previous next
sensus , ūs, m. sentio,
I.the faculty or power of perceiving, perception, feeling, sensation, sense, etc.
3. Esp., the common feelings of humanity, the moral sense, taste, discretion, tact in intercourse with men, often called in full sensus communis (sometimes with hominum), and often in other phrases of similar force: “ut in ceteris (artium studiis) id maxime excellat, quod longissime sit ab imperitorum intellegentiā sensuque disjunctum, in dicendo autem vitium vel maximum sit a volgari genere orationis atque a consuetudine communis sensus abhorrere,Cic. de Or. 1, 3, 12: “quae versantur in sensu hominum communi,id. ib. 2, 16, 68; id. Planc. 13, 31: “communis ille sensus in aliis fortasse latuit,id. ib. 14, 34; Hor. S. 1, 3, 66: “sit in beneficio sensus communis,Sen. Ben. 1, 12, 3; id. Ep. 5, 4; 105, 3; Quint. 1, 2, 20: “rarus sensus communis in illā fortunā,Juv. 8, 73. —Plur., Cic. Clu. 6, 17: “ea sunt in communibus infixa sensibus,id. de Or. 3, 50, 195; so, “vulgaris popularisque sensus,id. ib. 1, 23, 108: “haec oratio longe a nostris sensibus abhorrebat,id. ib. 1, 18, 83; cf.: “mirari solebam istum in his ipsis rebus aliquem sensum habere, quem scirem nullā in re quicquam simile hominis habere,Cic. Verr. 2, 4, 14, § 33.—
B. Transf. (in the poets, and also in prose after the Aug. per.), of the thinking faculty, sense, understanding, mind, reason (syn.: mens, ratio).
1. In gen. (rare): “misero quod omnes Eripit sensus mihi,Cat. 51, 6; cf.: “tibi sensibus ereptis mens excidit,id. 66, 25; Ov. M. 3, 631; 14, 178: “(quibus fortuna) sensum communem abstulit,common sense, Phaedr. 1, 7, 4 (in another signif., v. supra, II. A. fin., and infra, 2. fin.): “eam personam, quae furore detenta est, quia sensum non habet, etc.,Dig. 24, 3, 22, § 7: “nec potest animal injuriam fecisse, quod sensu caret,ib. 9, 1, 1, § 3.—
2. In partic., of discourse.
a. Abstr., sense, idea, notion, meaning, signification (syn.: sententia, notio, significatio, vis; poet. and post-Aug.; freq. in Quint.): nec testamenti potuit sensus colligi, Phaedr. 4, 5, 19: “verba, quibus voces sensusque notarent,Hor. S. 1, 3, 103: “is verbi sensus,Ov. F. 5, 484: “quae verbis aperta occultos sensus habent,Quint. 8, 2, 20: “ambiguitas, quae turbare potest sensum,id. 8, 2, 16: “verba duos sensus significantia,id. 6, 3, 48: ἀλληγορία aliud verbis, aliud sensu ostendit, id. 8, 6, 44: “Pomponium sensibus celebrem, verbis rudem,Vell. 2, 9, 5: “horum versuum sensus atque ordo sic, opinor, est,Gell. 7, 2, 10: “egregie dicta circa eumdem sensum tria,Sen. Ep. 7, 10.—Introducing a quotation: “erat autem litterarum sensus hujusmodi,Amm. 20, 8, 4.—With gen. person: “salvo modo poëtae sensu,the meaning, Quint. 1, 9, 2.—
b. Concr., a thought expressed in words, a sentence, period (postAug.): “sensus omnis habet suum finem, poscitque naturale intervallum, quo a sequentis initio dividatur,Quint. 9, 4, 61; 7, 10, 16; cf. id. 11, 2, 20: “puer ut sciat, ubi claudatur sensus,id. 1, 8, 1: “ridendi, qui velut leges prooemiis omnibus dederunt, ut intra quattuor sensus terminarentur,id. 4, 1, 62: “verbo sensum cludere multo optimum est,id. 9, 4, 26 et saep.—Hence, communes sensus (corresp. with loci), commonplaces, Tac. Or. 31.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (60 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (60):
    • Cicero, Letters to his Friends, 5.2.10
    • Cicero, Letters to Atticus, 15.7
    • Cicero, For Aulus Cluentius, 6.17
    • Cicero, For Sextus Roscius of Ameria, 53.154
    • Cicero, For Milo, 16.42
    • Cicero, For Milo, 27.72
    • Cicero, Against Verres, 2.1.47
    • Cicero, Against Verres, 2.4.33
    • Cicero, Against Verres, 2.5.123
    • Cicero, For Sextus Roscius of Ameria, 44.129
    • Cicero, For Plancius, 13.31
    • Cicero, Philippics, 10.2.4
    • Cicero, Philippics, 9.6.13
    • Horace, Satires, 1.3.103
    • Horace, Satires, 1.3.66
    • Ovid, Metamorphoses, 3.631
    • Cicero, On Oratory, 1.3
    • Cicero, On Oratory, 1.51
    • Cicero, On Oratory, 2.35
    • Cicero, On Oratory, 2.45
    • Cicero, On Oratory, 2.87
    • Cicero, On Oratory, 3.25
    • Cicero, On Oratory, 3.50
    • Lucretius, De Rerum Natura, 3.361
    • Lucretius, De Rerum Natura, 2.435
    • Cornelius Nepos, Dion, 8.2
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 9.90
    • Pliny the Younger, Epistulae, 1.10.12
    • Pliny the Younger, Epistulae, 2.3.2
    • Seneca, de Beneficiis, 1.12.3
    • Cicero, De Republica, 1.38
    • Cicero, De Republica, 6.18
    • Cicero, de Finibus Bonorum et Malorum, 2.16
    • Cicero, de Natura Deorum, 2.56
    • Cicero, de Natura Deorum, 3.13
    • Cicero, De Amicitia, 3
    • Cicero, De Amicitia, 4
    • Cicero, De Amicitia, 8
    • Cicero, De Divinatione, 2.52
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 5.38
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 1, 2.20
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 1, 8.1
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 1, 9.2
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 6, 3.48
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 4, 1.62
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 7, 10.16
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 8, 2.20
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 8, 6.44
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 9, 4.26
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 8, 2.16
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 9, 4.61
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 11, 2.20
    • Gellius, Noctes Atticae, 7.2.10
    • Seneca, Epistulae, 105.3
    • Seneca, Epistulae, 5.4
    • Seneca, Epistulae, 7.10
    • Ovid, Ex Ponto, 1.2
    • Curtius, Historiarum Alexandri Magni, 4.6.9
    • Cicero, Orator, 2.8
    • Ovid, Fasti, 5
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: