previous next
sălūbris , e (
I.masc. collat. form sălū-ber , Varr. R. R. 1, 2, 8; Ov. R. Am. 704; but salubris, m., Cic. Div. 1, 57, 130; Cels. 1, 3; 2, 1; 3, 6; abl. salubri, v. Neue, Formenl. 2, p. 30), adj. salus, health-giving, promoting health, healthful, wholesome, salubrious; salutary, serviceable, advantageous, beneficial (v. salutaris init.).
I. Lit. (freq. and class.)
(α). Absol.: “saluber locus,Varr. R. R. 1, 2, 8; so Cic. Fat. 4, 7 (opp. pestilens); id. Rep. 2, 6, 11 (opp. pestilens regio); 1, 1, 1; id. de Or. 2, 71, 290; Cels. 1, 3 (opp. gravis); cf.: “sunt partes agrorum aliae pestilentes, aliae salubres,Cic. Div. 1, 36, 79.—Comp.: “salubrior ager,Varr. R. R. 1, 4, 3.—Sup.: saluberrimae regiones, * Caes. B. C. 3, 2 fin.: “Apennino saluberrimo montium,Plin. Ep. 1, 6, 2: “Esquiliae,Hor. S. 1, 8, 14: “silvae,id. Ep. 1, 4, 4: “aquae,id. C. S. 31: “irriguis ora salubris aquis,Ov. Am. 2, 16, 2: “fluvius,Verg. G. 1, 272: “aura,Ov. A. A. 3, 693: “caelum,Col. 1, 2: “si Baiae salubres repente factae sunt,Cic. Fam. 9, 12, 1: “salubrisne an pestilens annus futurus sit,id. Div. 1, 57, 130; cf.: “saluberrimum (tempus) ver est ... saluberrimi sunt sereni dies ... salubriores septentrionales quam subsolani, etc.... nam fere ventus ubique a mediterraneis regionibus veniens salubris, a mari gravis est,Cels. 2, 1: “aestates,Hor. S. 2, 4, 21: “stellae,id. ib. 1, 7, 24: “sidus,Luc. 1, 661: “afflatus ex Apenninis,Plin. Ep. 5, 6, 29: “cultus atque victus,strengthening, nourishing, Cic. Div. 1, 29, 61; id. Or. 26, 90 infra; cf.: “suci Ambrosiae,Verg. A. 12, 418: “saluberrimum acetum,Plin. 21, 14, 48, § 82: “saluberrimi potus,id. 31, 2, 19, § 28: “somnus,Verg. G. 3, 530: “in medicinā alia salubria alia insalubria,Quint. 3, 2, 3: “princeps,” i. e. mindful of the good of others, Suet. Aug. 42: “Phoebe saluber, ades,Ov. R. Am. 704: “o salute meā salus salubrior!Plaut. Cist. 3, 13: “quicquid est salsum aut salubre in oratione,sound, solid, Cic. Or. 26, 90: “sententiae exemplo haud salubres,Liv. 2, 30; cf.: “(factum) severitate exempli salubre,Plin. Ep. 2, 11, 1: “consilia,Cic. Att. 8, 12, 5; cf.: “hiems saluberrimis consiliis absumpta,Tac. Agr. 21: “mendacium,Liv. 2, 64: “justitia legesque,Hor. A. P. 198: “verba,Ov. F. 6, 753: “factum,Ov. R. Am. 316: “pretium,advantageous, profitable, Col. 7, 3, 22; Mart. 10, 104, 14: “exempla,Gell. 6, 10, 1; cf. infra, adv.—
II. Transf., in a neutr. sense, of the human body, healthy, sound, well, vigorous (very rare, and for the most part not till after the Aug. per.; “not in Cic.): genus hominum salubri corpore,Sall. J. 17, 6: “salubriora etiam credente corpora esse,Liv. 1, 31; 3, 8: “(exercitum) mutatione locorum salubriorem esse,id. 10, 28; Tac. H. 5, 6: “ut salubri sint corpore pecora,Col. 6, 4, 1; Mart. 10, 47, 6; cf. Liv. 10, 25.—Sup.: “gentes quae saluberrimis corporibus utuntur,Tac. Or. 41.—Hence, adv.: sălūbrĭ-ter , healthfully, wholesomely, salubriously; profitably, advantageously: “ubi potest illa aetas aut calescere ... aut vicissim umbris aquisve refrigerari salubrius?Cic. Sen. 16, 57; Col. 1, 8, 12; 2, 9, 14: “ut salubrius litigantes consisterent,Plin. 19, 1, 6, § 24: “nasci,Gell. 3, 10, 8.—Sup.: “saluberrime,Plin. 22, 12, 14, § 29: “bellum trahi salubriter,beneficially, advantageously, Liv. 3, 62: leges emendatae utiliter, latae salubriter, Vell. 2, 89, 4; Gell. 2, 29, 1 al.; cf. “emere,” i. e. at a cheap rate, Plin. Ep. 1, 24, 4: “ut (laesa) quam saluberrime reficiantur,id. ib. 6, 30, 3.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (55 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (55):
    • Cicero, Letters to his Friends, 9.12.1
    • Cicero, Letters to Atticus, 8.12.5
    • Cicero, On his House, 7.16
    • Vergil, Aeneid, 12.418
    • Vergil, Georgics, 1.272
    • Vergil, Georgics, 3.530
    • Suetonius, Divus Augustus, 42
    • Suetonius, Divus Augustus, 72
    • Horace, Satires, 2.4.21
    • Horace, Ars Poetica, 198
    • Caesar, Civil War, 3.2
    • Tacitus, Historiae, 5.6
    • Tacitus, Agricola, 21
    • Cicero, On Oratory, 2.71
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 17
    • Lucan, Civil War, 1.661
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 19.24
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 22.29
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 31.28
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 6.30
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 21.82
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 3.31
    • Pliny the Younger, Epistulae, 1.24.4
    • Pliny the Younger, Epistulae, 1.6.2
    • Pliny the Younger, Epistulae, 2.11.1
    • Pliny the Younger, Epistulae, 5.6.29
    • A. Cornelius Celsus, De Medicina, 2.1
    • A. Cornelius Celsus, De Medicina, 3.6
    • Livy, The History of Rome, Book 3, 62
    • Livy, The History of Rome, Book 2, 30
    • Livy, The History of Rome, Book 10, 28
    • Livy, The History of Rome, Book 2, 64
    • Livy, The History of Rome, Book 10, 25
    • Livy, The History of Rome, Book 1, 31
    • Livy, The History of Rome, Book 2, 3.4
    • Livy, The History of Rome, Book 3, 8
    • Cicero, De Republica, 2.6
    • Cicero, De Divinatione, 1.36
    • Cicero, De Fato, 4
    • Cicero, De Senectute, 16
    • Cicero, De Divinatione, 1.29
    • Cicero, De Divinatione, 1.57
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 3, 1.5
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 3, 2.3
    • Gellius, Noctes Atticae, 2.29.1
    • Gellius, Noctes Atticae, 3.10.8
    • Gellius, Noctes Atticae, 6.10.1
    • A. Cornelius Celsus, De Medicina, 1.3
    • Columella, Res Rustica, 1.2
    • Columella, Res Rustica, 1.8.12
    • Columella, Res Rustica, 2.9.14
    • Columella, Res Rustica, 6.4.1
    • Columella, Res Rustica, 7.3.22
    • Cicero, Orator, 26.90
    • Ovid, Fasti, 6
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: