previous next
sĕrēnus , a, um, adj. Sanscr. svar, sky; Gr. Σείριος; cf. σέλας; Lat. sol,
I.clear, fair, bright, serene (class.; esp. freq. in the poets; cf. sudus).
I. Lit.: cum tonuit laevum bene tempestate serenā, Enn. ap. Cic. Div. 2, 39, 82 (Ann. v. 517 Vahl.): “caelo sereno,Lucr. 6, 247; Cic. Fam. 16, 9, 2; Verg. G. 1, 260; 1, 487; id. A. 3, 518; Hor. Epod. 15, 1; id. S. 2, 4, 51; Ov. M. 1, 168; 2, 321 et saep.; cf.: “de parte caeli,Lucr. 6, 99: “in regione caeli,Verg. A. 8, 528.—Comp.: “caelo perfruitur sereniore,Mart. 4, 64, 6; cf. “also: o nimium caelo et pelago confise sereno,Verg. A. 5, 870: “postquam ex tam turbido die serena et tranquilla lux rediit,Liv. 1, 16, 2: “luce,Verg. A. 5, 104: “lumen (solis),Lucr. 2, 150: “nox,id. 1, 142; Cic. Rep. 1, 15, 23; Verg. G. 1, 426: “sidera,Lucr. 4, 212: “facies diei,Phaedr. 4, 16, 5: “species mundi,Lucr. 4, 134: “aër,Plin. 17, 24, 37, § 222: “ver,Verg. G. 1, 340: “aestas,id. A. 6, 707: “stella,Ov. F. 6, 718 et saep.: “color (opp. nubilus),bright, clear, Plin. 9, 35, 54, § 107: “aqua (with candida),Mart. 6, 42, 19: “vox,Pers. 1, 19.—Transf., of a wind that clears the sky, that brings fair weather: hic Favonius serenu'st, istic Auster imbricus, * Plaut. Merc. 5, 2, 35; hence, also, poet.: “unde serenas Ventus agat nubes,Verg. G. 1, 461.—
2. As subst.: sĕrēnum , i, n., a clear, bright, or serene sky, fair weather (not in Cic.): “ponito pocillum in sereno noctu,during a fine night, Cato, R. R. 156, 3; “more freq. simply sereno: Priverni sereno per diem totum rubrum solem fuisse,Liv. 31, 12, 5; 37, 3, 2: “quare et sereno tonat,Sen. Q. N. 2, 18; Plin. 11, 24, 28, § 84 (opp. nubilo), Pall. 1, 30, 3; Luc. 1, 530: “liquido ac puro sereno,Suet. Aug. 95: “nitido sereno,Sil. 5, 58: “cottidie serenum cum est,Varr. R. R. 3, 10, 4: “laesique fides reditura sereni,Stat. S. 3, 1, 81: “serenum nitidum micat,Mart. 6, 42, 8.—Plur.: “caeli serena Concutiat sonitu,Lucr. 2, 1100: “soles et aperta serena,Verg. G. 1, 393: “nostra,Val. Fl. 1, 332.—
II. Trop.
1. Cheerful, glad, joyous, tranquil, serene (syn.: “laetus, tranquillus, secundus): vita,Lucr. 2, 1094 Lachm.: “horae (with albus dies),Sil. 15, 53: rebus serenis servare modum, in propitious or favorable circumstances, in good fortune, id. 8, 546: “vultus,Lucr. 3, 293; Cat. 55, 8; Hor. C. 1, 37, 26; Ov. Tr. 1, 5, 27: “frons tranquilla et serena,Cic. Tusc. 3, 15, 31: “pectora processu facta serena tuo,Ov. Tr. 1, 9, 40: “animus,id. ib. 1, 1, 39: “oculi,Sil. 7, 461: “Augustus,Ov. P. 2, 2, 65: “laetitia,Just. 44, 2, 4: “imperium,Sil. 14, 80: “res,id. 8, 546: “sereno vitae tempore,Auct. Her. 4, 48, 61: “vita,Lucr. 2, 1094: “temperatus (sanguis) medium quoddam serenum efficit,Quint. 11, 3, 78; cf.: “tandem aliquid, pulsā curarum nube serenum Vidi,Ov. P. 2, 1, 5.—
2. SERENVS, an epithet of Jupiter (whose brow was always serene), Inscr. Murat. 1978, 5; cf. Serenator; “hence, Martial calls Domitian: Jovem serenum,Mart. 5, 6, 9; 9, 25, 3.—
3. Serenissimus, a title of the Roman emperors, Cod. Just. 5, 4, 23.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (42 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (42):
    • Cicero, Letters to his Friends, 16.9.2
    • Ovid, Metamorphoses, 1.168
    • Plautus, Mercator, 5.2
    • Vergil, Aeneid, 3.518
    • Vergil, Aeneid, 5.104
    • Vergil, Aeneid, 6.707
    • Vergil, Aeneid, 5.870
    • Vergil, Aeneid, 8.528
    • Vergil, Georgics, 1.340
    • Vergil, Georgics, 1.393
    • Vergil, Georgics, 1.461
    • Vergil, Georgics, 1.260
    • Vergil, Georgics, 1.426
    • Horace, Satires, 2.4.51
    • Lucretius, De Rerum Natura, 1.142
    • Lucretius, De Rerum Natura, 2.1094
    • Lucretius, De Rerum Natura, 2.1100
    • Lucretius, De Rerum Natura, 2.150
    • Lucretius, De Rerum Natura, 4.134
    • Lucretius, De Rerum Natura, 4.212
    • Lucretius, De Rerum Natura, 6.247
    • Lucretius, De Rerum Natura, 3.293
    • Lucretius, De Rerum Natura, 6.99
    • Suetonius, Divus Augustus, 95
    • Lucan, Civil War, 1.530
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 11.84
    • Livy, The History of Rome, Book 31, 12
    • Livy, The History of Rome, Book 1, 16.2
    • Livy, The History of Rome, Book 37, 3.2
    • Cicero, De Republica, 1.15
    • Cicero, De Divinatione, 2.39
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 3.15
    • C. Valerius Flaccus, Argonautica, 1.332
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 11, 3.78
    • Ovid, Tristia, 1.1
    • Ovid, Tristia, 1.5
    • Ovid, Tristia, 1.9
    • Ovid, Ex Ponto, 2.1
    • Ovid, Ex Ponto, 2.2
    • Persius, Saturae, 1
    • Statius, Silvae, 3.1
    • Ovid, Fasti, 6
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: