previous next
salvus (ante-class. -vos ), a, um, adj. root sar, sal; v. salus,
I.saved, preserved, unharmed, safe, unhurt, uninjured, well, sound, etc.
I. In gen. (very freq. and class.; syn.: sospes, sanus, incolumis): Mars pater, te precor, pastores pecuaque salva servassis duisque bonam salutem valetudinemque mihi, etc., an ancient form of praver in Cato, R. R. 141, 3; cf.: si respublica populi Romani Quiritium ad quinquennium proximum salva servata erit hisce duellis, datum donum duit, etc., an ancient formula in making votive offerings. Liv. 22, 10; Plaut. Aul. 4, 6, 11; cf. also: di me servant, salva res est; “salvum est, si quid non perit,id. ib. 2, 2, 30; id. Trin. 4, 3, 82: ita me gessi, Quirites, ut omnes salvi conservaremini, Cic. Cat. 3, 10, 25: “eos suā stultitiā occidisse, cum tuā prudentiā salvi esse potuissent,id. Fam. 4, 3, 2: “salvum atque incolumem exercitum transducere,Caes. B. C. 2, 32: “civibus salvis atque incolumibus,id. ib. 1, 72; Cic. Div. in Caecil. 22, 72: “non solum ut salvae et incolumes, verum etiam ut amplae atque potentes sint civitates,id. Inv. 2, 56, 169: “filium tuom modo in portu vivum, salvom et sospitem vidi,Plaut. Capt. 4, 2, 93: salvam et sospitem rempublicam, Aug. ap. Suet. Aug. 28: “in re salvā (opp. in re perditā),Plaut. Trin. 3, 1, 9; so, “salva res (opp. perdita),Ter. Eun. 2, 2, 27; cf. Plaut. Rud. 3, 5, 23: Ch. Obsecro, num navis periit? Ac. Salva est navis, id. Merc. 1, 2, 64; id. Rud. 4, 4, 5: “etsi aliquo accepto detrimento, tamen summa exercitus salva, etc.,Caes. B. C. 1, 67 fin.: “sana et salva sum,Plaut. Am. 2, 2, 98; cf. id. ib. 2, 2, 88; “so with sanus,id. Ep. 4, 1, 36; id. Merc. 1, 2, 65 (al. sarta); id. Ps. 4, 6, 6: “res publica sana ac salva,Cic. Fam. 12, 23, 3 al.; “hence, in inscrr., without a connecting particle: SANVS SALVVS, or SALVVS SANVS,Inscr. Orell. 4360 and 2143: “bene factum te advenisse, Pamphile, Atque adeo salvom atque validum ... Nam illum vivum et salvom vellem,Ter. Hec. 3, 5, 6; 3, 5, 14: “cum bene re gestā salvos convortor domum,Plaut. Stich. 3, 1, 1; so, “salvom redire,id. Am. 3, 2, 67; id. Trin. 1, 2, 119; 5, 2, 58 al.: “advenire,id. Curc. 4, 4, 5; cf.: “tum illum debilem factum ... in curiam esse delatum, cumque senatui somnium enarravisset, pedibus suis salvom revertisse,Cic. Div. 1, 26, 55: “numquam salvis suis exuitur servitus muliebris,while their friends are living, Liv. 34, 7; cf.: “nec est mendacio locus salvis, qui interfuerunt,Quint. 11, 2, 39: “non uxor salvum te vult, non filius,Hor. S. 1, 1, 84: “quis te salvo est opus?id. ib. 1, 9, 27: Am. Salvom signum est? So. Inspice. Am. Recte, ita est ut obsignavi, sound, uninjured, Plaut. Am. 2, 2, 142: “vasa,id. Poen. 4, 2, 41: “epistula (opp. conscissa),Cic. Fam. 7, 25, 1.—Poet.: “Penelope,” i. e. chaste, inviolate, Prop. 2, 9, 3; cf.: “quid salvi est mulieri amissā pudicitiā?Liv. 1, 58, 7: “utinam salvis rebus colloqui potuissemus,while matters were still undisturbed, before all was lost, Cic. Fam. 4, 1, 1 et saep.—Rarely with dat.: “siquidem ager nobis salvus est,Plaut. Trin. 2, 4, 192; Ter. Hec. 4, 4, 21; cf. id. Ad. 3, 1, 11; id. Heaut. 1, 1, 108: “minae viginti sanae ac salvae sunt tibi,Plaut. Ps. 4, 6, 6.—
II. In partic.
A. Salvus sum, I am safe, all is well with me, I am freed from my difficulties, etc.; and, salva res est, the affair is all right, all is well (belonging only to colloquial lang.).
1. Salvos sum, salva spes est, ut verba audio, Plaut. Cas. 2, 5, 4: “salvos sum, siquidem, etc.,id. Merc. 2, 3, 44; cf.: “salvos sum, si haec vera sunt,Ter. And. 5, 6, 9: “salvos sum, jam philosophatur,Plaut. Ps. 4, 2, 18; id. Rud. 2, 4, 24: Pa. Salva sum. Di. At ego perii, id. Stich. 2, 2, 15: si istam firmitudinem animi obtines; “salvi sumus,id. As. 2, 2, 54: tace, obsecro; “salvae sumus,Ter. Eun. 5, 1, 18: Pl. Me perisse praedicas. Dae. Meā quidem hercle causā salvos sis licet, Plaut. Rud. 1, 2, 51; cf. id. Ep. 4, 1, 21: ne sim salvus, si aliter scribo ac sentio, may I die, if, etc., Cic. Att. 16, 13, a.—
2. Di me servant, salva res est, Plaut. Aul. 2, 2, 30: “salva res est! bene promittit! spero servabit fidem,id. Ep. 1, 2, 21: “salva res est, philosophatur quoque jam,id. Capt. 2, 2, 34: “erubuit: salva res est,Ter. Ad. 4, 5, 9: salva res est; “nimirum hic homines frigent,id. Eun. 2, 2, 37: “euge, salva res est!Plaut. Rud. 4, 3, 98: surrexit; horsum se capessit; “salva res,id. ib. 1, 2, 83.—
3. In eccl. Lat., saved from sin, saved by Christ, Vulg. Act. 2, 21.— “Esp.: salvum facere,to save, deliver, bring to salvation, Vulg. 1 Cor. 7, 16; id. Act. 16, 30 et saep.—
B. Salvus sis, a term of greeting or welcome, for salve, how do you do? good-day to you! heaven bless you! also, at parting, farewell: Ge. Ibo atque hunc compellabo. Salvos sis. Di. Et tu salve, Plaut. Stich. 2, 1, 44; cf. id. Bacch. 3, 6, 7; Ter. And. 4, 5, 7: Pl. Pater, salveto. Dae. Salvos sies, Plaut. Rud. 1, 2, 15: Di. Salva sis. Phronesium. Ph. Salve, id. Truc. 2, 4, 8; id. Ep. 4, 1, 22; id. Mil. 3, 3, 28; id. Poen. 3, 5, 6.—In a double sense, Plaut. Pers. 4, 4, 30. —Hence, adv.: salvē , well, in good health, in good condition or circumstances (only in colloquial lang.): Mu. Salve multum, mi pater. Se. Salva sis: “salven' advenio? salven' arcessi jubes?Plaut. Men. 5, 2, 26: “Thallus ubi sit et quam salve agat,App. Mag. p. 302, 34; id. M. 1, p. 114, 13.—So the ellipt. expression, satin' salve? (sc. agis? agitur? res se habent? etc.) is all well? all right? Le. Satin' salve? dic mihi. Ca. Recte, Plaut. Trin. 5, 2, 53; Ter. Eun. 5, 5, 8 Don.: “percontantibus utrimque, Satin' salve, Sall. Fragm. Don. ad Ter. l. l.: cum pater Satin' salve? et quaenam ea moestitia esset? interrogaret eum,Liv. 40, 8, 2 (v. l. satin' salvae?); 3, 26, 9; 6, 34, 8; 10, 18, 11. —Once absol.: salvene? is all well? salvene, amabo? Plaut. Stich. 1, 1, 10.—In a double sense: “(Lucretia) quaerenti viro, Satin' salve? Minime, inquit, quid enim salvi est mulieri amissā pudicitiā?Liv. 1, 58, 7.—Comp. and sup. do not occur in the adj. or adv.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (72 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (72):
    • Cicero, Letters to his Friends, 12.23.3
    • Cicero, Letters to his Friends, 13.77.1
    • Cicero, Letters to his Friends, 1.2.4
    • Cicero, Letters to his Friends, 4.1.1
    • Cicero, Letters to his Friends, 4.3.2
    • Cicero, Letters to his Friends, 7.25.1
    • Cicero, Letters to Atticus, 16.13
    • Cicero, Divinatio against Q. Caecilius, 22.72
    • Cicero, For Sextus Roscius of Ameria, 1.4
    • Cicero, For Sextus Roscius of Ameria, 34.95
    • Cicero, On the Consular Provinces, 19.45
    • Ovid, Metamorphoses, 15.109
    • Plautus, Amphitruo, 2.2
    • Plautus, Amphitruo, 3.2
    • Plautus, Bacchides, 3.6
    • Plautus, Captivi, 4.2
    • Plautus, Casina, 2.5
    • Plautus, Curculio, 4.4
    • Plautus, Menaechmi, 5.2
    • Plautus, Mercator, 2.3
    • Plautus, Persa, 4.4
    • Plautus, Poenulus, 3.5
    • Plautus, Pseudolus, 4.2
    • Plautus, Pseudolus, 4.6
    • Plautus, Rudens, 1.2
    • Plautus, Rudens, 2.4
    • Plautus, Rudens, 3.5
    • Plautus, Rudens, 4.3
    • Plautus, Rudens, 4.4
    • Plautus, Stichus, 2.1
    • Plautus, Stichus, 3.1
    • Plautus, Trinummus, 1.2
    • Plautus, Trinummus, 2.2
    • Plautus, Trinummus, 2.4
    • Plautus, Trinummus, 3.1
    • Plautus, Trinummus, 4.3
    • New Testament, 1 Corinthians, 7.16
    • New Testament, Acts, 16.30
    • New Testament, Acts, 2.21
    • Suetonius, Divus Augustus, 28
    • Horace, Satires, 1.1.84
    • Caesar, Civil War, 1.67
    • Caesar, Civil War, 2.32
    • Plautus, Asinaria, 2.2
    • Plautus, Aulularia, 2.2
    • Plautus, Aulularia, 4.6
    • Plautus, Captivi, 2.2
    • Plautus, Epidicus, 1.2
    • Plautus, Epidicus, 4.1
    • Plautus, Mercator, 1.2
    • Plautus, Miles Gloriosus, 3.3
    • Plautus, Poenulus, 4.2
    • Plautus, Stichus, 1.1
    • Plautus, Stichus, 2.2
    • Plautus, Trinummus, 5.2
    • Pliny the Younger, Epistulae, 2.17.2
    • Livy, The History of Rome, Book 22, 10
    • Livy, The History of Rome, Book 40, 8.2
    • Livy, The History of Rome, Book 34, 7
    • Livy, The History of Rome, Book 1, 58.7
    • Cicero, De Divinatione, 1.26
    • Cicero, De Officiis, 3.10
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 1, 9.2
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 4, 2.75
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 7, 2.37
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 11, 1.71
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 11, 2.39
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 12, 10.46
    • Seneca, Epistulae, 117.1
    • Ovid, Ex Ponto, 1.2
    • Statius, Silvae, 5.1
    • Cicero, De Inventione, 2.56
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: