previous next
spargo , si, sum, 3 (old
I.inf. spargier, Hor. C. 4, 11, 8), v. a. Sanscr. root sparç, to touch, sprinkle; M. H. Germ. Sprengen; cf. Gr. σπείρω, to strew, throw here and there, cast, hurl, or throw about, scatter; to bestrew; to sprinkle, spatter, wet; to bespatter, bedew, moisten, etc. (freq. and class.; syn. sero).
I. Lit., in gen.: “semen,Cic. Rosc. Am. 18, 50: “semina,id. Div. 1, 3, 6; Quint. 1, 3, 5; 2, 9, 3; Ov. M. 5, 647: “humi, mortalia semina, dentes,id. ib. 3, 105: “per humum, nova semina, dentes,id. ib. 4, 573: “vipereos dentes in agros,id. ib. 7, 122: “nummos populo de Rostris,Cic. Phil. 3, 6, 16: “venena,id. Cat. 2, 10, 23: “nuces,Verg. E. 8, 30: “flores,id. A. 6, 884; Hor. Ep. 1, 5, 14: “rosas,id. C. 3, 19, 22: “frondes,id. ib. 3, 18, 14: hastati spargunt hastas, cast or hurl about, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 287 Vahl.): hastas, id. ap. Macr. 6, 4: “tela,Verg. A. 12, 51; Ov. M. 12, 600: “harenam pedibus,Verg. E. 3, 87; id. A. 9, 629 et saep.—Absol.: sagittarius cum funditore utrimque spargunt, hurl, Quadrig. ap. Gell. 9, 1, 1.—
B. Esp., of liquids, to sprinkle, scatter: “umorem passim toto terrarum in orbi,Lucr. 6, 629: “cruorem,id. 2, 195: “per totam domum aquas,Hor. Epod. 5, 26 et saep.—
II. Transf., to bestrew, strew, scatter upon: “spargite humum foliis,bestrew, strew, Verg. E. 5, 40; so, “virgulta fimo pingui,id. G. 2, 347: “molā caput salsā,Hor. S. 2, 3, 200: “gruem sale multo,id. ib. 2, 8, 87: “(jus) croco,id. ib. 2, 4, 68: “umerum capillis,id. C. 3, 20, 14: “tempora canis,Ov. M. 8, 567 al.
2. To besprinkle, sprinkle, moisten, wet, etc.: saxa spargens tabo, sanie et sanguine atro, sprinkling, wetting, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 44, 107; id. Pis. 19, 43 (Trag. v. 414 Vahl.): “aras sanguine multo quadrupedum,Lucr. 5, 1202: “aram immolato agno,Hor. C. 4, 11, 8: “ora genasque lacrimis,Lucr. 2, 977: “debitā lacrimā favillam amici,Hor. C. 2, 6, 23: “corpus fluviali lymphā,Verg. A. 4, 635: “proximos umore oris,Quint. 11, 3, 56 et saep.: “anguis aureis maculis sparsus,sprinkled over, spotted, flecked, Liv. 41, 21, 13: “sparsā, non convolutā canitie,Plin. 36, 7, 11, § 55: “capreoli sparsis etiam nunc pellibus albo,Verg. E. 2, 41: “tectum nitidius, aure aut coloribus sparsum,covered over, Sen. Ben. 4, 6, 2; cf.: “priscis sparsa tabellis Livia Porticus,Ov. A. A. 1, 71: sparso ore, adunco naso, with a spotty or freckled face, * Ter. Heaut. 5, 5, 18.—Absol.: exi, Dave, Age, sparge: mundum esse hoc vestibulum volo, sprinkle, * Plaut. Fragm. ap. Gell. 18, 12, 4: verrite aedes, spargite, Titin. ap. Charis. p. 183 P. (Com. Rel. p. 130 Rib.): “qui verrunt, qui spargunt,Cic. Par. 5, 2, 37.—
B. To scatter, separate, disperse, divide, spread out (mostly poet. and in post-Aug. prose for the class. dispergere, dissipare): “omnibus a rebus ... Perpetuo fluere ac mitti spargique necesse est Corpora,Lucr. 6, 922: “res sparsas et vage disjectas diligenter eligere,Auct. Her. 4, 2, 3: “(aper) spargit canes,Ov. M. 8, 343: “corpora,id. ib. 7, 442: “sparsus silebo,Sen. Herc. Oet. 1394: “sparsam tempestate classem vidit,Liv. 37, 13: “sparsi per vias speculatores,id. 9, 23: “exercitum spargi per provincias,Tac. H. 3, 46 fin.: “(natura) sparsit haec (cornua) in ramos,Plin. 11, 37, 45, § 123: “fulgentes radios in orbem (gemma),id. 37, 10, 67, § 181: “(Sicoris) Spargitur in sulcos,Luc. 4, 142: “spargas tua prodigus,you dissipate, squander, waste, Hor. Ep. 2, 2, 195: stare et spargere sese hastis, scatter, disperse, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 154 Vahl.): “se in fugam passim spargere, Liv 33, 15, 15: saepe solet scintilla suos se spargere in ignes (shortly before, dissilire and dividi),Lucr. 4, 606: “Rhenus ab septentrione in lacus, ab occidente in amnem Mosam se spargit,Plin. 4, 15, 29, § 101: “magnum ab Argis Alciden,to separate, part, Val. Fl. 5, 488: “sparsis consumptisque fratribus bello intestinae discordiae,Just. 27, 3, 1.—
III. Trop.
B. In partic.
1. Of speech, to intersperse, interpose, insert a word or words; of a report or rumor, to spread or noise abroad, to circulate, report (so perh. not ante-Aug.; “syn. dissemino): cum vigilans Quartae esto partis Ulixes Audieris heres: Ergo nunc Dama sodalis Nusquam est? etc.... Sparge subinde,break in with, Hor. S. 2, 5, 103; cf.“' libris actorum spargere gaudes Argumenta viri,Juv. 9, 84; Quint. 8, 3, 53: “spargere voces In vulgum ambiguas,Verg. A. 2, 98: “suspitiones,Quint. 7, 2, 12: “in parentes crimina,id. 9, 2, 80: “fama spargitur,Stat. Th. 9, 33.—Pass. impers., with obj.-clause: “spargebatur insuper, Albinum insigne regis et Jubae nomen usurpare,Tac. H. 2, 58 fin.
2. Pregn., of time: “satis multum temporis sparsimus,wasted, consumed aimlessly, Sen. Ep. 19, 1.—Hence, sparsus , a, um, P. a., spread open or out: “sparsior racemus,Plin. 16, 34, 62, § 146: uberior Nilo, generoso sparsior istro, Ven. Vit. S. Mart. 1, 129.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (56 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (56):
    • Cicero, Against Catiline, 2.10.23
    • Cicero, For Sextus Roscius of Ameria, 18.50
    • Cicero, Philippics, 3.6.16
    • Cicero, For Archias, 12.30
    • Cicero, Against Piso, 19.43
    • Livy, The History of Rome, Book 9, 23
    • Ovid, Metamorphoses, 3.105
    • Ovid, Metamorphoses, 5.647
    • Ovid, Metamorphoses, 7.442
    • Ovid, Metamorphoses, 12.600
    • Ovid, Metamorphoses, 4.573
    • Ovid, Metamorphoses, 7.122
    • Ovid, Metamorphoses, 8.267
    • Ovid, Metamorphoses, 8.567
    • Vergil, Aeneid, 4.635
    • Vergil, Aeneid, 9.629
    • Vergil, Aeneid, 2.98
    • Vergil, Aeneid, 6.884
    • Vergil, Aeneid, 12.51
    • Vergil, Georgics, 2.347
    • Horace, Satires, 2.5.103
    • Horace, Satires, 2.3.200
    • Ovid, Metamorphoses, 8.343
    • Tacitus, Historiae, 2.76
    • Tacitus, Historiae, 2.58
    • Tacitus, Historiae, 3.46
    • Lucretius, De Rerum Natura, 2.977
    • Lucretius, De Rerum Natura, 4.606
    • Lucretius, De Rerum Natura, 2.195
    • Lucretius, De Rerum Natura, 5.1202
    • Lucretius, De Rerum Natura, 6.629
    • Lucretius, De Rerum Natura, 6.922
    • Lucan, Civil War, 4.142
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 21.45
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 11.123
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 36.55
    • Livy, The History of Rome, Book 41, 21.13
    • Livy, The History of Rome, Book 37, 13
    • Seneca, Hercules Oetaeus, 1394
    • Seneca, de Beneficiis, 4.6.2
    • Cicero, De Senectute, 21
    • Cicero, De Divinatione, 1.3
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 1.44
    • Cicero, Paradoxa Stoicorum, 5
    • C. Valerius Flaccus, Argonautica, 5.488
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 1, 3.5
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 2, 9.3
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 7, 2.12
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 9, 2.80
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 8, 3.53
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 11, 3.56
    • Gellius, Noctes Atticae, 18.12.4
    • Gellius, Noctes Atticae, 9.1.1
    • Seneca, Epistulae, 19.1
    • Statius, Thebias, 9
    • Curtius, Historiarum Alexandri Magni, 5.13.18
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: