I.perf. sync. sensti, Ter. And. 5, 3, 11), v. a.
I. Physically.
A. In gen., to discern by the senses; to feel, hear, see, etc.; to perceive, be sensible of (syn. percipio).
(α).
With acc.: “calorem et frigus,” Lucr. 1, 496; cf.: “duritiem saxi,” id. 4, 268; 3, 381 sq.: feram nare sagaci (venaticā), Enn. ap. Fest. p. 177 Müll. (Ann. v. 346 Vahl.): “varios rerum odores,” Lucr. 1, 298: “sucum in ore,” id. 4, 617 sq.: “suavitatem cibi,” Cic. Phil. 2, 45, 115: “varios rerum colores,” Lucr. 4, 492: “sonitum,” Plaut. Curc. 1, 2, 69: “nil aegri,” Lucr. 3, 832: “utrumque (calorem et frigus) manu,” id. 1, 496: “famem,” Liv. 25, 13: “morbos articularios,” Plin. 32, 4, 14, § 39.—In mal. part.: “sensit delphina Melantho,” Ov. M. 6, 120.—Pass.: “posse prius ad angustias veniri, quam sentirentur,” before they should be observed, Caes. B. C. 1, 67.—
(β).
With inf. or an, object-clause: “sei movero me seu secari sensero,” Plaut. Merc. 2, 2, 40: sentio aperiri fores. id. Truc. 2, 3, 29: “nec quisquam moriens sentire videtur, Ire foras animam,” Lucr. 3, 607: “sentire sonare,” id. 4, 229 Munro.—
(γ).
Absol.: “perpetuo quoniam sentimus,” Lucr. 4, 228; 6, 935; Plaut. Bacch. 4, 9, 77: “qui (homines) corruant, sed ita, ut ne vicini quidem sentiant,” Cic. Cat. 2, 10, 21.—
b. Of things: “pupula cum sentire colorem dicitur album,” Lucr. 2, 811 sq. —Absol.: “haud igitur aures per se possunt sentire,” Lucr. 3, 633: “si quis corpus sentire refutat,” id. 3, 350; 3, 354; cf. id. 3, 552; 3, 625.—
B. In partic.
1. To perceive the effects (esp. the ill effects) of any thing; to feel, experience, suffer, undergo, endure: “sentiet, qui vir siem,” Ter. Eun. 1, 1, 21: “jam curabo sentiat, Quos attentarit,” Phaedr. 5, 2, 6: “quid ipse ad Avaricum sensisset, etc.,” Caes. B. G. 7, 52; cf. Liv. 45, 28, 6: “Centupirini etiam ceterarum civitatum damna ac detrimenta senserunt,” Cic. Verr. 2, 3, 45, § 108; id. Div. in Caecil. 12, 38; cf. Cic. Verr. 2, 1, 49, § 127: “tecum Philippos et celerem fugam Sensi,” Hor. C. 2, 7, 10: “(Apollinem) vindicem,” id. ib. 4, 6, 3: “caecos motus orientis austri,” id. ib. 3, 27, 22: “contracta aequora (pisces),” id. ib. 3, 1, 33: “prima arma nostra (Salyi),” Flor. 3, 2, 3: “sentire paulatim belli mala,” Tac. H. 1, 89: “famem,” Liv. 25, 13, 1; Curt. 9, 10, 11: “damnum,” Liv. 2, 64, 6: “cladem belli,” id. 35, 33, 6: “inopiam rerum omnium,” id. 43, 22, 10; 44. 7, 6: “incommoda belli,” id. 44, 14, 10: “lassitudo jam et sitis sentiebatur,” id. 44, 36, 2: “ubi primum dolorem aliquis sentit,” Cels. 6, 7 init.; cf. Lact. 7, 20, 7: “cujus ulceris dolorem sentire etiam spectantes videntur,” Plin. 34, 8, 19, § 59: “corporis aegri vitia sentire,” Curt. 8, 10, 29: “qui in urbe se commoverit ... sentiet, in hac urbe esse consules vigilantes, esse egregios magistratus, etc.,” Cic. Cat. 2, 12, 27; cf. id. Sest. 28, 69; Ov. M. 13, 864.—Absol.: “iste tuus ipse sentiet Posterius,” Ter. Ad. 1, 2, 59.—Of beasts, etc.: “oves penuriam sentiunt,” Col. 7, 9, 3 sq.: “frigus aut aestum,” id. 7, 4, 7: “praegelidam hiemem omnes pisces sentiunt,” Plin. 9, 16, 24, § 57.—
b. Of things, to be affected or influenced by: “meae istuc scapulae sentiunt,” Plaut. Poen. 1, 1, 25; Liv. 9, 37: “transitum exercitus (ager),” id. 9, 41, 58: “pestilentem Africum (Fecunda vitis),” Hor. C. 3, 23, 5: “lacus et mare amorem Festinantis eri,” id. Ep. 1, 1, 84: “alnos fluvii cavatas,” Verg. G. 1, 136 al.; cf. Plin. Pan. 31, 5: “carbunculi cum ipsi non sentiant ignes,” Plin. 37, 7, 25, § 92: “eadem (gemma) sola nobilium limam sentit,” is affected by, id. 37, 8, 32, § 109: “cum amnis sentit aestatem, et ad minimum deductus est,” Sen. Ira, 3, 21, 1: “miramur quod accessionem fluminum maria non sentiant,” id. Q. N. 3, 4: illa primum saxa auctum fluminis sentiunt, id. ib. 4, 2, 7: “totum mare sentit exortum ejus sideris,” Plin. 9, 16, 25, § 58: “caseus vetustatem,” id. 11, 42, 97, § 242: “herba cariem,” id. 12, 7, 14, § 28: “ferrum robiginem,” id. 34, 14, 41, § 143. —
2. In the elder Pliny, to be susceptible of, to be subject or liable to a disease: “morbos,” Plin. 9, 49, 73, § 156: “rabiem,” id. 8, 18, 26, § 68: “cariem,” id. 12, 7, 14, § 28.—
II. Mentally.
A. Lit., to feel, perceive, observe, notice (syn. intellego).
(α).
With acc.: “id jam pridem sensi et subolet mihi,” Plaut. Ps. 1, 5, 7; so, “quid,” id. Truc. 1, 1, 39: “quando Aesculapi ita sentio sententiam,” I observe, understand, id. Curc. 2, 1, 2: “primus sentio mala nostra,” Ter. Ad. 4, 2, 7: “numquam illum ne minimā quidem re offendi, quod quidem senserim,” that I have perceived, Cic. Lael. 27, 103: “ut cui bene quid processerit, multum illum providisse, cui secus, nihil sensisse dicamus,” id. Rab. Post. 1, 1: “praesentia numina sentit,” Hor. Ep. 2, 1, 134; cf. id. ib. 2, 2, 162; id. C. S. 73 et saep.: “de victoriā atque exitu rerum sentire,” Caes. B. G. 7, 52: “omnia me illa sentire quae dicerem, nec tantum sentire, sed amare,” Sen. Ep. 75, 3: “illum sensisse quae scripsit,” id. ib. 100, 11.—Poet.: “ut vestram sentirent aequora curam,” Ov. M. 5, 557: “nec inania Tartara sentit,” i. e. does not die, id. ib. 12, 619.—
(β).
With inf. or an obj.-clause: “quoniam sentio errare (eum),” Plaut. Men. 3, 2, 16: “hoc vir excellenti providentiā sensit ac vidit, non esse, etc.,” Cic. Rep. 2, 3, 5: “suspicionem populi sensit moveri,” id. ib. 2, 31, 54: “quod quid cogitent, me scire sentiunt, etc.,” id. Cat. 2, 3, 5 sq.: “postquam nihil esse pericli Sensimus,” Hor. S. 2, 8, 58: “non nisi oppressae senserunt (civitates), etc.,” Just. 8, 1, 2.—
(γ).
With rel.- or interrog.-clause: “scio ego et sentio ipse, quid agam,” Plaut. Trin. 3, 2, 13: “jam dudum equidem sentio, suspicio Quae te sollicitet,” id. Bacch. 4, 8, 49: “quoniam sentio, Quae res gereretur,” id. ib. 2, 3, 56: “si quid est in me ingenii, quod sentio quam sit exiguum,” Cic. Arch. 1, 1: “ex quo fonte hauriam, sentio,” id. ib. 6, 13: “victrices catervae Sensere, quid mens rite, quid indoles ... Posset,” Hor. C. 4, 4, 25.—With the indic., in a rel.clause: “sentio, quam rem agitis,” Plaut. Capt. 2, 1, 14.—
(δ).
With de: “hostes postea quam de profectione eorum senserunt,” became aware of their retreat, Caes. B. G. 5, 32; 7, 52.—(ε) With nom. of part. (poet.): “sensit terrae sola maculans,” Cat. 63, 6: “sensit medios delapsus in hostis,” Verg. A. 2, 377.—(ζ) Absol.: “vehementer mihi est irata: sentio atque intellego,” Plaut. Truc. 2, 6, 64; cf. id. Trin. 3, 2, 72; id. Mil. 2, 6, 97: “mentes sapientium cum e corpore excessissent sentire ac vigere (opp. carere sensu),” Cic. Sest. 21, 47; cf. id. Rep. 6, 24, 26: “(Aristoteles) paeana probat eoque ait uti omnes, sed ipsos non sentire cum utantur,” id. Or. 57, 193; cf. Quint. 9, 4, 52: “priusquam hostes sentirent,” Liv. 34, 14; 2, 25; 22, 4.— Impers. pass.: “non ut dictum est, in eo genere intellegitur, sed ut sensum est,” Cic. de Or. 3, 42, 168.—
B. To feel, experience (with acc. of the feeling; “rare): quidquid est quod sensum habet, id necesse est sentiat et voluptatem et dolorem,” Cic. N. D. 3, 14, 36: “tenesne memoriā quantum senseris gaudium, cum, etc.,” Sen. Ep. 4, 2: “non sentire amisso amico dolorem,” id. ib. 99, 26; “121, 7: victoriae tantae gaudium sentire,” Liv. 44, 44, 3; cf.: “segnius homines bona quam mala sentire,” id. 30, 21, 6.—
III. Transf. (in consequence of mental perception), to think, deem, judge, opine, imagine, suppose (syn.: “opinor, arbitror): si ita sensit, ut loquitur, est homo impurus,” Cic. Rep. 3, 21, 32; cf.: “jocansne an ita sentiens,” id. Ac. 2, 19, 63; id. Rep. 3, 5, 8: “fleri potest, ut recte quis sentiat, et id quod sentit, polite eloqui non possit,” id. Tusc. 1, 3, 6: “humiliter demisseque sentire,” id. ib. 5, 9, 24: “tecum aperte, quod sentio, loquar,” id. Rep. 1, 10, 15; cf.: “quod sentio scribere,” id. Fam. 15, 16, 3: “causa est haec sola, in quā omnes sentirent unum atque idem,” id. Cat. 4, 7, 14: “idemque et unum sentire,” Suet. Ner. 43: “sapiens de dis immortalibus sine ullo metu vera sentit,” Cic. Fin. 1, 19, 62.—With acc. and inf.: “idem, quod ego, sentit, te esse huic rei caput,” Ter. Ad. 4, 2, 29; cf.: “nos quidem hoc sentimus: si, etc. ... non esse cunctandum,” Cic. Fam. 1, 7, 5: “voluptatem hanc esse sentiunt omnes,” id. Fin. 2, 3, 6 Madv. ad loc.: “sensit in omni disputatione id fieri oportere,” id. ib. 2, 2, 4; 5, 8, 23; id. Tusc. 5, 28, 82; id. Att. 7, 6, 2; id. Fam. 1, 7, 5: “sic decerno, sic sentio, sic affirmo, nullam rerum publicarum conferendam esse cum eā, quam, etc.,” id. Rep. 1, 46, 70.—With two acc. (very rare): “aliquem bonum civem,” Cic. Off. 1, 34, 125 (cf. id. Fin. 2, 3, 0, supra, where Orell. omits esse).—With de and abl.: “cum de illo genere rei publicae quae sentio dixero,” Cic. Rep. 1, 42, 65; so, “quid de re publicā,” id. ib. 1, 21, 34; “1, 38, 60: quid de quo,” id. ib. 1, 11: “quid gravius de vobis,” Caes. B. C. 2, 32, 4; Cic. Rep. 1, 13, 19; cf.: “qui omnia de re publicā praeclara atque egregia sentirent,” were full of the most noble and generous sentiments, id. Cat. 3, 2, 5: “mirabiliter de te et loquuntur et sentiunt,” id. Fam. 4, 13, 5: “male de illo,” Quint. 2, 2, 12: sentire cum aliquo, to agree with one in opinion: “tecum sentio,” Plaut. Most. 3, 3, 24; id. Ps. 4, 2, 3: “cum Caesare sentire,” Cic. Att. 7, 1, 3; id. Rosc. Am. 49, 142; cf.: “nae iste haud mecum sentit,” Ter. And. 2, 1, 24: ab aliquo sentire, to dissent from, disagree with: “abs te seorsum sentio,” judge otherwise, think differently, Plaut. Capt. 3, 5, 52: ut abs te seorsus sentiam De uxoriā re, Afran. ap. Charis. p. 195 P.: Gr. Omnia istaec facile patior, dum hic hinc a me sentiat. Tr. Atqui nunc abs te stat, is on my side, Plaut. Rud. 4, 4, 56 (cf. ab); cf. “also: qui aliunde stet semper, aliunde sentiat,” Liv. 24, 45, 3.—
B. In partic., publicists' and jurid. t. t., to give one's opinion concerning any thing; to vote, declare, decide (syn. censeo): “sedens iis assensi, qui mihi lenissime sentire visi sunt,” Cic. Fam. 5, 2, 9; 11, 21, 2; 3, 8, 9: “quae vult Hortensius omnia dicat et sentiat,” Cic. Verr. 2, 2, 31, § 76: “si judices pro causā meā senserint,” decided in my favor, Gell. 5, 10, 14; cf.: in illam partem ite quā sentitis, Vet. Form. ap. Plin. Ep. 8, 14, 20.—Hence, sensa , ōrum, n. (acc. to II. B.).
1. Thoughts, notions, ideas, conceptions (class. but very rare): “sententiam veteres, quod animo sensissent, vocaverunt ... Non raro tamen et sic locuti sunt, ut sensa sua dicerent: nam sensus corporis videbantur, etc.,” Quint. 8, 5, 1: “exprimere dicendo sensa,” Cic. de Or 1, 8, 32: “sensa mentis et consilia verbis explicare,” id. ib. 3, 14, 55.—