 3.188
    • Plautus, Cistellaria, 1.1
    • Vergil, Aeneid, 2.260
    • Vergil, Aeneid, 5.191
    • Caesar, Civil War, 1.3
    • Tacitus, Annales, 13.3
    • Tacitus, Annales, 15.25
    • Tacitus, Annales, 15.41
    • Tacitus, Annales, 15.52
    • Tacitus, Annales, 15.54
    • Tacitus, Annales, 1.57
    • Tacitus, Annales, 1.68
    • Tacitus, Annales, 1.71
    • Tacitus, Annales, 2.20
    • Tacitus, Annales, 2.38
    • Tacitus, Annales, 4.46
    • Tacitus, Annales, 6.48
    • Tacitus, Historiae, 1.55
    • Tacitus, Historiae, 2.23
    • Tacitus, Historiae, 2.25
    • Tacitus, Historiae, 2.86
    • Tacitus, Historiae, 2.90
    • Tacitus, Agricola, 3
    • Tacitus, Agricola, 35
    • Plautus, Asinaria, 1.1
    • Plautus, Miles Gloriosus, 3.2
    • Cicero, On Oratory, 1.56
    • Cicero, On Oratory, 3.57
    • Lucan, Civil War, 7.105
    • Cornelius Nepos, Themistocles, 1.4
    • Pliny the Younger, Epistulae, 1.10.10
    • Pliny the Younger, Epistulae, 4.17.11
    • Livy, The History of Rome, Book 3, 69
    • Livy, The History of Rome, Book 23, 1
    • Livy, The History of Rome, Book 25, 16
    • Livy, The History of Rome, Book 2, 45
    • Livy, The History of Rome, Book 2, 56
    • Livy, The History of Rome, Book 22, 59
    • Livy, The History of Rome, Book 4, 3
    • Cicero, de Finibus Bonorum et Malorum, 1.9
    • Cicero, de Finibus Bonorum et Malorum, 2.7
    • Cicero, de Finibus Bonorum et Malorum, 3.2
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 2, 16.15
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 8, pr.32
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 7, 1.3
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 12, 10.40
    • Gellius, Noctes Atticae, 19.8.6
    • Gellius, Noctes Atticae, 10.22.1
    • Sallust, Catilinae Coniuratio, 10
    • Sallust, Catilinae Coniuratio, 32
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 44
    • Statius, Thebias, 7
    • Columella, Res Rustica, 2.10.16
    • Columella, Res Rustica, 3.12.1
    • Cicero, Brutus, 42.154
    • Cicero, Topica, 2.7
    • Valerius Maximus, Facta et Dicta Memorabilia, 4.3.9
    • Valerius Maximus, Facta et Dicta Memorabilia, 6.5.1
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: